Vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti
Download 0.65 Mb.
|
Axborot izlash tizimlari va ulardan foydalanish
Tilni qidirish
Qidiruv tizimlar bilan aloqa o'rnatish uchun maxsus til va maxsus qoidalar mavjud. Albatta, sizning savolingizga darhol to'liq javob bilan javob berilsa juda yaxshi bo'lar edi. Ammo hozir bu borada ishlar olib borilmoqda. Birinchidan, siz kalit so'zlarni ta'kidlashingiz kerak. Qaysi bir nechta so'zlar qidirayotganingizni aniqroq tavsiflashi haqida qaror qabul qilishingiz va ushbu so'zlarni kiritishingiz kerak. Siz buni aniq deb aytasiz. Ha, shunday. Ammo ko'p odamlar qidiruv satriga yozayotganini bilib hayron qolasiz. Yandeksda "jonli efir" deb nomlangan yaxshi narsa bor. Bu sahifada eng so'nggi so'ralgan 20 ta iborani yoki so'zni ko'rishingiz mumkin. Ushbu sahifani biroz ko'proq tomosha qiling, shunda siz turli xil his-tuyg'ularni boshdan kechirasiz. Ba'zi so'rovlarni alohida kitobga qo'yish mumkin - ular juda ajoyib. Ba'zi bir so'rovlarni ko'rib chiqib, siz shunaqa qidirishingiz shart emasligini tushunasiz. Odatda, so'rovlarning katta foizida aniqlik bo'lmaydi: "video", "tv", "yuklab olish" va boshqalar. So'rovlar tizimning o'zi foydalanuvchilar undan nimani xohlashini taxmin qilishlari kerak deb o'ylashadi. Qidiruv so'rovingizni aniqroq shakllantiring va qanchalik aniq bo'lsa, shuncha kam bo'ladi keraksiz natijalar qidiruv tizimini beradi. Ba'zi qidiruv tizimlari bir xil so'rovlarni ajratib turadi, lekin katta yoki kichik harf bilan boshlanadi. Masalan, Yandex qidiruv natijalarining boshqa sonini qaytaradi va google tizimi reestrga e'tibor berilmaydi. "+" Va "-" belgilaridan foydalanib siz so'zlarni qidiruvdan chiqarib tashlashingiz yoki ularni majburiy qilishingiz mumkin. Bunday holda, belgi va so'z o'rtasida bo'sh joy bo'lmasligi kerak. Ushbu qoida barcha qidiruv tizimlariga tegishli. Ushbu so'rovda biz noutbuklarda ixtisoslashmagan kompyuter uskunalarining onlayn do'konlarini qidiramiz, keyingisida, aksincha, xuddi shu noutbuklarni sotadigan do'konlarni qidiramiz. Ko'rib turganingizdek, qidiruv tizimi aslida turli xil natijalarni berdi. Agar sizning so'rovingizda bir nechta so'zlar bo'sh joy bilan ajratilgan bo'lsa, qidiruv tizimi ushbu so'zlar bitta jumla tarkibiga kiradigan sahifalarni qidiradi. Xo'sh, agar so'rovingizda ko'rsatilganlardan biron bir so'zni o'z ichiga olgan hujjatni topmoqchi bo'lsangiz, "|" belgisidan foydalanishingiz kerak. "Yandeks" juda katta miqdordagi natijalarni berdi, chunki hozir biz aniq bir iborani qidirmayapmiz, ammo bu mashhur so'zlardan birortasini o'z ichiga olgan barcha natijalar. Umuman olganda, bunday so'rov juda ko'p sinonim so'zlar bo'lsa, buni amalga oshirish uchun eng qulaydir. Agar siz barqaror so'z birikmalarini topmoqchi bo'lsangiz, ularni tirnoq belgilariga kiriting. Bu, masalan, ba'zi bir adabiy asarlar yoki iqtiboslar satrlarini qidirsangiz, qo'llanilishi mumkin. Ko'rib turganingizdek, so'rovni aniqlab olish va qidiruv tizimiga ushbu aniq taklifni izlash uchun topshiriq berish orqali biz allaqachon natijalarning sezilarli darajada kamligini oldik.
