Vazifa: Faraz qilaylik orzu qilib yurgan biznesingiz uchun yetarlicha mablag‘iz bor


Download 59.1 Kb.
Sana01.05.2023
Hajmi59.1 Kb.
#1420314
Bog'liq
DRQ1



MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI

MTH015 GURUH TALABASI
JONIBOYEV DIYORBEKNING
EHTIMOLLAR NAZARIYASI
FANIDAN

MUSTAQIL ISH



TEKSHIRDI: ELIBOYEV NURALI
BAJARDI: JONIBOYEV DIYORBEK


TOVAR, MAHSULOT, XIZMATLARGA BOʻLGAN TALAB FUNKSIYASINI QURISH
Vazifa: Faraz qilaylik orzu qilib yurgan biznesingiz uchun yetarlicha mablag‘iz bor. Har bir talaba orzularidagi virtual zavod, fabrika qurib isteʼmolchilarni qiziqtiradigan mahsulot ishlab chiqarish, yoki biror bir xizmat turi taklif qilish vazifasi qoʻyiladi. Quyidagi savollarga javob topilsin:
Olingan soʻrovnoma maʼlumotlari boʻyicha talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi funksiyasini quramiz. Bu misolimda men "aqilli soat berildi va unga 70,50,100,150,200,250,300 dollar narxlar qo’yildi.



Foyda


Foyda


Foyda


Foyda


Foyda


250

0

-2000

-2500

-3500

950

760

-760

-1140

-1900

1925

1750

350

0

-700

3045

2900

1740

1450

870

2790

2700

1980

1800

1440

2665

2600

2080

1950

1690

1530

1500

1260

1200

1080


x

y

X*x

x*y

Y*y

1

50

50

2500

2500

2500

2

70

38

4900

2660

1444

3

100

35

10000

3500

1225

4

150

29

22500

4350

841

5

200

18

40000

3600

324

6

250

13

62500

3250

169

7

300

6

90000

1800

36

yig'indi

1120

189

232400

21660

6539

o'rtacha

160

27

33200

3094.286

934.1429

Aytaylik bitta smart soatni ishlab chiqarishdagi sarf-xarajat 30 dollar tashkil qilsin. Hozirgina talab funksiyasi topilgan bozorda ushbu soatni qanday bahoda sotish lozim? Buning uchun har bir soatdan olingan daromadni talab qilingan darsliklar soni ga koʻpaytiramiz. Natijada har bir darslik uchun baho 50 dollar qilib belgilanganda kelib chiqadigan foydani aniqlaymiz huddi shu tarzda boshqa ustunlar uchun ham foydani hisoblab chiqamiz.Natijada shuni ko’rish mumkinki qachoon narx 150 dollar bo’lganda biz maksimal foydaga erishamiz sarf xarajatlar 90 dollar bo’lgunga qadar.Undan so’ng esa xarajatlar 50 dollardan oshganda biz maksimal foydaga mahsulotni 250 dollardan sotib erisha olamiz va bunda biz 13 dona mahsulot ishlab chiqarishimiz optimal ishlab chiqarish bo’ladi.


Chiziqli regressiya tenglamasi ni qurish uchun, noma’lum va parametrlar topish formulalari quyidagicha:
; =-0,16
Juft chiziqli regressiyada determinatsiya koeffitsiyenti - juft chiziqli korryelyatsiya koeffitsiyenti kvadratiga teng.

Chiziqli juft korrelyatsiya koeffitsiyenti – y va x belgilar oʻrtasidagi chiziqli bogʻliqlik zichligi koʻrsatkichidir.

y = -0.1613x + 52.805
- natijaning oʻrtacha kvadratik chetlanishi




XULOSA

Turli xil sarf-xarajatlarda maksimal daromad optimal ishlab chiqarish, potensial isteʼmolchilar soni quyidagicha jadvalda keltirilgan.



Sarf-xarajatlar

30

35

40

45

50

90

100

120

Optimal ishlab chiqarish

29

29

29

29

29

13

13

13

Baho

150

150

150

150

150

250

250

250

Jadvaldan koʻrinib turibdiki sarf-xarajatlarning oshib borishi bilan optimal ishlab chiqarish kerak boʻlgan soat soni kamayapti va har bir soatning bahosi ortib borayapti. Sarf xarajatning 5 dollarga soʻmga oʻzgarishi, soat bahosini oʻzgarishiga olib kelishi ham, olib kelmasligi ham mumkin. Talab funksiyasini mikrostrukturasi shunda namoyon boʻladiki – bahono kattaroq miqdorda oʻzgarishi, isteʼmolchilarning juda katta guruhlarini sotib olishdan voz kechishiga olib kelishi mumkin, bu esa foydaning kamayishiga olib keladi.
Shuning uchun ham ishlab chiqaruvchi uchun soliqlarning oshirilishi natijasida tovar narxining oshirilishi, ishlab chiqaruvchi hamma yukni isteʼmolchiga tashlaydi deyish notoʻgʻri fikr. Ishlab chiqaruvchi ham talabni kamayishi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini kamayishi hisobiga zarar koʻradi. Iqtisodiyot nazariyasiga qonunlariga koʻra soliq oshirilishi oqibatlarini ishlab chiqaruvchi ham, isteʼmolchilar ham boʻlib olishadi.
Shunday qilib sarf-xarajatlar inflyatsiyasi iqtisodiyotga taʼsiri aynan mana shunday. Shuni taʻkidlash lozimki bozor tuzilmalari barcha isteʼmolchilarni qondirish imkoniyatiga ega emaslar, chunki bu foydali emas. 50 ta soʻrov oʻtqazilgan isteʼmolchilardan faqat 29 tasi 58% gina minimal sarf-xarajatlar boʻlgandagina ushbu darslikni sotib olish imkoniyatiga ega boʻlar ekanlar. Agar jamiyat barcha fuqarolarni biror narsa bilan taʼminlashni xoxlasa, u holda uni tekinga tarqatish lozim, masalan maktablarda oʻquv darsliklari tekin tarqatilganidek.
Download 59.1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling