Viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Universiteti

Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Universiteti

Fan nomi : Ekologik Kimyo

Mavzu : Mineral homashyo resurslaridan foydalanish.

Bajardi : Mirvaliyeva Gulira’no

Tekshirdi : Qutlimuradov Nurbek

Chirchiq 2023

60110800- o'zbek
Fizika va kimyo fakulteti « Ilmiy va metadologik kimyo kafedrasi»
‘’ Kimyo ‘’ kechki ta’lim yo’nalishi 21.2 guruh talabasi

Reja : 1.Mineral resurslar haqida ma’lumot; 2. Dunyo okeanlaridagi mineral resurslar; 3. Mineral resurslarni qazib olish; 4. Mineral resurslarning xususiyatlari; 5. Mineral resurslardan foydalanish muammolari; 6. Mineral resurslardan oqilona foydalanish.

Mineral resurslar sayyoralar insoniyat ajratib oladigan barcha minerallardir. Mavjud va sanoatda foydalanish uchun yaroqli resurslar mineral-xomashyo bazasi deb ataladi. Bugungi kunda esa 200 dan ortiq turdagi mineral xom ashyolardan foydalanilmoqda. Tabiiy foydali qazilmalar qazib olinib, sanoat va iqtisodiyotda foydalanilgandan keyingina resurslarga aylanadi. Masalan, odamlar uzoq vaqt davomida ko'mirdan foydalana boshladilar, ammo u faqat 17-asrning oxirida sanoat ahamiyatiga ega bo'ldi. Neft sanoatda faqat 19-asrda, uran rudalari esa faqat o'tgan asrning o'rtalarida keng qo'llanila boshlandi. Mineral resurslarning sayyorada tarqalishi notekis bo'lib, asosan tektonik tuzilish bilan bog'liq. Har yili yangi foydali qazilmalar konlari topilib, o'zlashtirilmoqda.

Mineral resurslarning yagona tasnifi mavjud emas.Foydalanish turi bo'yicha juda an'anaviy tasnif mavjud: Yonuvchan yoqilg'i va energiya: neft, tabiiy gaz, ko'mir, slanets, torf, uran rudasi. Ruda: - rangli metallar rudalari: alyuminiy, mis, nikel, qo'rg'oshin, kobalt, rux, qalay, surma, molibden, simob; - kon-kimyoviy: apatitlar, tuzlar, fosforitlar, oltingugurt, bor, brom, yod; - nodir va qimmatbaho metallar rudalari: kumush, oltin, - qimmatbaho va yarim qimmatbaho toshlar. Metall bo'lmagan: - sanoat xom ashyosi: talk, kvarts, asbest, grafit, slyuda; - qurilish materiallari: marmar, shifer, tüf, bazalt, granit; - gidromineral: chuchuk va minerallashgan suvlar; - qimmatbaho toshlar xom ashyosi; - kon-kimyo xomashyosi.