Yuqoridagi barcha usullardan foydalanib, kerakli ma'lumotlarni osongina topishingiz mumkin. Yaxshiyamki, qidiruv tizimlari etarli. Biroq, qidiruv tizimlari bajarolmaydigan juda ko'p vazifalar mavjud. Quyidagi vaziyatni tasavvur qiling: zudlik bilan sizga shaharning eng yaxshi tizim ma'muri kerak. Uni qanday topasiz? Masalan, siz gazetada reklama berishingiz va keyin bir necha oy davomida ko'plab telefon qo'ng'iroqlariga javob berishingiz mumkin. Yoki siz ixtisoslashgan muassasaga kelib, tezda u erda munosib nomzodni topishingiz mumkin. Qidiruv tizimlarida ham xuddi shunday - ular iloji boricha ko'proq ma'lumot berishga mo'ljallangan. Agar sizga alohida bir narsa topishingiz kerak bo'lsa, unda turli sohalarda qidiradigan maxsus qidiruv tizimlaridan foydalanish mantiqan to'g'ri keladi. Xulosa qilib aytganda bitta maslahat bermoqchiman. Ushbu maqola doirasida biz sizga faqat qidiruv so'rovlarini tuzish bo'yicha umumlashtirilgan ma'lumotlarni taqdim etdik. Aslida, har bir qidiruv tizimida o'z kengaytirilgan so'rovlar tili mavjud. Sevimli qidiruv tizimingiz sintaksisini o'rganishga vaqt ajrating. Kelajakda bu kerakli materiallarni izlashni ancha soddalashtiradi. Bunday vaziyatga tushmaslik uchun odam Internetda ma'lumot qidirish qobiliyatiga ega bo'lishi kerak. Buning uchun qidiruv tizimlari qanday ishlashini bilishingiz, so'rovni aniq yozishingiz va izlashni ancha soddalashtiradigan ba'zi texnikalarni o'zlashtirishingiz kerak. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI Asosiy adabiyotlar Ayupov R.X., Kenjabayev A.T. «Informatika va axborot texnologiyalari». - Т.: «IQTISOD-MOLIYA», 2011. - 136 b. Jay Rajasekera, Naoya Takezawa. Excel Based Tools for Today’s Business Professionals. International University o f Japan, 2005y, Page 113. «Informatika va axborot texnologiyalari». Oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun darslik/S.S.G‘ulomov, B.A.Begalov. T D IU .— Т.: Fan, 2010. - 704 bet. Alimov R.X., Yulchiyeva G.T., Rixsimboyev O. «Axborot texnologiyalari va tizimlari». Darslik. - Т.: TD IU , 2010. - 245 b. Левин М.П. Самоучитель разработки web-сайтов: HTML, CSS, графика, анимация, раскрутка+видеокурс DVD. — М.: Изд.: Триумф., 2007. - 400 Титоренко Г.А. «Автоматизированные информационные технологии в экономике». Учебник. — М.: Ю НИТИ, 2006. - 399 с. Qo‘shimcha adabiyotlar 1. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Elektron hukumat to‘g‘risida. 2015-yil dekabr. 2. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Elektron tijorat to‘g‘risida. 2004-yil may. 3. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida. 2004-yil may. 4. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Elektron raqamli imzo to‘g‘risida. 2004-yil may. 5. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Axborotlashtirish to‘g‘risida. 2004-yil may. 6. 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuni. Axborot erkinligini tamoyillari va kafolatlari to‘g‘risida. 2003 yil fevral. 7. Голицына O.JI., Максимов H.B. «Информационные технологии». Учебник. — М.: ФОРУМ: ИНФРА-М, 2007. — 544 с 8. Гордеев А.В. «Операционные системы». Учебник, Санкт-Петербург.: СПб-БХВ Питер., 2007. -382 с. 9. Скотт Хогдал Дж. «Анализ и диагностика компьютерных сетей». Лори. 2007. -278с. Internet saytlar: http://www.gov.uz http://www/edu.uz http: / /www.uzinfocom.uz/lang/uzb Download 0.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling