X ni LL e LL 77% arxiv uz/ru/documents [21
Download 23.15 Kb.
|
kurs ishi innovatsion
15:11 X NI ll E ll 77% arxiv.uz/ru/documents [21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE erkin tadbirkorlikni ta'minlash uchun belgilangan umumiy qonunchilik, soliq imtiyozlari, tadbirkorlikni rivojlantirishda Jamiyat manfaatdorligini ta'minlash; - rejalashtirilgan mablag ', moddiy texnika resurslari, yuqori malakaga ega bo'lish, iqtisodiy xavf-xatarga bog'liq ura Mulkchilik shakllaridan foydalanish bo'yicha barcha xo'jalik yurituvchi subektlar teng huquqli bo'lish, raqobat muhitida o'zlarini olib kirish borish imkoniyatlariga ega bo'lishadi. Erkin raqobat muhitini yaratish va uni tobora ko'chib yurish borishi xo'jalik yuritish sub'ektlari zimmasiga binoan mulkchilik shakllanishidan kelib chiqqan nazar, doimiy yashash sharoitida, yangilanishni, raqobatbardosh bo'lishni yuklaydi. Bunday sharoitda oddiy xo'jalik yuritish naf keltimaydi, raqobatbardoshlikni taminlamaydi, bankrotlikka olib keladi. Buning uchun ham erkin raqobat muhitida faoliyat yuritish xo'jalik yurituvchilar zimmasiga anchagina ma'suliyat vazifalarini belgilab, ularni ta'minlab borishni yuklaydi. Raqobatbardoshlikka rivojlanish va uni doimiy ravishda amalga oshirilayotgan xo'jalik yurituvchi sub'ekt zimmasiga mulkiy shakldan kelib chiqqan nazarda, tadbirkor bo'lishda, yo'lni tanlab olishga, iqtisodiyotni belgilab olish vazifalarini yuklaydi. Xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning bunday sharoitdagi asosiy vazifalari raqobatbardoshlikni ta'minlagan holda o'z maqsadiga erishishdir. Raqobatbardosh mahsulot (xizmatlar) ishlab chiqarish va hozirgi vaqtda yuqori daromadga ega bo'lgan xo'jalik yurituvchi sub'ektdan izlanuvchi ijodkor bo'lishni, yangi liklarni doimiy jor iy etishni, yaratuvchan ARXIV UZ III 15:11 XE ll & all 77% arxiv.uz/ru/documents [21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE O'zbekistonda mulkchilikning turli shakllari bo'yicha yo'l ochilishi bilan tadbirkorlikni rivojlantirish haqiqiy ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlarni yaratdi : mulk mulkchilikning iqtisodiyda alohida mavqega ega bo'lgan va mulk shakllari teng huquqliligining ta'minlanishi; - tadbirkorlik va tanlov erkinligi; foyda va daromad qabul qilish intilish; ARXIV UZ raqobat va raqobatchilik muhiti; narx erkinligi; davlatning iqtisodiyotiga, xususiyan tadbirkorlik faoliyatiga aralashuvining cheklanganligi; Tadbirkorlik faoliyatining ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlari xavf-xatarlarni belgilab qo'ydi: mustaqil xo'jalik yuritish, mahsulot ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish, narx belgilash va tasarruf qilish erkinligi; ishlab chiqarish boshqarmasi, ishlab chiqarish mahsuloti va olingan daromadga bo'lgan mulkchilik huquqlarining ta'minlanishi; II 15:10 M NI ll 46 barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE yuqori darom adni ishlash. Bunda tadbirkorlik faoliyati erkin raqobat muhitida sinmaydi, u faol ri volanadi, taraqqiyotga erishadi, yuksaladi. Innovatsion tadbirkorlik uch asosiy turga bo'linadi: -mahsulot innovatsiyasi; - texnologiya (ishlab chiqarish) innovatsiyasi; - ijtimoiy