Viloyat ruxiy-asab kasalliklar shifoxonasi

^ miyokard infarktidan ^ kengaygan kardiyomiyopatiyadan;

2. 
   Mexanik kardiogen shok
   

^ og'ir mitral etishmovchilikdan ^ interventrikulyar septal nuqsonlardan;
^ aorta stenozidan;
^ gipertrofik kardiyomiyopatiyadan;

3. 
   Aritmik kardiogen shok
   

^ aritmiyadan.
Natijalar va xavf omillari
Qorinchani to'ldirish bosimi va hajmi ortadi va o'rtacha arterial bosim kamayadi.
Voqealar ushbu "yo'ldan" boradi:
^ yurak chiqishi kamayadi;
^ qon bosimi pasayadi (arterial gipotenziya);
^ gipotenziya to'qimalarning perfuziyasining pasayishiga olib keladi (gipoperfuziya);
^ hipoperfuziya ishemik azoblanish va to'qimalar nekroziga olib keladi.
Yurak chiqishining pasayishiga olib kelishi va/yoki rag’batlantirishi mumkin bo’lgan kardiogen shokning yuqori oqimining sabablari:
^ o'tkir miokard infarkti
^ yurak etishmovchiligi;
^ interventrikulyar septumning yorilishi;
^ chordae tendineae yorilishidan mitral etishmovchilik;
^ o'ng qorincha infarkti;
^ chap qorincha erkin devorining yorilishi;
^ kengaytirilgan kardiyomiyopatiyalar;
^ oxirgi bosqichdagi valvulopatiyalar;
^ septik shokdan miyokard disfunktsiyasi;
^ obstruktiv perikardial efuzyon shoki;
^ yurak tamponadasi;
^ massiv o'pka emboliyasi;
^ o'pka gipertenziyasi;
^ aorta koarktatsiyasi;
^ gipertrofik kardiyomiyopatiya;
^ miksoma (yurak shishi);
^ gipertenziv pnevmotoraks;
^ qon ketishidan kelib chiqqan gipovolemik shok.
Kardiogen shokning belgilari va belgilari
Kardiogen shokning asosiy ko'rinishlari arterial gipotenziya va to'qimalarning hipoperfuziyasi bo'lib, bu o'z navbatida turli xil boshqa alomatlar va belgilarga olib keladi.

Odatda, sub'ektning sistolik (maksimal) qon bosimi odatdagidan 30 yoki 40 mmHg ga kamayadi.Kardiogen shokning mumkin bo'lgan belgilari:

1. 
   markaziy asab tizimida:
   

^ umumiy buzuqlik;
^ tashvish;
^ kuchni yo'qotish;
^ vosita etishmovchiligi (yurish qiyinligi, falaj ...);
^ sezuvchanlik etishmovchiligi (loyqa ko'rish ...);
^ bosh aylanishi;
^ hislarni yo'qotish;
^ koma.

2. 
   teriga ta'sir qilish:
   

^ rangparlik;
^ ko'k-binafsha lablar;
^ sovuq ter;
^ sovuqlik hissi.

3. 
   oshqozon-ichak tizimiga ta'sir qiluvchi:
   

^ paralitik ichak tutilishi;
^ eroziv gastrit;
^ pankreatit;
^ alitiaz xoletsistit;
^ oshqozon-ichak traktidan qon ketishi;
^ jigar kasalligi.

4. 
   qonga ta'sir qiladi:
   

^ trombotsitopeniya;
^ DIC (tarqatilgan tomir ichidagi koagulyatsiya);
^ mikroangiopatik gemolitik anemiya;
^ koagulyatsion anomaliyalar.

5. 
   yurakka ta'sir qiluvchi:
   

^ taxikardiya;
^ bradikardiya;
^ zaiflik;
^ arterial gipotenziya;
^ karotid pulsning pasayishi;
^ har xil turdagi aritmiya;
^ yurak tutilishi.

6. 
   buyraklarga ta'sir qiluvchi:
   

^ oliguriya;
^ anuriya;
^ o'tkir buyrak etishmovchiligi belgilari.

