Vazifa: Faraz qilaylik orzu qilib yurgan biznesingiz uchun yetarlicha mablag‘iz bor
Download 59.1 Kb.
|
DRQ1
- Bu sahifa navigatsiya:
- TOVAR, MAHSULOT, XIZMATLARGA BOʻLGAN TALAB FUNKSIYASINI QURISH
|
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI MTH015 GURUH TALABASI JONIBOYEV DIYORBEKNING EHTIMOLLAR NAZARIYASI FANIDAN MUSTAQIL ISH TEKSHIRDI: ELIBOYEV NURALI BAJARDI: JONIBOYEV DIYORBEK TOVAR, MAHSULOT, XIZMATLARGA BOʻLGAN TALAB FUNKSIYASINI QURISH Vazifa: Faraz qilaylik orzu qilib yurgan biznesingiz uchun yetarlicha mablag‘iz bor. Har bir talaba orzularidagi virtual zavod, fabrika qurib isteʼmolchilarni qiziqtiradigan mahsulot ishlab chiqarish, yoki biror bir xizmat turi taklif qilish vazifasi qoʻyiladi. Quyidagi savollarga javob topilsin: Olingan soʻrovnoma maʼlumotlari boʻyicha talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi funksiyasini quramiz. Bu misolimda men "aqilli soat berildi va unga 70,50,100,150,200,250,300 dollar narxlar qo’yildi.
Aytaylik bitta smart soatni ishlab chiqarishdagi sarf-xarajat 30 dollar tashkil qilsin. Hozirgina talab funksiyasi topilgan bozorda ushbu soatni qanday bahoda sotish lozim? Buning uchun har bir soatdan olingan daromadni talab qilingan darsliklar soni ga koʻpaytiramiz. Natijada har bir darslik uchun baho 50 dollar qilib belgilanganda kelib chiqadigan foydani aniqlaymiz huddi shu tarzda boshqa ustunlar uchun ham foydani hisoblab chiqamiz.Natijada shuni ko’rish mumkinki qachoon narx 150 dollar bo’lganda biz maksimal foydaga erishamiz sarf xarajatlar 90 dollar bo’lgunga qadar.Undan so’ng esa xarajatlar 50 dollardan oshganda biz maksimal foydaga mahsulotni 250 dollardan sotib erisha olamiz va bunda biz 13 dona mahsulot ishlab chiqarishimiz optimal ishlab chiqarish bo’ladi. Chiziqli regressiya tenglamasi ni qurish uchun, noma’lum va parametrlar topish formulalari quyidagicha: ; =-0,16 Juft chiziqli regressiyada determinatsiya koeffitsiyenti - juft chiziqli korryelyatsiya koeffitsiyenti kvadratiga teng. Chiziqli juft korrelyatsiya koeffitsiyenti – y va x belgilar oʻrtasidagi chiziqli bogʻliqlik zichligi koʻrsatkichidir. y = -0.1613x + 52.805 - natijaning oʻrtacha kvadratik chetlanishi XULOSA Turli xil sarf-xarajatlarda maksimal daromad optimal ishlab chiqarish, potensial isteʼmolchilar soni quyidagicha jadvalda keltirilgan.
Jadvaldan koʻrinib turibdiki sarf-xarajatlarning oshib borishi bilan optimal ishlab chiqarish kerak boʻlgan soat soni kamayapti va har bir soatning bahosi ortib borayapti. Sarf xarajatning 5 dollarga soʻmga oʻzgarishi, soat bahosini oʻzgarishiga olib kelishi ham, olib kelmasligi ham mumkin. Talab funksiyasini mikrostrukturasi shunda namoyon boʻladiki – bahono kattaroq miqdorda oʻzgarishi, isteʼmolchilarning juda katta guruhlarini sotib olishdan voz kechishiga olib kelishi mumkin, bu esa foydaning kamayishiga olib keladi. Shuning uchun ham ishlab chiqaruvchi uchun soliqlarning oshirilishi natijasida tovar narxining oshirilishi, ishlab chiqaruvchi hamma yukni isteʼmolchiga tashlaydi deyish notoʻgʻri fikr. Ishlab chiqaruvchi ham talabni kamayishi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini kamayishi hisobiga zarar koʻradi. Iqtisodiyot nazariyasiga qonunlariga koʻra soliq oshirilishi oqibatlarini ishlab chiqaruvchi ham, isteʼmolchilar ham boʻlib olishadi. Shunday qilib sarf-xarajatlar inflyatsiyasi iqtisodiyotga taʼsiri aynan mana shunday. Shuni taʻkidlash lozimki bozor tuzilmalari barcha isteʼmolchilarni qondirish imkoniyatiga ega emaslar, chunki bu foydali emas. 50 ta soʻrov oʻtqazilgan isteʼmolchilardan faqat 29 tasi 58% gina minimal sarf-xarajatlar boʻlgandagina ushbu darslikni sotib olish imkoniyatiga ega boʻlar ekanlar. Agar jamiyat barcha fuqarolarni biror narsa bilan taʼminlashni xoxlasa, u holda uni tekinga tarqatish lozim, masalan maktablarda oʻquv darsliklari tekin tarqatilganidek. Download 59.1 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|