innovatsiya. Mahsulot innovatsiyasi - korxona mahsulotini sotish imkoniyatlarini yangilash Jarayonini namoyish etadi. Texnologiya fnnovatsiyasi - ishlab chiqarish imkoniyati (potentsial) yangilanishi O'zbekiston iqtisodiyotida faqat innovatsion tadbirkorlik raqobatga bardosh bera oladi, rivojlantiradi, taraqqiyotga erishiladi, chunki uni innovatsiyalar yuksaltira oladi. Novatorlik asosida innovatsiya faoliyatiga tayanib tadbirkorlikni tashkil etish, oddiy biznesni yuritishdan farqli ravishda ishlashni amalga oshirish. Doimiy izlanishga, yangilikni kiritishga, raqobatbardoshlikni yo'lga qo'yishga, zamonaviy modernizatsiyalashga, fan va texnika yutuqlarini ishlab chiqaruvchilarga joriy etilishi kerak bo'lgan ishbilarmonlarga albatta o'z taraqqiyotiga erishgan va yuksalib yotgan, chunki u bunda bozor talablarini qondirishdi, natijalarga erishganlarga oladi. 4. Xoʻjalik yurituvchi sub'ektlarning innovatsiya faoliyati zaruriyati va ularda innovatsiya strategiyasi asosida III 15:10 M NI ll 46 all 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE Tadbirkorlik taraqqiyoti novatorlikdadir, bir qatorda ijodiy yondashuv asosida buzib, yangisinf ijod etishdadir. Taniqli nemis iqtisodchisi D.A.Shumpeterni fikriga ko'ra, texnologiya taraqqiyoti iqtisodiy yuksalishni boshqaradi, novatorlik atrofida doimiy ijodiy yondashuv va yaratuvchanlik bilan shug'ullanadi. D.A.Shumpeterni fikriga qarab, inovatorlikni amalga oshiruvchi tadbirkor bo'lib xizmat qiladi, mablag 'va uni ta'minotini tashkil etadi. Demak, tadbirkorlik o'z mazmun-mohiyatiga qarab ijodkorlik, yaratuvchanlik, yangilikni tadbiq etmoqlik, tashabbuskorlik negizida tadbirkorlik, uddaburonlik, intiluvchanlik va doimiy rivojlanishga qarshi kurashish. Jihatdan tadbirkorlik faoliyati innovatsiya faoliyatidan boshqa narsa emas. Haqiqiy tadbirkorlik negizida novatorlik, yangiliklarni qo'llash, hayotga tadbiq etishish yo'li bilan ishlashni ta'minlash yotadi. Tadbirkorlik taraqqiyoti intiluvchanlikda, novatorlikda, yangiliklarni tadbiq emoqlikda, tavakkal qilm oqlikda, qaltislikda qo'l urmoqlikda va o'z qarorlaridan qaytgan asmda ma'suliyatni seza bilmoqlikdadir. Bularni Jami innovatsiya faoliyatiga ham xos bo'lgan bo'lib qoladi, tadbirkorlik taraqqiyotini yuksaltirish omili tomonidan xizmat qiladi. Tadbirkorlikni innovatsion to'xtatib qo'ygan uni amalga oshira olmaydi, uni rivojlantirish bo'yicha tadbirkorlik faoliyati oddiy biznesdan farq qiladi. Tadbirkor lik taraqqiyoti novatorlikdan, erkin bozor talablarini bilmaslik, ularning istiqbolini his qilmaslik, ularga mos tovar va xizmatlarni rivojlantirish va shu yo'l bilan o'z maqsadlariga erishmoqlikdir. Faqatgina innovatsiyalarga tayangan holda tashabbuskor bo'lmagan tadbirkorlikni yuritish tadbirkorlik faoliyati maqsadiga xos bo'igan yutuqlarni va II 15:10 M NI ll 46 all 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE mukofoti laureati, taniqli iqtisodchi Fridrix Fan Xayekni fikricha, tadbirkorlik mohiyati yangi iqt isodiy imkoniyatlarni izlash, uni qidirib topishdadir. Tadbirkorlik oddiygina faoliyat emas, u yaratuvchanlikka mos va xos faoliyatdir. Tadbirkorlikni yuritish va yuksaltirish uchun