7. 
   immunitet tizimiga ta'sir qilish
   

^ leykotsitlar funktsiyasining o'zgarishi;
^ isitma va titroq (septik shok).

8. 
   metabolizmga ta'sir qiluvchi:
   

^ giperglikemiya (erta bosqich);
^ gipertrigliseridemiya;
^ gipoglikemiya (ilg'or bosqich);
^ metabolik atsidoz;
^ gipotermiya.

9. 
   o'pkaga ta'sir qilish:
   

^ nafas qisilishi (havo ochligi)
^ taxipnoe ^ bradipnoe;
^ gipoksiya

.Qaytarib bo'lmaydigan shokdan vafot etgan sub'ektlarni otopsiya qilish paytida aniq bo'lgan koronar arteriyalarning stenozi, asosan, yurak mushaklarining uchdan ikki qismini ta'minlaydigan chap koronar arteriyaning umumiy magistraliga ta'sir qiladi.
Kardiogen shok diaguostikasi turli xil vositalarga asoslauadi, jumladan:
^ anamnez;
^ ob'ektiv tekshirish;
^ laboratoriya sinovlari;
^ qon miqdori;
^ gemogazanaliz;
^ kompyuter tomografiyasi;
^ koronarografiya;
^ o'pka angiografiyasi;
^ elektrokardiogramma;
^ ko'krak qafasi rentgenogrammasi;
^ Colordoppler yordamida ekokardiyogram.
Auamuez va ob’ektiv tekshirish muhim va juda tez bajarilishi kerak
Bemor hushidan ketgan bo'lsa, tarixni oila a'zolari yoki do'stlari, agar mavjud bo'lsa, yordami bilan olish mumkin.
Ob'ektiv tekshiruvda shok bilan og'rigan bemor ko'pincha rangi oqargan, terisi sovuq, namlangan, taxikardiya, karotid pulsning kamayishi, buyrak funktsiyasining buzilishi (oliguriya) va ongning buzilishi bilan namoyon bo'ladi.
Tashxis qo'yish vaqtida hushida nuqsoni bo'lgan bemorlarda nafas olish yo'llarining o'tkazuvchanligini ta'minlash, sub'ektni shokga qarshi holatga qo'yish (yotqizish), jabrlanuvchini terlashtirmasdan qoplash, lipotemiya va shu bilan shok holatini yanada kuchaytirishi kerak.
Kardiogen shokda bu holat yuzaga keladi:
^ oldindan yuklanish: ortadi;
^ keyingi yuk: refleksli ravishda ortadi;
^ kontraktillik: pasaygan;
^ markaziy venoz satO2: kamaydi;
^ Hb konsentratsiyasi: normal;
^ diurez: pasaygan;
^ periferik qarshilik: ortdi;
^ sensorium: normal yoki chalkash holat.
O'quvchiga eslatib o'tamizki, sistolik chiqish Starling qonuniga ko'ra yurakning oldingi yuklanishi, keyingi yuklanishi va qisqarishiga bog'liq bo'lib, uni turli usullar bilan bilvosita klinik nazorat qilish mumkin:
^ oldindan yuklash: markaziy venoz bosimni Swan-Ganz kateteri yordamida o'lchash orqali, bu o'zgaruvchining oldindan yuklanish bilan chiziqli funktsiyada emasligini hisobga olgan holda, lekin bu ham o'ng qorincha devorlarining qattiqligiga bog'liq;
^ keyingi yuk: tizimli arterial bosimni o'lchash orqali (xususan, diastolik, ya'ni "minimal");
^ kontraktillik: ekokardiyogramma yoki miyokard sintigrafiyasi orqali.
Shok holatida boshqa muhim parametrlar tomonidan tekshiriladi:
^ gemoglobin: gemoxrom bilan;
^ kislorod bilan to'yinganlik: tizimli qiymat uchun to'yinganlik o'lchagich yordamida va maxsus namuna olish orqali. markaziy venoz kateter venoz to'yinganlik uchun (arterial qiymatdagi farq to'qimalarning kislorod iste'molini ko'rsatadi)
^ arterial kislorod bosimi: gemogazanaliz orqali ^ diurez: siydik pufagi kateteri orqali.

