Vahima bu o’ta qo’rquv, dahshat, yo’nalishni buzadigan va boshqarib bo’lmaydigan salbiy rangdagi hissiy holat

Vahima – bu o’ta qo’rquv, dahshat, yo’nalishni buzadigan va boshqarib bo’lmaydigan salbiy rangdagi hissiy holat.
Biror kishi vahima holatini boshdan kechirishi mumkin, tashqi hodisalarga munosabat bildirishi – haqiqiy yoki taxmin qilingan tahdid. Vahima bir vaqtning o’zida kichik odamlarga yoki katta olomonga ta’sir qilishi mumkin. Qizig’i shundaki, “vahima” atamasi yunonlarning PAN xudolari nomidan kelib chiqqan bo’lib, afsonalarga ko’ra, bu yaramas xudo o’zining tashqi qiyofasi va ovozi bilan dahshatga tushgan tasodifiy sayohatchilaridan qo’rqib ketgan. Va uning shoxining tovushi qo’ylarni suruvdan chiqarib yubordi va ular qayerga qaramasinlar, toshlardan yiqilib, qo’rqib qochishdi.
Vahima holati – bu o’ta beparvo qo’rquv hissi. Odatda to’satdan paydo bo’ladi va tezda kuchayadi. Bizning hayotimizdagi qo’rquvning instinktiv funktsiyalaridan biri informatsiondir. Qo’rqib ketgan odam tahdid ehtimolini tezda baholab, qaror qabul qilishga qodir.
Vahima paydo bo’lishining sabablaridan biri aynan tashqi olamdan ma’lumot etishmasligi. Tahdid ham haqiqiy, ham xayoliy bo’lishi mumkin, ammo biz nima bo’layotganini baholay olmaymiz. Psixika xavf-xatarni juda mubolag’a bilan “tugatadi”. Inson yoki uyqusirab, harakat qilish imkoniyatidan mahrum bo’ladi, yoki dahshat qo’zg’atgandan so’ng, o’zini tuta olmay, shoshilib boshlaydi.
Mish-mishlar, tahdid haqidagi taxminlar vahima qo’zg’atishi mumkin. Asosiysi, ehtiros holatida odam vaziyatni tanqidiy baholash qobiliyatini yo’qotadi va aqlning ovozini eshitmaydi.
Vahima qisqa muddatli bo’lishi mumkin. Vaziyatni o’zgartirish, tabiiyki, odamni yoki odamlar guruhini tinchlantirishi mumkin. Ishonchli, qo’shimcha ma’lumotlarning paydo bo’lishi “hushyor”.
Shaxsiy vahima boshdan kechirmoqda Bir kishi qattiq qo’rqqanida va harakat qila olmayotganida vahima paydo bo’lishi mumkin. Boshqa sabablar ichki psixologik sabablarga bog’liq, bu holda haqiqiy tashqi xavf mavjud emas. Agar qo’rquv xuruji o’z-o’zidan paydo bo’lsa yoki ba’zi bir hodisalar, vaziyatlar bilan takrorlansa, unda bu holat psixiatriyada “vahima hujumlari” deb nomlanadi.
Ular to’satdan paydo bo’lib, jiddiy jismoniy namoyishlar bilan birga keladi: yurak urishi, bo’g’ilish, bosh aylanishi, zaiflik. Odam o’lishdan yoki aqldan ozishdan qo’rqadi. Shunga o’xshash hujumlar turli xil fobiyalarga va / yoki nevrozlarga xosdir. Juda kamdan-kam hollarda vahima ongli ravishda boshqarilishi mumkin. Bir necha daqiqa davom etadigan hujumni odam og’riq bilan kutishi kerak. Bunday holatlar hayotda bir necha marta, kuniga bir necha marta sodir bo’lishi mumkin va mutaxassisning yordamiga muhtoj.
Ommaviy vahima vahima odamlarning kichik guruhida ham bo’lishi mumkin. Olomon ichida.

Engil vahima – umumiy kuchli hayajon. Bunga, masalan, do’konda chegirmalarning sehrli kunlari uchun ov qilish kiradi.