tadbirkor ijodiy xislatga ega bo'lgan ker ak. Tadbirkor o'z ishini boshlar ekan, uni aniq bir jarayon sifatida tasavvur qilish mumkin va bilishi zarur. Tadbirkorlikka xos bo'lgan xislatlar bular: tashabbuskorlik; yaratuvchanlik; ijodkorlik; yangi likka intiluvchanlik; ishlash g'oyasiga ega bo'lmoqlik; ARXIV U7 tavakkalchilik va qaltislikni o'z bo'yniga olmoqlik; novatorlik, eskini buzib, iJodiy sifatida yangilikni kiritmoqlik, doimiy doimiy rivojlanmoqlik; faoliyat natijalarini ko'rish bilmoqlik; o'z majburiyatlarini bajarmoqlik; o'z qaroridan qaytmaslik; uddaburonlik va doimiy intiluvchanlik, yaratuvchanlik. Qayd qilingan xislatlarga ega bo'lganlargina tadbirkorlikni aniq jarayon sifatida tasavvur qila oladilar, buzish jarayoniga ega bo'ladilar, yangiliklarni ishlab chiqarishga imkoniyat yaratadilar. Tadbirkorlik taraqqiyoti novatorlikdadir, oldingi eskini ijodiy yondashuv asosida buzib, yangisinf ijod etishdadir. Taniqli nemis iqtisodchisi D.A.Shumpeterni II 15:10 M NI ll 46 barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE moliyalashtirish "venchur kapitalil" "venchur tuzilmalari", sifatli venchur foydalari, korporatsiyalar, assotsiatsiyalarning venchurli moliyaviyalashtirish mexanizmi orqali amalga oshirilayotgan iqtisodiyotimizni texnika, texnologik Jihatdan doimiy ravishda yangilanib borishini ta'minlash mumkin. 3. Innovatsiya faoliyati tadbirkorlik taraqqiyotini yuksaltirish omili bo'yicha Jahon sivilizatsiyasi tarixi tasdiqlashicha, iqtisodiyotni rivojlantirish bosh kuchi bo'lib tadbirkorlik xizmatini ko'rsatmoqda. Tadbirkor har qanday imkoniyatni boy bermoq, o'z manfaatida o'zi uchun iloji boricha maksim al yutuq bilan ishlash, xech qanday talofatlardan foydalanish ay tashabbusni bajarishga oluvchi, kuchli va harakatchan insondir. A. Smitni ko'zga ko'rinmas tartib qoidalariga binoan, tadbirkor har qanday imkonsiz ishlash uchun o'zi uchun balki Jamiyat kelajagi uchun ishlatilgan. Tadbirkor bo'lish, demak, yangi ishni amalga oshirish qarorini qabul qilishdir. Tadbirkorlik, iste'molchilarni turli xil tovar va xizmatlar bilan davolash yo'li bilan, daromadni oshirishga turli xil faoliyat ko'rsatmoqda. Tadbirkorlik faoliyati doimiy ravishda amalga oshirilayotgan o'z mulkiy mas'ulligidan, o'zlashtiruvchidan va tavakkalligidan kelib chiqib boshqarish bo'yicha faoliyat ko'rsatmoqda. Haqiqiy tadbirkor faqat o'z g'oyasiga ega lamt fikriga koʻra, dunyodagi insonlarni faqat 15-20 foizigina tadbirkordek fikr yuritish va harakat qilish masalalariga egadirlar. Amerikaliklar tadbirkorlarning millatini "oltin foyda" deb atashadi. Nobel 'bo'lgan insonlardir, olimlarni II 15:10 M NI ll 46 all 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE Tadbirkorning o'z ishiga yo'l qo'yganligi uchun g'oyaga, kelajagi bor loyihaga, ishlashga mablag'ga ega bo'lishi kerak. Moliyaviy mablag'ga ega bo'lgan taqdirda ham, tadbirkor o'z g'oyasining naqadar amalga oshishini tasavvur qilish mumkin, uning oqibatlari qanday bo'lishini, ishonchliligini bilishi zarur. Fan va texnika yutuqlari natijalari yangi texnika-texnikani ishlab chiqarish ga tadbiq etishi bilan bog'liq g'oyalar va loyihalar yuqori darajadagi xavf bilan bog'liq