Васила Каримова

Иккинчи фарзанд (ёки ўртанча) одатда катталарга тобе, ўзгалар 
кўмагига муҳтож, адолатсизлик, хақсизликлар ва қаттиқликка чидамсиз, 
бошқаларнинг муносабатларини инжиқлик билан қабул қиладиган бўлиб 
ўсади. У акаси ёки опасига қараб, унинг соясида айёрроқ, эпсизроқ бўлиб 
кўринади, чунки туғилганидан ёнида ундан катталар борлигига у кўникиб 
боради. Ўртанча фарзандлардан яхши санъаткорлар, спортчилар, 
дипломатлар, одамлар билан ишлашга устаси фаранг раҳбарлар етишиб 
чиқиши ҳам мумкин. 

Кичик фарзанд умрининг охиригача ўзини кичикман, деб ҳис 
қилишга мойил бўлади, уни ҳеч ким ҳафа қилиши мумкин эмас. Ҳамиша 

---

99 
ғамхўрлик оғушида бўлган кичкинтой, келажакда ҳам ҳамма ерда ўзини 
муҳофазада, хавфсизликда ҳис этишга мойил бўлади ва буни ўзгалардан 
талаб ҳам қилади. Уларнинг кайфияти кўпинча яхши бўлиб, ён-
атрофидагилар билан яхши муомалага кириша олади. Одатда кичик 
фарзандда муваффақиятга эришиш мотивацияси кучли, рақобатбардошлик 
талаб этилган шароитда у чидамлироқ бўлади. Афсуски, уларнинг никоҳ 
борасида омадлари камроқ бўлиши кузатилган, оилада кичик фарзанд 
бўлганлар салга ажралишни ўйлайди, чунки улардан яхши вафодор, чидамли 
эр ёки хотин чиқмайди. Шу боис, турмуш қуришга ҳам унчалик шошмайди, 
чунки ўзига масъулиятни олишни ёқтирмайди. 

Ягона фарзанднинг сиблинг мақоми тўнғичникига яқин. Ота-
онанинг умидлари ва орзу-ҳавасларини билиб катта бўлган бола кўп соҳада, 
айниқса, интеллектуал соҳада катта муваффақиятларга эришиши мумкин, 
лекин одатда жуда ўзини яхши кўрадиган, эгоист бўлиб қолишади. Улар 
жамиятда ҳам хато қилиб қўйишдан қўрқмайди, муваффиқият сари далил 
юради, лекин ҳар доим ҳам унга эришолмайди, чунки одамлар билан 
киришимли эмас. Шунинг учун ўзбекларда “ягона фарзанд – фарзанд эмас”, 
деган гаплар бор, улар ота-онанинг куйиб-пишиб, унга барча имкониятларни 
яратиб, яхши кўраётганлигининг қадрига етмайди. Бу келгусида ҳам бошқа 
инсонларга нисбатан муносабатда ўз аксини топади, кексайиб қолган ота-
онага тўнғич фарзанд қанчалик меҳрибон бўлса, ягона фарзанд бунинг акси 
бўлиб, отаси ва онаси вафотидан кейин ҳам улардан хафа бўлиб юради, “нега 
мени ташлаб кетишди?”, деб. Шунинг учун яхши оила учун камида иккита 
фарзанднинг бўлиши ва улар ўртасида яхши ўзаро муносабатларнинг қарор 
топиши шахс учун ҳам, оила ва жамият учун ҳам фойдалидир. 
