Virus programmalar haqqında túsinik

Virus programmalar haqqında túsinik
Kompyuter virusları. Bul ne hám oǵan qarsı qanday gúresiw kerek? Bul temaǵa o'nlab kitaplar hám júzlegen maqalalar jazılǵan. Kompyuter viruslarına qarsı mińlaǵan professional qánigeler kóplegen kompaniyalarda jumıs aparıwmoqda. Bul tema oǵada qıyın hám za’ru’rliki kóp itibardı talap etpekte. Kompyuter virusı informatsiyani yuqotish sebeplerinen biri hám tiykarǵısı bolıp qalıp atır. Viruslar kóplegen shólkem hám kompaniyalardı jumısların bo'zishga alıp kelgenligi belgili. Sonday maǵlıwmatlar mavjudki, Niderlandiya gospitallaridan birinde awırıwǵa kompyuter quygan kesellikti anıqlaw buyicha tutınıw etilgen dári áqibetinde awırıw olamdan ótken. Bul kompyuter virusınıń jumısı bolǵan.
Itibarsızlıq menen etilgen isten kompyuter demde virus menen zálellenedi. Insan kesellik virusı menen zálellansa ıssılıǵı ózgeriwi, salmaǵı ózgeriwi, holsizlanish hám og'rikning payda bolıwı kuzda tutıladı. Kompyuter virusı menen zálellengen kompyuterlerde tómendegiler gúzetiledi: programmalardıń islewiniń páseyiwi, fayllarsı kolemi ózgeredi, ǵayrıtabiiy hám birpara belgisiz aljasıqlar, maǵlıwmatlar hám sistema faylları yuqotilishi. Birpara viruslar zıyansiz ko'payadi, lekin qurqinchli emes. Bul viruslar ekranǵa qáte maǵlıwmat kikaradi. Biraq, bir túrdegi viruslar hújim etiwshi, yaǵnıy, jaman tásirler qaldıratuǵın esaplanadi. Mısalı, viruslar qattı disktaǵı informatsiyalarni óshirip taslaydı.
Ataqlı «doktor» lardan biri D. N. Lozinskiy virusdı xatkerige uxsatadı.
Tártipli xatkerani shama menen oylasak, ol jumısqa keledi hám stolidagi bir kúnde etiwi kerek bulgan jumıslardı - qaǵazlar qatlamın kóredi. Ol bir varog'ni ko'paytirib bir nusqasını ózine ekinshisin keyingi qońsılas stol ga qóyadı. Keyingi stoldagi xatkera da keminde eki nusqada ko'paytirib, taǵı bir xatkeraga ótkeredi. Nátiyjede kontoradagi birinshi nusqa bir neshe nusqalarǵa aylanadı. Birpara nusqalar taǵı kóbeyip basqa stollarga xam ótiwi múmkin.

Kompyuter virusları shama menen sonday isleydi, fakat qaǵazlar ornıda endi programmalar, xatkera bul - kompyuter. Birinshi buyrıq «kuchirish-nusqa alıw» bolsa, kompyuter bunı atqaradı hám virus basqa programmalarǵa ótip aladı. Eger kompyuter qandayda bir zálellengen programmanı jumısqa túsirsa virus basqa programmalarǵa tarqalıp barıp pútkil kompyuterdi iyelewi múmkin.

Eger bir dana virusnıń kóbeyiwine 30 sekund waqıt ketsa, bir saattan keyin bul 1000000000 den artıp ketiwi múmkin. Anıqrog'i kompyuter yadıdaǵı bush jaylardı bánt etiwi múmkin.
Tap sonday waqıya 1988 jılı Amerikada júz bulgan. Global tarmaq arqalı uzatılıp atırǵan informaciya orkali virus bir kompyuterden basqasıǵa ótip júrgen. Bul virus Morris virusı dep atalǵan.
Maǵlıwmatlardı virus qanday joq etiwi múmkin degen sorawǵa sonday juwap beriw múmkin:
1. Virus nusqaları basqa programmalarǵa tez kóbeyip ótip aladı ;
2. Kalendar buyicha 13-sáne juma kunga tuwrı kelsa hámme hújjetlerdi joq etedi (óshiredi). Bunı hámmege belgili «Jerusalem» («Time» virusı xam dep ataladı ) virusı júdá «yaxshi» ámelge asıradı. Kóp qallarda bilip bolmaydı, virus qay jerden payda boldı.
Kompyuter virusları - kóbeytiliwshi, programmalardı {|S||ga ko'chib alıwı, jaman saldarlar keltirip shıǵarıwshı programmalar bolıp tabıladı. Lekin olar qatań bir kóriniste bolıwı belgilep quymaǵan. Virusdı Anıqlanıwı sondaǵı, ol kompyuter sistemasıda jaylasıp hám kóbeyip barıwına baylanıslı. Mısal ushın, teoriyalıq tárepten operativ sistemada virus davolab bolmaydı. Orınlawshı kodnıń tarawin dúziw hám ózgertiw ta'qiqlangan sistema mısal bolıwı múmkin. Virus payda bolıwı ushın atqarılıwshı kodlar izbe-izligi belgili bir dáwirde qáliplesiwi kerek. Kompyuter virusınıń ózgesheliklerinen biri óz nusqaların kompyuter tarmaqları arqalı atqarılıwshı obyektlerge kúshiradi. Bul nusqalar da óz-ózinen kóbeyiw múmkinshiligine iye.