To’liq ommaviy vahima juda xavfli. Eng kuchli qo’rquv o’zini tutishning instinktiv jarayonlarini faollashtiradi, ijtimoiy me’yorlar va qoidalarga rioya qilish zarurligini bostiradi. Odamlar xatti-harakatlarini, fikrlarini, harakatlarini nazorat qilishni to’xtatadilar. Ularning tashqi ko‘rinishi, nima qilishi, nimasi mumkin, nima emasligi ularga ahamiyat bermaydi. Agressiya kuchayadi.
Bunga jamoaviy psixozni to’xtatadigan sport muxlislarining janjallari misol bo’la oladi. Tabiiy ofatlar, falokatlar paytida, nafaqat hodisaning o’zi – zilzilalar, yong’inlar, toshqinlar natijasida, balki har doim qurbonlar bo’ladi. O’z-o’zini boshqarish va navigatsiya qilish qobiliyatini to’liq yo’qotib, odamlar ezilib o’lishadi.
Hissiy yuqtirish mexanizmi
Kollektiv vahima xavfi shundaki, olomon ichidagi odamlar hissiy infektsiya kabi hodisaga moyil. Ma’lumotdan mahrum bo’lgan, boshqalar orasida vahima paydo bo’lgan odam, zanjir bo’ylab olomon his-tuyg’ularini yuqtirganga o’xshaydi. Hissiy ifloslanish tabiatan instinktiv bo’lib, bizni boshqalarning xatti-harakatiga yo’naltirishga undaydi. Evolyutsion jarayonda ushbu aqliy mexanizm muhim voqeani o’tkazib yubormaslikka, signal signalini olishga yordam berdi. Darvoqe, hamma “yuqumli yawning” ni esnaning yuqumli ekanligini biladi – bu bir xil hodisaning natijasidir.
Hissiy ifloslanish mexanizmini amalga oshirishning ijobiy namunasi – rejissyorning “ekrandan tashqari kulish” uslubi. Tomoshabin beixtiyor boshqalar kulayotgan joyda kulishi mumkin.
Siz tajriba qilishingiz mumkin. Gavjum ko’chaning o’rtasida turib, osmonga qarang. O’tganlar – kimdir yashirincha, kimdir ochiqchasiga – ham boshlarini ko’tarishni boshlashadi. Va bir muncha vaqt o’tgach, sizni qiziqtiradigan bir guruh odamlar sizning atrofingizda to’planishlari mumkin.
Eng buyuk inson olimi A.P. Chexov vahima paydo bo’lishi, rivojlanishi va tugashi jarayonini tasvirlab berdi. Oddiy, kinoyali tilda tasvirlangan. Bu uning “Aqlni fermentatsiya qilish” hikoyasi – men buni tavsiya qilaman.
O’tgan asrning 30-yillarida Qo’shma Shtatlarda sodir bo’lgan voqea darslikka aylandi va ijtimoiy psixologiya bo’yicha barcha darsliklarga kiritildi: Amerikaliklar radio orqali Yerga marsliklar hujum qilayotganini eshitdilar. Bir necha kun davom etgan qattiq vahima paydo bo’ldi. Shahar aholisi shoshilinch ravishda oziq-ovqat va narsalarni yig’ishga kirishdilar, mamlakatdan chiqib ketishdi. Agar qo’shimcha ma’lumot olish imkoniyati bo’lganida, agar odamlar darhol ommaviy psixozga dosh berolmasalar, ehtimol ular X. Uellsning “Dunyolar urushi” dan parcha o’rgangan bo’lar edi.

Vahima rivojlanishida muhim, ammo salbiy rolni histerik xarakterdagi odamlar o’ynaydi. Ular yorqin, sezilarli, ifodali yuz ifodalari va baland ovoz bilan bo’lishi mumkin. Bu fazilatlar sahna uchun juda yaxshi, ammo olomon ichida sodir bo’lgan voqea paytida halokatli. Ko’z oldida ular yaqinlashib kelayotgan vahima qo’zg’atishga qodir. Bir xonim baland ovoz bilan baqirishga arziydi: “Olov!” – hamma narsa, mexanizm ishlaydi. Shuning uchun ham potentsial xavfli sharoitlarda juda ko’p odamlar bilan ishlashga majbur bo’lgan mutaxassislar – qutqaruvchilar, o’t o’chiruvchilar, styuardessalar birinchi navbatda “signalist” ni aniqlash va tinchlantirishga o’rgatilgan.

Vahimaga tushmang!
Afsuski, kundalik hayotda xotirjamligi va ratsionalligiga ishonadigan odam, umumiy vahima sharoitida o’zini to’liq tuta olmaydi. Va shunga qaramay, ko’p narsa shaxsiy psixologik xususiyatlarga bog’liq – tashvish yoki barqarorlik. Farq shundaki, turli xil odamlar o’zlariga kelishlari va idrokning tanqidiyligini tiklashlari uchun har xil vaqt kerak.
Vahima uzaytirilishi mumkin, ya’ni. vaqt bilan uzaytirildi, masalan, mamlakatdagi qiyin vaziyat. Bunday paytlarda taranglik kuchayadi va vahima mayda hodisalardan boshlanishi mumkin. Transportdagi mish-mishlar, navbatlarda, ommaviy axborot vositalarida ma’lum mavzular. Ammo bunday muhitda afzallik shundaki, to’satdan tahdid yo’q, qo’rquvning o’zi yo’q.
Bir tomondan har qanday jamiyatdagi umumiy siyosiy, iqtisodiy vaziyat negativlikni kuchaytirishi mumkin. Ammo, boshqa tomondan, odamda “bu bo’lishi mumkin” degan ma’lumot bor. Dunyoning yana bir oxiri, terrorchilar, oziq-ovqat tanqisligi. Siz tanlashingiz mumkin – hamma bilan birgalikda “Dahshat-dahshat” o’yinini o’ynash, umumiy isteriyaga duchor bo’lish yoki o’zingizga e’tibor qaratish, tanqidiy idrokni saqlash.
Le Bon ommaviy psixologiya haqida.
Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadiFrantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.
Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.
Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi
Omma psixologiyasi nazariyasi paydo bўlishiga tarixiy asos ishchilar sinfining paydo bўlishi va Еvropada ishchilar harakatining ommaviy tus olishi bўldi. Ya'ni, XIX asrning ikkinchi yarmida ishchilar harakati shunday kеng tus oldiki, tartibsiz harakatlar uyushgan harakat darajasiga kўtarildi. Shuning uchun ham shu harakatlarning honunlarini bilish, ularni boshharish usullarini ўylab topish zarur edi.
Ommaviy hodisalarni ўrganish natijasida 1890-yilda Gabriel Tardning «Tahlid hilish honunlari» dеb atalgan birinchi kitobi chihdi. G.Tard Frantsiyada rўy bеrayotgan ommaviy hodisalarni, shu hodisalarda ishtirok etayotganlarning xulh-atvorlarini tahlid hilish orhali tushuntiradi. Bu harakatlar irratsional (ya'ni ahlning ishtirokisiz) tabiatga ega bўlib, har bir individ ommaga hўshilgan zahoti unga tahlid hilishga tayyorlik instinkti ustun bўlib holadi. Italiyalik huhuhshunos S.Sigеli va frantsuz olimi G. Lеbon ham G.Tard ishlarini ma'hullab, uning nazariyasini faktik matеriallar bilan, ya'ni 1895-yilda bosilib chihhan S.Sigеlining «Ommaning jinoyatlari» va G.Lеbonning «Omma psixologiyasi» kitoblari orhali boyitdilar. Bu harashlari tufayli S.Sigеli Italiyaning honuniga maxsus modda kiritishga ham erishdi.
Sotsiolog G.Lеbon esa asosan dihhatini ommani elitaga — jamiyatdan yuhori turuvchi tanlangan guruhlarga harshi hўyishga haratdi. Chunki bu holatda ular holatini instinktlar va hissiyotlar boshharadi. G.Lеbon shaxsning omma holatidagi bеlgilariga tўxtalib huyidagilarni ajratadi:
1. Shaxsiy sifatlarning yўholishi. Boshha odamlar ta'sirida individ ўziga xos sifatlarni yўhotishi, buning ўrniga impulsiv instinktiv harakatlarni amalga oshirishi mumkinligi.
2. hissiyotlarga ўta bеriluvchanlik. Ommada ahl, tafakkur, hissiyot, instinktlarga ўz ўrnini bўshatadi. Shuning uchun ham ommaning ta'sirchanligi ўta oshib kеtadi.
3. Ahliy sifatlarning yўholishi. Ommaning «ahli» uni tashkil etuvchilar ahlidan ancha past bўladi. Shuning uchun ham ommaning taz'yihiga uchramaslik uchun har bir kishi ahlan mulohaza yuritishdan bosh tortishi, munozaradan hochishi lozim.
4. Shaxsiy mas'uliyatning yўholishi. Ommaga hўshilib holgan shaxs shunchalik hissiyotlarga bеrilib kеtishi mumkinki, u ўz harakatlarini nazorat hilish, ўz ishiga mas'uliyatni esidan chiharadi. Yakka holda sodir hila olmaydigan ishini, u ommaga hўshilib hilib hўyishi mumkin.
Ijtimoiy xulh-atvor instinktlari nazariyasi XX asrning boshida Angliyada shakllandi. Uning asoschisi ingliz psixologi Uilyam Makdugall bўlib, u ўzining 1908 yilda yozgan "Ijtimoiy psixologiyaga kirish" kitobidagi inson xulh-atvorlarining motivi yoki uni harakatga kеltiruvchi kuch instinktlardir, - dеb yozgan. Kеyinchalik u instinkt tushunchasi bilan birga layohat, intilish iboralarini ham ishlata boshladi. Uning fikricha, xulh-atvorni ta'minlovchi narsa tuhma, psixofiziologik tayyorlik holati bўlib, u nasldan-naslga uzatiladi. Makdugall barcha harakatlarni rеflеksiv holda tushuntirishga intilib, rеflеksiv yoyga xos bўlgan barcha hismlar — ya'ni effеrеnt habul hiluvchi, rеtsеptiv bўlim, effеrеnt (harakat) va markaziy bўlimdan iborat tizim sifatida tasavvur hiladi. Barcha ijtimoiy harakatlar ham ana shunday rеflеksiv tabiatga egadir, dеb uhtiradi u.
Shunga ўxshash fikrlar E.Ross ("Ijtimoiy psixologiya ) va Dj.Bolduin ("Ijtimoiy psixologiya bўyicha tadhihotlar") harashlarida ham rivojlantirilgan. Masalan, Bolduin ikki turli irsiyat xahida — tabiiy va ijtimoiy irsiyat hahida yozib, ijtimoiy odamlardagi tahlid hilish hobiliyati bilan bohlih, dеb yozadi. Jamiyatda yashayotgan odamlar bir-birlariga ta'sirlarini ўtkazishga moyildirlarki, bu narsa ular ўrtasidagi munosabatlarni boshharib turadi.
Shunday hilib, bu yўnalish tarafdorlarining fikricha, barcha ongli harakatlarning boshi — ongsizlikdir, ya'ni instinktlar bўlib, ular asosan hissiyotlarda namoyon bўladi.hissiyot bilan instinktlar bohlihligini Makdugall juftliklarda kўrsatishga harakat hilgan: masalan, kurash instinkti — hўrhuv, hazab hissi; nasl holdirish instinkti — rashk ayollardagi tobеlik hissi; ўzlashtirish instinkti — xususiylikka intilish
Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadi
Frantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.

Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.

Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi
Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadi

Frantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.

Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.
Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi
Ommaviy tusdagi psixologik hodisalar
1. Vahima. Inson psixikasiga xos ommaviy tusdagi hodisaga vahima kiradi. Vahima - qo`rqishning namoyon bo`lishidan iborat bo`lib, uyushmagan guruhni qamrab olsa, o`zaro taqlid qilish natijasida kuchayib ketadi. Guruhlar ichki jihatdan uyushgan bo`lsa vahima sekin tarqaladi. Masalan: 1966 yilgi
Toshkent zilzilasi davrida vahima gaplar juda ko`p tarqalishi oqibatida ko`pchilik kishilar o`ylariga kira olmay ko`chalarda yashaganlar. YAdro vahimasi, uchar tarelka, ko`rinmas odam, boshqa planetaliklarning kelish vahimasi ommaviy tus olib ketadigan hodisalardir. Hozirgi bozor iqtisodiyoti davrida ocharchilik, qimmatchilik, iqtisodiy tanqislik vahimasi kishilarni qo`rqitadi.
2. Musobaqa hodisasi. Tadbirkorlik, oilaviy pudrat, fermerlik, xo`jalik hisobiga o`tib ishlash kabi kishilar g`ayratini qo`zg`aydigan hodisalar - bu ijobiy hodisa. Musobaqa kishilarni ilxomlantiradi, g`ayratini kuchaytiradi.
3. Ijtimoiy kayfiyat. Ommaviy tus oladigan bir guruh doirasidagi hodisa. Bu psixologik iqlimni yuzaga keltiradi. Ijtimoiy kayfiyatni yuzaga keltiruvchi asosiy omil - bu guruhdagi shaxslararo munosabatlardir.
Masalan: Jamoada kelib chiqadigan muammolarni yaxshi psixologik iqlimga ega bo`lgan jamoa a`zolariancha engillik bilan hal qiladilar. Agar guruhda va jamoada bitta ig`vogar bo`lsa shu jamoaning mehnat samarasi pasayib ketadi.
4. Jamoa tafakkuri. Bu quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi: jamoa tafakkuri jarayonida har bir jamoa a`zosining yuzaga kelgan vazifalarni hal qilishda bir maqsadga intilib harakat qilishi kuchayadi, jamoa tafakkuri hal qilinishi lozim bo`lgan vazifani o`ylab, har tomonlama yoritib olish imkonini beradi, dadillik bilan tashabbus ko`rsatish qobiliyatiga ega bo`ladi, tanqidiy qarash ortadi, bu esa o`z - o`zini tanqid qilishning ortishiga olib keladi. Jamoadagi har bir shaxsning o`z individual ongi va shu bilan birga ma`lum bir yagona maqsadga qaratilgan jamoa ongi bo`ladi. YAkka tartibda harakat qilgandan ko`ra jamoa bo`lib harakat qilinsa yaxshi natijalar olish mumkin. YUqoridagi barcha masalalarni ijtimoiy psixologiya o`rganadi. Shaxs psixologiyasi bilan bog`liq bo`lgan ijtimoiy psixologiyaning vazifasi mehnat va ta`lim hamda guruh faoliyatini boshqa hamma turlari mehnat unumdorligini oshirishdan iborat.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. Asmolov A.G. Shaxs psixologiyasi. - M., 1990. - 367 b.

2. Bandurka A.M.Boshqaruv psixologiyasi / A.M. Bandurka, E.P. Bocharova, E.V. Zemlyanskaya. - Xarkov, 1988 .-- 464 p.
3. Bodalev A.A. Shaxs psixologiyasi. - M., 1988 .-- 267 b.
4. Bordovskaya N.V.Pedagogika / N.V. Bordovskaya, A.A. Rean . - SPb., 2001. - 304 b.
5. Bordovskaya N.V. Psixologiya va pedagogika / N.V. Bordovskaya, A.A. Rean, S.N. Rozum. - SPb., 2000 .-- 432 p.
6. Bojovich L.I. Shaxs va uning shakllanishi. - M., 1988 .-- 250 b.
7. Drujinin V.N. Umumiy qobiliyat psixologiyasi. - SPb., 2000 .-- 367 p.
8. Ershov A.A. Shaxs va jamoa. - L., 1986. - 127 b.
9. Ivannikov V.A. Ixtiyoriy tartibga solishning psixologik mexanizmlari. - M., 1991 .-- 142 b.
10. Krylov A.A. Psixologiya - M., 1998 .-- 584 b.
11. Mironenko V.V. Ommabop psixologiya. - M., 1990 .-- 280 s.
12. Nebilitsin V.D. Tanlangan psixologik asarlar. - M., 1990 .-- 405 b.
13. Nemov R.S. Psixologiya - M., 1995. - 3 t.
14. Petrovskiy A.V. Psixologiyaga kirish. - M., 1996 .-- 496 b.
15. Pedagogika / Ed P.I. Fagot. - M., 2001 .-- 640 s.