Vektorlar va ular ustida amallar
-7. Tekislikda vektorning koordinatalari va ular ustida amallar
Download 39.25 Kb.
|
Vektorlar va ular ustida amallar-fayllar.org
1 -7. Tekislikda vektorning koordinatalari va ular ustida amallar
Tekislikning biror 0 nuqtasidan boshlab qo’yilgan o’zaro perpendikulyar va birlik vektorlar jufti berilgan bo’lsin. Tekislikdagi bunday vektor jufti to’g’ri burchakli bazis deb yuritiladi. (i, j) to’g’ri burchakli bazis hamda 0 boshlang’ich nuqta birgalikda – to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasini tashkil etadi. Bunda va vektorlar koordinata vektorlari, 0 nuqta – koordinatalar boshidan iborat. 0 nuqtadan x0y tekisligining ixtiyoriy nuqtasiga yo’naltirilgan ON vektor shu nuqtaning radius vektori deb nomlanib, quyidagicha belgilanadi: . Radius- vektorning koordinata o’qlariga tushirilgan proeksiyal = va = (1) lar vektorning koordinatalari deyiladi va bunday yoziladi: = ( (2) Agar = vektorning boshi 0 nuqtada yotmasa, uning koordinatalar o’qidagi proeksiyalari - va - (3) dan iborat bo’ladi. Bundan, = =( (4) vektorning OX o’qdagi proeksiyasini bilan belgilaymiz. U holda, vektorning proeksiyasi quyidagicha bo’ladi: = │ │ yoki (5) Bunda, │ │ vektorning moduli, - absissa o’qi bilan vektor orasidagi burchakning kosinusi. Vektorlar yig’indisining biror o’qidagi proeksiyasi har bir vektorning shu o’qdagi proeksiyalari yig’indisiga teng bo’ladi va quyidagicha yoziladi: + ) . (6) Agar vektor tekislikda koordinatalari bilan berilgan bo’lsa, uning ( ) bazisda yoyilmasi bunday bo’ladi: = . (7) - absissa o’qidagi, - ordinata o’qidagi birlik vektorlar; x va y sonlar vektorning ) bazisdagi koordinatalari ; va vektorlar vektorning koordinata o’qlari bo’yicha tashkil etuvchilari (ya’ni komponentlari )dir. Agar vektorning boshi A( ) oxiri B( ; ) nuqtada bo’lsa, vektorning joylashuvi quyidagicha yoziladi: = = ( - ) + ( - ) (8) =( ; ) va ) vektorlar ) bazisda berilgan bo’lsin. U holda, ikkita va vektorlar yig’indisining koordinatalari shu vektorlarning mos koordinatalari yig’indisiga teng bo’ladi, ya’ni: + =( + ; ) (9) va vektorlar ayirmasining koordinatalari berilgan vektorlarning mos koordinatalari ayirmasiga teng, ya’ni: - =( - ; - ) (10) Koordinatalari bilan berilgan vektorning ixtiyoriy songa ko`paytmasi vektor koordinatalarining shu songa ko`paytmasiga teng, ya’ni: λ = ( λ ) (11) Vektorni songa bo’lishda uning har bir koordinatasi shu songa bo’linadi: = ( ; ). Download 39.25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling