Vii mavzu. Foyda va rentabillik korxonada xo’jalik yuritishning yakuniy ko’rsatkichlari. Mavzuning maqsadi

Arent= SF / A.
Mahsulotni sotish rentabelligi (Srent) - bu sotilgan mahsulot birligiga to’g’ri
keladigan foyda ulushini, ya’ni sotilgan mahsulotning samaradorlik darajasini
tavsiflaydi. U yalpi foyda samarasining (YaF) mahsulot sotishdan tushgan sof pul
tushumiga yoki daromadga (SPТ/D) nisbati ko’rinishida hisoblanadi:
Srent= YaF / D.
Korxonaning o’z kapitali rentabelligi (O’Krent) - bu sof foydaning korxona o’z
kapitali (mablag’i) 1 so’miga to’g’ri keladigan ulushidir. U sof foydaning (SF)
korxona o’z kapitalining o’rtacha yillik summasiga nisbati ko’rinishida aniqlanadi:
O’Krent = SF / O’K.
Aksionerlik jamiyatining bir dona aksiyasi rentabelligi (AK) - sof foydaning
korxona aksiyalari (AK) soniga nisbati ko’rinishida hisoblanadi. Bu ko’rsatkich
korxonaning bozordagi faolligini tavsiflaydi.
AKrent = SF / AK.
Rentabellikning barcha ko’rsatkichlari korxonaning barqarorligini
aniqlashga, uning ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga va bozordagi raqobat
bardoshliginpi ko’tarish bo’yicha tadbirlarni belgilashga xizmat qiladi.
Тayanch iboralar: xarajatlar, moddiy xarajatlar, mehnatga haq to’lash
bilan bog’liq bo’lgan xarajatlar, foyda, yalpi foyda, foydani taqsimlash tamoyillari,
rentabellik, rentabellik ko’rsatkichlari, aktivlar rentabelligi, xususiy capital
rentabelligi, sotish rentabelligi, bitta aksiya daromadi.
Тakrorlash uchun savollar
9. Samara va samaradorlik tushunchalarini izohlab bering.
10.Ishlab chiqarish samaradorligining mohiyati nimada va u korxona umumiy
faoliyati samaradorligidan qanday farq qiladi?
11.Samaradorlikning qanday turlarini bilasiz?
12.Korxona faoliyati samaradorligini oshirishning asosiy yo‘llari va omillarini
sanab bering?
13.Ishchi kuchidan foydalanish samaradorligining mazmuni nimadan iborat?
14.Xususiy va qarzga olingan mablag‘lar nisbati koeffitsiyentining korxonadagi
o’rni nimadan iborat?
15.Moliyaviy mustaqillik koeffitsiyentining mohiyati nimadan iborat?
16.Moliyaviy natijalarning qanaqa ko’rsatkichlarini bilasiz?
17.Rentabellikning iqtisodiy mohiyatini oching.
18.Samaradorlik ko’rsatkichlari qanday hisoblanadi?