Web dasturlashga kirish mustaqil ish mavzu: standart, additional, system komponentlari

Ko’p satrli chiqarish (TMemo) oynasining joylashishi.
Dastur ishining natijalrini chiqarish uchun (TMemo) komponenti bilan ko’rsatilgan matn oynasi foydalaniladi. Komponentlar menyusida piktogramma -ni tanlang va TMemo komponentini shaklga joylashtiring. sichkoncha tugmasi yordamida uning o’lchamlarini va joylashishini to’g’irlang. Scrool Bars-S SBoth xossasi inspektori yordamida o’rnatilgandan so’ng oynada aylantiruvchining (prokrutka) vertikal va gorizontal chiziqlari paydo bo’ladi.
Dastur matnida TMemoga o’xshash Memo 1 o’zgaruvchi paydo bo’ladi. TMemo turdagi oynada aks etayotgan axborot Memo 1. Lines satrlar massivida joylashgan. Xar bir satr String turiga ega.
Oynani tozalash uchun Memo 1. Clear usuli foydalaniladi. Oynaga yangi satrni qo’shib qo’yish uchun Memo 1. Lines. Add usuli foydalaniladi.
Agar xaqiqiy yoki to’liq turdagi o’zgaruvchida joylashgan soni chiqarish kerak bo’lsa, unda uni oldindan String turiga o’zgartirish kerak va uni Memo 1. Lines massiviga qo’shib qo’yish kerak.
Masalan, agar o’zgaruvchi u:=100 to’liq turda bo’lsa, unda Memo 1. Lines. Add usuli buni bajaradi va oynada “u:=100 qiymati” satri paydo
bo’ladi. Agar o’zguruvchi u:=256, 38666 xaqiqiy bo’lsa, unda Memo 1. Lines. Add usulidan foydalanyotganda “u:=256.39 qiymati” satri chiqadi. Bunda butun son uchun sakkizta pozisiya beriladi, ulardan ikkitasini uning kasrli qismi egallaydi.
Agar Memo 1 massivida satrlar soni oyna o’lchamidan oshsa, unda xama satrlarni ko’rib chiqish uchun vertikal chizig’i foydalaniladi. Agar Memo 1 satrining uzunligi oynadagi satrlardagi simvollar miqdoridan oshsa, unda oynada faqat satrning boshi aks etadi. Butun satrni ko’rish uchun aylantiruvchining gorizontal chizig’i foydalaniladi.
shaklni yaratish voqeasini ishlab chiqishning dasturini yozish (FormCreate).
Dasturni yuborishda “shaklni yaratish” voqeasi paydo bo’ladi. Bu voqeaning ishlab chiquvchisi – dasturni yaratamiz, u x,y,z o’zgaruvchilarining dastlabki qiymatlari Tedit ning kerakli oynalariga joylashtiriladi, TMemo oynasida esa talabaning gurux raqami va familiyasi ko’rsatilgan satrni joylashtiradi. Buning uchun sichkoncha tugmasi ikki marta shakldagi xoxlagan bo’sh joyda bosamiz. Ekranda avtomatik ravishda kiritilgan prosedura sarlavxasi, ya’ni shaklni yaratish voqeasini ishlab chiquvchi paydo bo’ladi: Prosedura TForm 1. Form Create (Sender: Tobject). begin… end orasiga dastur matnini o’rnatamiz.
Tugmachani bosish voqeasini ishlab chiquvchi dasturni yozish (Button Click).
TButton komponenti bilan tasvirlanuvchi tugmachani shaklga joylashtiring; buning uchun Standard komponenti menyusida piktogramma
-ni tanlaymiz. Ob’ektlar inspektori yordamida (Caption)-Button 1 sarlavxani “Bajarish” so’ziga yoki boshqa hoxlagan so’zga o’zgartiring. Tugmachaning joylashishini va o’lchamini to’g’irlang.
Bundan so’ng sichkondagi tugmachani ikki marta bosing, shunda voqeani ishlab chiquvchi prosedura sarlavxasi bilan to’ldirilgan dastur matni paydo bo’ladi. (Procedure TForm1.ButtonClick(Sender:Tobject);)-tugmalarni bosganda.
Misolda keltirilgan bu proseduraning matnini tering.
Dasturni yuborish va u bilan ishlash.
Dasturni yuborish uchun Run bosh menyusida Run ni bosish kerak yoki F9 tugmachasini yoki piktogramma -ni. Bu payt translayasiya sodir bo’ladi va agar xato bo’lmasa dasturning komponavkasi va exe kengaytirilgan yuklanayotgan yagona faylning yaratilishi sodir bo’ladi. Ekranda dasturning faol shakli paydo bo’ladi. (1.2.rasm)

Dastur bilan ishlab quyidagicha “bajarish” tugmachasini bosing. Memo 1 oynasida natija paydo bo’ladi. Edit oynalaridagi x,y,z dastlabki qiymatlarini o’zgartiring va yana “Bajarish”.

Dasturni yakunlash uchun bosh menyu Run dagi Program Reset ni yoki shakldagi tugmachasini bosish kerak.
Dastur matni quyidagi ko’rinishga ega:
Unit tema 1;
Interface
Uses
Windows,Messages,SysUtils,Classes,Graphics,Controls,Forms,Dialogs,StdCtrls;
Type
TForm1=class(TForm)
Label1:Tlabel;
Edit1:Tedit;
Label2:Tlabel;
Edit2:Tedit;
Label3:Tlabel;
Edit3:Tedit;
Label4:Tlabel;
Memo1:Tmemo;
Button1:Tbutton;
Procedure FormCreate(Sender:TObject);
Procedure Button1Click(Sender:Tobject);
Private
{ Private declaration}
Public
{ Public declaration}
End;
Var
Form1:TForm1;
Implementation
{$R*.DMF}
Procedure TForm1.FormCreate(Sender:TObject);
Begin
Edit.Text:=’3,4’; // X ning birinchi kiymati
Edit2.Text:=’0.74’; // Y ning birinchi kiymati
Edit3.Text:=’19,43’; // Z ning birinchi kiymati
Memo1.Clear; // Memo.1 chi muharriri oynasini tozalovchi
//
Memo1.Lines.Add(‘lab.ishi.mex- mat 2- kurs Berdanov Ulug’bek ’);
End;

Procedure TForm1.Button1Click(Sebder:Tobject);

Var
x,y,z,a,b,c,u:extended;
begin
x:=StrToFloat(Edit1.Text); //X ning kiymati xisoblanmokda
Memo1.Lines.Add(‘X=’+Edit.Text); //X ni Memo1. oynasiga chikishi
y:=StrToFloat(Edit2.Text); //Y ning kiymati xisoblanmokda
Memo1.Lines.Add(‘Y=‘+Edit2.Text’); //Y ni Memo1. oynasiga chikishi
z:=StrToFloat(Edit3.Text); //Z ning kiymati xisoblanmokda
Memo1.Lines.Add(‘Z=’+Edit3.Text); // Z ni Memo1. oynasiga chikishi

// Arifmetik tenglikni xisblaymiz

a:=Sqr(Sin(x+y)/Cos(x+y);
b:=Exp(y-z);
c:=Sqrt(Cos(Sqr(x))+Sin(Sqr(z)));
u:=a-b*c;
// Memo1. oynasiga javobni chikaramiz
Memo1.Lines.Add(‘javob U=’+FloatToStrF(u,fffixed,8,3));
End;
End.