136. 
     Apgar shkalasi ko'rsatkichlari, shkala bo'yicha yangi tug'ilgan chaqaloqni baholashda hamshiraning vazifalari.
     

J: Yangi tug'ilgan chaqaloq (APGAR ko'rsatkichi)
Uzbaby.uz Tug'ish Qayta ishlangan sana: 05 Sentyabr 2021 Ko'rildi: 19888
Yangi tug'ilgan chaqaloqni neonatolog ko'zdan kechirib uning tashqi ko'rinishiga qarab unga baho beradi. Baho 1dan 10balgacha bo'ladi. Mana shu balarga qarab bolaning umumiy salomatligiga baho berish mumkin. APGAR bahosi qanday hisoblanadi?
Yangi tug'ilgan chaqaloq sog'lom ekanligini qanday bilsa bo'ladi?
1952 yilda amerikalik shifokor Virdjiniya Apgar tug'ilgan chaqaloqlarga baho berish taklifi bilan chiqadi. Unga binoan bolaning ba'zi ko'rsatkichlariga qarab uning qanchalik sog'lom ekanligini aniqlasa bo'ladi. Bu baholash usuli muallifga atalib APGAR shkalasi deb nomlanadi va u quyidagi ko'rsatkichlarni o'z ichiga oladi:
A (appearance) - chaqaloqning teri rangi;
P (pusl) - pulsi;
G (grimace) - yuz ifodasi;
A (activity) - harakatlari, mushaklari tonusi;
R (respiration) - nafas olish qobiliyati.
APGAR shkalasi bo'yichia baho ushbu 5 ko'rsatkichlar yig'indisidan hisoblanadi. Ya'ni chaqaloqning teri rangi, yurak urishi soni, reflekslari, yuz harakatlari, mushak tonusi, nafas olish qobiliyatiga 0 dan 2 balgacha baho berilib, barchasi qo'shiladi va umumiy bal hisoblanadi.
APGAR bahosi chaqaloqqa qachon beriladi?
Bola tug'ilishi bilan 1 daqiqa ichida va keyin 5-chi daqiqada chaqaloqqa shifokor baho beradi. Agar 5-chi daqiqadagi baho 7 baldan past chiqsa, u holda chaqaloq keyingi 20 daqiqa ichida har 5 daqiqada qayta-qayta baholanadi va jiddiyroq nazoratda bo'ladi.
{xtypo_quote}Tajribali neonatolog chaqaloqqa baho berishi uchun unga 40 soniya ham yetarli bo'ladi. {/xtypo_quote}
APGAR shkalasi bo'yicha norma qancha hisoblanadi?
Sog'lom chaqaloq tug'ilgach uning ilk 1 daqiqasida unga berilgan APGAR bali odatda 7­8 ni tashkil etadi. Bunda keyingi 5-chi daqiqadagi ko'rsatkichlar yig'indisi 8-10 ballga ko'tariladi. Agar chaqaloqqa 7-10 bal oralig'ida baho berilsa, u normal sog'lom bola hisoblanadi va unga maxsus nazorat talab etilmaydi.
APGAR ko'rsatkichi past bo'lgan bolalarda dinamika kuzatiladi. Ya'ni tug'ilgan zahoti ko'rsatkichi past bo'lgani bilan, bir necha daqiqalarda ko'rsatkich oshib borishi mumkin, natijada bola rivojlanishiga ijobiy prognoz beriladi.
APGAR shkalasi bo'yicha o'ta past ko'rsatkichlarga ega bo'lgan chaqaloqlarga keyinchalik maxsus tekshiruvlar va qo'shimcha diagnostika talab qilinishi mumkin.
APGAR shkalasi bo'yicha chaqaloqning ko'rsatkichlariga baho berib umumiy ballni hisoblash usuli: