Visual c++ muhitida dasturlash

Ctrl+Shift+Tab 
Tahrirlash oynalariga o‘tish 
Ctrl+M 
 
Fokus tugunlarni o‘zgartirish 
Izlash va o‘zgartirish tugmalari 
Ctrl+F 
Izlash
Ctrl+H 
O‘zgartirish 
F3 / Shift+F3 
Izlashning keyingisiga o‘tish 
Alt+Enter 
Izlash natijalarini belgilash 

---

20 
Dasturlashga ko‘maklashuvchi tugmalar 
Ctrl+Space 
Tegishli funksiyalarni chaqirish 
Ctrl+Shift+Space 
Tegishli funksiya variantlarini chaqirish 
Shift+Alt+F 
Dasturni formatlash 
Ctrl+E Ctrl+F 
Dastur fragmentini formatlash 
Ctrl+Shift +. 
Dastur matnini kattalashtirish 
Ctrl+Shift +, 
Dastur matnini kichiklashtirish 
Bu interaktiv tugmachalardan tashqari o‘rganib olishingiz kerak bo‘lgan 
tugmachalar juda ko‘p, ularni dasturlash davomida foydalanishga o‘rganib olasiz 
degan umiddamiz.
Form xususiyatlari va hodisalari. Form bu loyiha yaratilgan hosil 
bo‘ladigan birinchi oyna hisoblanadi. Oynaning joriy holatlari mavjud. Ularni loyiha 
boshqaruvchisi panelidan ko‘rish mumkin. Oyna uchun yangi form1 sinfi yaratiladi. 
Bu sinf form sinfining merosxo‘ri hisoblanadi. U quyidagicha aniqlangan: 
public
ref
class
Form1
: 
public
System::Windows::Forms::
Form {}
Shu sinfning ichida InitializeComponent funksiyasi bor va u formani 
yaratilishi javob beradi. Uning dastlabki sozlamalari quyidagi fragmentda 
keltirilgan: 
this
->AutoScaleDimensions = System::Drawing::
SizeF
(6, 13); 
this
->AutoScaleMode = System::Windows::Forms::
AutoScaleMode
::
Font
; 
this
->ClientSize = System::Drawing::
Size
(284, 261); 
this
->Name = L
"Form1"
; 
this
->StartPosition = System::Windows::Forms::
FormStartPosition
::
CenterScreen
; 
this
->Text = L
"Form1"
; 
this
->ResumeLayout(
false
);
Imkoniyat qadar bu dastur fragmentlariga o‘zgartirish kiritish shart emas, 
bularni hammasini vizual bajarish maqsadga muvofiq.
Vizual bajarish deganda formaning vizual loyihasi bilan ishlash kerak. Loyiha 
yaratuvchisi uchun quyidagilar muhim hisoblanadi: 
- Formani ustiga sichqonchani bossangiz u aktivlashadi. 
- Kontekst menyudan foydalanib, uning dastur fragmentiga o‘tish mumkin (F7 
tugmasi orqali xam) 
- Dastur fragmentidan forma loyihasiga o‘tish uchun kontekst menyudan 
foydalanish mumkin (Shirft + F7 tugmasi orqali ham) 
- Kontekst menyu oqali formani boshqarishni qulflab qo‘yish va ochish 
mumkin (lock/unlock controls) 
- Kontekst menyu oqali formani xususiyatlari va hodisalariga o‘tishsh mumkin 
(Properties) 
Formaning xususiyatlar va hodisalar quyidagi bo‘limlardan iborat (9.5 va 9.6-
rasmlarga qarang)

