Voleybol o`yinining kelib chiqishi rivojlanish tarixi

NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

Jismoniy madaniyat yo`NALISHI 301- GURUH TALABASI Mannonov to`xtamurodning sport va harakatli o`yinlar fanidan tayyorlagan taqdimoti

QABUL QILDI: ___________________
TOSHKENT 2022

MAVZU: VOLEYBOL O`YININING KELIB CHIQISHI, QOIDALAR VA RIVOJLANISH TARIXI. REJA:

• VOLEYBOL O`YININING KELIB CHIQISHI RIVOJLANISH TARIXI.
• VOLEYBOL O`YININING QOIDALARI.

VOLEYBOL O`YININING KELIB CHIQISHI.

• Voleybol (inglizcha: volleyball volley — „urib qaytarmoq“ va ball — „toʻp“) toʻpli sport oʻyini boʻlib, har biri 6 kishidan iborat ikki jamoa bilan oʻrtasidan toʻr tortilgan maydonchada oʻynaladi. Oʻrtasidan toʻr bilan (erkaklar musobaqasi uchun 2,43 m va ayollar musobaqasi uchun 2.24 m balandlikda) boʻlingan 9x18 m li maydonchada oʻynaladi. Voleybol toʻrining katakchalari soni 1 000 ta (enida 100 ta va boʻyida 10 ta) boʻlib, bitta katagining toʻrt tomoni 10 sm dan boʻladi.

Bir jamoa 6 kishidan iborat boʻlib, 2 jamoa oʻynaydi. Oʻyinchilar toʻpni qoʻl bilan urib, raqib maydoniga tushirishga harakat qiladilar. Koptokni uch urishda raqiblar tomoniga oʻtkazish lozim. Musobaqa 3 yoki 5 partiya oʻynaladi. Voleybol AQShda paydo boʻlgan (1895). Xalqaro federatsiya (FIVB; 1947-yil asos solingan) ga 180 dan ortiq mamlakat aʼzo. 1964-yildan Olimpiya oʻyinlari dasturlariga kiritilgan, 1949-yildan jahon birinchiliklari oʻtkaziladi.

• Voleybol Oʻzbekistonda 1920-yildan oʻynaladi. Oʻzbekiston Respublikasi 1991-yil Xalqaro voleybol federatsiyasiga, 1992-yil Osiyo voleybol konfederatsiyasiga aʼzo boʻlib kirdi. Oʻzbekistonda bu sport turi bilan 700 mingdan ortiq kishi muntazam shugʻullanadi. U maktablarda ommaviy tus olgan, jismoniy tarbiya boʻyicha dasturning ajralmas qismi hisoblanadi

VOLEYBOL O`YININING QOIDALARI

• MAYDON O`LCHAMLARI

Koptok

Ilgari to'p bitta rangda edi, ammo 1998 yildan boshlab boshqa ranglarning kombinatsiyasiga ruxsat berildi. Voleybol to'pi shar shaklida bo'lishi kerak va uning tashqi yuzasi sintetik material yoki charmdan yasalgan, choksiz va yostiq bilan to'ldirilgan bo'lishi kerak.
Voleybol to'pi futbol yoki basketbol to'plariga qaraganda sezilarli darajada engilroq va kichikroq bo'lib, uning ichida havo bilan to'ldirilgan rezina kamerasi bor.
O'lchovlar odatda aylana bo'ylab 67 dan 65 santimetrgacha, og'irligi esa 260 dan 280 grammgacha qoladi. Boshqa tomondan, uning ichki bosimi 0,325 dan 0,300 kvadrat santimetr orasida bo'lishi kerak.
To'pning markasiga kelsak, u o'z vakolatiga ko'ra milliy voleybol assotsiatsiyalari tomonidan tasdiqlanishi kerak. Xalqaro maydonda tasdiqlangan va o'yin materiallari va rang kabi ba'zi tafsilotlari bilan farq qiladigan ma'lum o'yin to'plari mavjud. Xalqaro o'yinlarda ushbu to'plardan foydalaniladi.
Shuni qo'shimcha qilish kerakki, vazn va o'lchovlarga oid umumiy printsiplar ushbu to'plar uchun mutlaqo bir xildir.

O'yinchilar

Futbolchilarga kelsak, har bir jamoada oltita ishtirokchi bo'lishi kerak - ularning soni 1 dan 6 gacha, ular ma'lum shartlar yoki parametrlar ostida almashtirilishi mumkin. Uchta o'yinchi oldingi chiziqni tashkil qilishi kerak, ularning vazifasi hujum qilish va to'sishdir.
Qolgan uchta o'yinchi orqada turadi va ular himoyachi yoki himoyachi rolini bajarishi kerak; Bu futbolchilar raqibning xizmatini himoya qilish va olishdan tashqari, yangi qarshi hujumlarni tayyorlaydilar.
Umuman olganda, to'liq tarkibni 14 futbolchi tashkil qilishi mumkin, shulardan ikkitasi Liberos. Ularda murabbiy, massajchi, yordamchi murabbiy va shifokor ham bor.
Xuddi shunday, har bir ishtirokchi birdan yigirmaga qadar bo'lgan boshqa raqam bilan aniqlanishi kerak; bu raqam ko'ylakning old tomonida ham, orqasida ham ko'rinadi.
Ishtirokchilardan biri jamoaning sardori bo'lishi kerak va unga belgilangan raqam ostida joylashadigan ko'rinadigan tasma bilan aniqlanishi kerak. Liberoslar kapitan bo'lolmaydi va ular boshqa forma kiyishlari kerak, odatda guruhning qolgan qismidan turli xil ranglarda.

Yaqinda yangi qoidalar

• 2015 yilda voleybol qoidalari yangilandi. Ushbu yangi versiyada quyidagi parametrlar qo'shildi:
• - O'yin davomida mash antennalari orasidagi ishtirokchilardan biri tomonidan tarmoq bilan aloqa qilish ayb sifatida qabul qilinadi. Bundan tashqari, to'pni o'ynash harakati uchish, urish yoki urishga urinish va tushishni o'z ichiga olishi kerak.
• - Agar raqib darvozaga tegsa, unga nisbatan nohaq ustunlikni keltirib chiqarish haqiqati ham ayb deb hisoblanadi.
• - Uchrashuv davomida to'rni ushlash yoki ushlab turish qoidabuzarlik deb hisoblanadi.

Adabiyotlar

• S.A. (2017 yil) Voleybolning tug'ilishi. 2019 yil 6-avgustda Fox Sports-dan olingan: foxsports.com
• S.A. (2018) Voleybol va terminologiya asoslari. 2019 yil 6-avgustda "Voleybol murabbiyligi san'ati" dan olingan: theartofcoachingvolleyball.com
• S.A. (s.f.) Voleybolning ta'rifi: bu nima, ma'nosi va tushunchasi. 2019 yil 6-avgustda olingan Ta'rif: definition.de
• S.A. (s.f.) Voleybolda yangi qoidalar. Voleybol uchun kuch va quvvat: 2019 yil 6-avgustda olingan: force-and-power-for-volleyball.com
• S.A. (s.f.) O'yinning yangi qoidalari muvaffaqiyatli amalga oshirildi. 2019 yil 6-avgustda FIVB-dan olingan: fivb.org
• S.A. (s.f.) Voleybol. 2019 yil 6 avgustda Vikipediyadan olingan: es.wikipedia.org

E`TIBORINING UCHUN RAHMAT