---

21 
9.5-rasm. Formaning xususiyatlari 
9.6-rasm. Formaning hodisalari 
Properties muloqot oynasida 4 ta uskunalar mavjud. Ularning vazifalari: 
- forma paramertlarini guruhlab saralashni ta’minlaydi. 
- forma paramertlarini alfavit bo‘yicha saralashni ta’minlaydi. 
- forma xususiyatlari ro‘yxati. 
- forma hodisalari ro‘yxati. 
E’tibor bergan bo‘lsangiz, tanlangan joriy tur ko‘k to‘rtburchakka olingan 
bo‘ladi. Bu yerada bajarilgan har bir ish formaga mos sinfga o‘zgartirib boriladi. 
Endi forma xususiyatlarining ba’zilari bilan tanishib chiqamiz. 
1 Accessibility guruhi 
Buning 3 ta xususiyati bor, bu xususiyatlari bir 
forma bilan o‘zgarishini vhaniqlab bo‘lmaydi 
shuning uchun keyinroq to‘xtalamiz. 
2 Appearance guruhi 
Formaning tashqi ko‘rinishi uchun ishlatiladi va 
11 ta xususiyat bor 
BackColor 
Formaga rang o‘rnatish 
BackgroundImage 
Rasm o‘rnatish 
BackgroundImageLayout Rasm o‘rnatish tartibi 
Cursor 
Kerakli kursor belgisini tanlash 
Font 
Formada yozuv xususiyatlarini o‘rnatish 
ForeColor 
Yozuv rangini tanlash 
FormBorderStyle 
Formaning stilini o‘rnatish 
RightToLeft 
Forma sarlavhasini o‘ngdan chapga o‘rnatish 
RightToLeftLayout 
Forma sarlavhasini o‘ngdan chapga o‘rnatish 
tartibi 
Text 
Sarlavha nomi 
UseWaitCursor 
Kutish kursoridan foydalanishni o‘rnatish 
3 Behavior guruhi 
Formaning rejimlarini o‘rnatish va 6 xususiyati bor
ContextMenuStrip 
Kontekst menyu o‘rnatish 
DoubleBuffered 
Bufer o‘rnatish 

---

22 
Enabled 
Formani yoqish va o‘chirish 
4 Data guruhi 
Formani ichki va tashqi ma’lumotlar bilan 
bog‘lash uchun ishlatiladi va 3 xususityati bor. Bu 
guruhni keyingi elementlari bilan ishlaganda 
batavsil qaraymiz 
5 Design guruhi 
Formani loyihalash uchun ishlatiladi va 3 ta 
xususiyati bor 
Language 
Formaga joriy tilni o‘rnatish 
Localizable 
Formaga lokalizatsiyani o‘rnatish 
locked 
Formani yopish yoki ochish 
6 Focus guruhi 
Formada fokuslarni boshqarish uchun ishlatiladi 
va bitta xususiyati bor 
CausesValidation 
Fokuslarni tekshirish bosqoichlari 
7 Layout guruhi 
Formani tartiblash uchun ishlatiladi va 13 ta 
xususiyati bor 
AutoScroll 
Avtomatik formani kuzatish tugmalarini o‘rnatish 
AutoSize 
Avtomatik o‘lchamni joriy qilishni o‘rnatish 
Lacation 
Formani hosil bo‘lish joyi belgilashni o‘rnatish 
MaximumSize 
Avtomatik katta holda chiqish 
MimimumSize 
Avtomatik kichiklashtrilgan xoda chiqish 
Size 
Formaga o‘lcham o‘rnatish 
StartPosition 
Formaning chiqish joyini o‘rnatish 
WindowsState 
Formaning turi belgalash 
8 Misc guruhi 
Boshqa xususiyatlarni o‘rnatish, formani turiga 
qarab o‘zgarib turadi va 3 ta xususiyati bor 
9 Windows Style guruhi 
Oyna stillarini o‘rnatish uchun mo‘ljallangan 
guruh bo‘lib, 13 ta xususiyatga ega. 
ControlBox 
Boshqarish tugmalarini joylashtirishni aniqlash 
HelpButton 
Yordam chaqiruvchi tugmani o‘rnatish 
Icon 
Oyna belgisini o‘rnatish 
MaximizeBox 
Kattalashtirish tugmasini o‘rnatish 
MinimizeBox 
Kichiklashtirish tugmasini o‘rnatish 
Opacity 
Oynaning tinqligini sozlashni o‘rnatish 
Mazkur xususiyatlardan foydalanib, formaning ba’zi xususityalarini 
o‘zgartiramiz va uning sinfning ichiga kirib ko‘rishimiz mumkin: 

---

23 
9.7-rasm. Formaning dastlabki 
ko‘rinishi 
9.8-rasm. Formaning ishlov berilgan 
ko‘rinishi 
Formaga ishlov berilgan xususiyatlari aniqlash uchun sinfiga murojjat qilish 
mumkin. Quyidagi dastur fragmentlarini olamiz. 
Formaning dastlabki o‘rnatilgan 
xususiyatlari
Formaning ishlov berilgan 
xususiyatlari
+/- 
this
->AutoScaleDimensions = 
System::Drawing::
SizeF
(6, 13); 
this
->AutoScaleDimensions = 
System::Drawing::
SizeF
(11, 22); 
+ 
this
->AutoScaleMode = 
System::Windows::Forms::
AutoScaleMode
::
Fo
nt
; 
this
->AutoScaleMode = 
System::Windows::Forms::
AutoScaleMode
:
:
Font
; 
- 
this
->BackColor = 
System::Drawing::
SystemColors
::ActiveC
aption; 
+ 
this
->ClientSize = 
System::Drawing::
Size
(284, 261); 
this
->ClientSize = 
System::Drawing::
Size
(230, 257); 
+ 
this
->Cursor = 
System::Windows::Forms::
Cursors
::Hand; 
+ 
this
->Font = (
gcnew
System::Drawing::
Font
(L
"Times New 
Roman"
, 14.25F, 
System::Drawing::
FontStyle
::
Bold
, 
System::Drawing::
GraphicsUnit
::
Point
, 
static_cast
Byte
>(204))); 
+ 
this
->FormBorderStyle = 
System::Windows::Forms::
FormBorderStyl
e
::
Fixed3D
; 
+ 
this
->HelpButton = 
true
; 
+ 
this
->Icon = 
(cli::
safe_cast
Icon
^
>(resources-
>GetObject(L
"$this.Icon"
))); 
+ 
this
->Margin = 
System::Windows::Forms::
Padding
(6, 6, 
6, 6); 
+ 
this
->MaximizeBox = 
false
; 
+ 
this
->MinimizeBox = 
false
; 
+ 

---

24 
this
->Name = L
"Form1"
; 
this
->Name = L
"Form1"
; 
- 
this
->StartPosition = 
System::Windows::Forms::
FormStartPosition
::
CenterScreen
; 
this
->StartPosition = 
System::Windows::Forms::
FormStartPosit
ion
::
CenterScreen
; 
- 
this
->Text = L
"Form1"
; 
this
->Text = L
"Birinchi oynam"
; 
+ 
this
->ResumeLayout(
false
);
this
->ResumeLayout(
false
);
- 
Birinchi navbatda muhitning o‘zi ushbu xususiyatlarni o‘rnatishni va 
tarbilashni nazorat qiladi. Formada quyidagi o‘zgarishlar amalga oshirilgan: 
formaning chiqish maydoni, rangi, joriy o‘lchamlari, oyna kursori, oynaning yozuv 
turi, ko‘rinishi, yordamchi tugma o‘rnatilgan, ikonkasi o‘zgartirilshan, holati 
o‘zgartirilgan, kattalashtirish va kichiklashtirish tugmalari olib tashlangan, oynaning 
sarlavhasi o‘zgargan.
Bularni amalga oshirish uchun 2-3 munut vaqt ketadi va hammasi vizual 
bajariladi. Bunda oldin qilingan o‘zgarishlar o‘chirib, oxirgi o‘zgarishlar qo‘shib 
boriladi.