bo'ladi. Bunday risklar jumlasiga texnologik risklar, yangi texnologiya va yangi mahsulotlarni ishlatish natijasida kelib chiqadigan iqtisodiy risklar, tadbirkorlikni takroriy risklarni o'z ichiga oladi. Venchur biznesida shug'ullanadigan xavf-xatarlarni tugatgandan so'ng, shunchaki "venchur kapitali" tugatilgan bo'ladi. Fan-texnika taraqqiyotining intensivligini oshirgan holda, uning natijalarini ishlab chiqaruvchiga tadbiq etishishdan voz kechiladi, shunchalik iqtisodiy va Jamiyat bilan bog'liq bo'lgan zarar ko'radi. Buning sababi raqobatbardoshlik sarflanadi, ishlab chiqarish qisqaradi, fuqarolar byudjet daromadlarini kamaytiradi, ishsizlik darajasi va boshqa salbiy iqtisodiy-iqtisodiy oqibatlar kelib chiqadi. Buning uchun ham mantiqan tashkiliy-boshqaruv qarorlari shunga yo'naltirilgan, yuqori darajadagi tavakkal loyihalarini amalga oshirishda ko'zlangan maqsadlarga erishish uchun venchurli molalashtirish mexanizmlarini ishga solish. "Venchur kapitali" venchur tuzilmalarida ko'rib chiqilayotgan venchur fondlari, korporatsiyalari orqali tashkil etiladi. Venchurli moliyaviyalashtirish mexanizmli tadbirkorlik, innovatsion tuzulmalarini moliyaviyalashtirishda amalga oshiriladi. O'zbekiston iqtisodiyotida ilm iy-izlanish ishlanmalari "nou-xau" larni, innovatsion loyihalarni III 15:10 MN all ull 78% i arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE Venchurli investitsiyalarni moliyalashtirishni ko'pgina tushunchalari haqida ma'lumot, lekin ularning barchasini ma'nosiga qarab borib taqaladiki, qanday qilib qilish u o'z funktsional vazifasini bajaradi. Ustav kapitalining ishlashini boshqarish yoki amalga oshiriladigan ishlar paketini bir martalik xarid qilish yo'li bilan aniq biznesni rivojlantirishga pul mablag'larini tikish venchurli investitsiyalarni moliyalashtirish mohiyatidan dalolat beradi. Bunda kapital tikilgan ma'lumoti cheklanadi va kapital kirituvchi faqat investitsiya manbalarini ta'minlovchisidan foydalanadi. ARXIV UZ Venchurlik investitsiyalami moliyalashtirish tushunchasi "venchur kapitali", AR "venchur biznesi" tushunchalari bilan bog'liq aloqadordir. Ishlab chiqarilgan ishlab chiqarish, texnologik, axborot va tashkiliy xarakterga ega bo'lgan yangi ishlanmalarni joriy etish bilan bog'liq bo'lgan mualliflar faoliyat venchurli investitsiya aloqalarini tashkil etadi. Venchurli moliyaviyalashtirish mexanizmini kelib chiqishi kelajagi bor g'oyalar, yangi fan sig'imi yuqori bo'lgan ishlanmalarni tadbiq etish loyihalari bilan ARXIV.UZ bilan bog'lanadi. Tadbirkorning o'z yo'lida boshqarilishi uchun g'oyaga, kelajakda kelajagi bor II 15:09 NI ll 46 all 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE hisobiga foyda olish uchun noma'lum darajadagi ta'minot kutilayotgan sohadagi firma va unga tegishli. Bunda, ishga qabul qilingan kapital qo'yilmalar firma mijozlarini aktsiyalarini bir foydalanish uchun sotib olish yo'li bilan amalga oshirildi, yoki ssuda berish yo'lida, shu bilan firma-mijoz konversiya huquqi bilan ta'minlandi. Xavfni yuqori darajadagi kapital nazoratiga kirituvchi firma rahbarligi xatti-harakat ancha erkinligi bilan tavsiflanadilar. Venchur kapital faoliyati biznesni moliyaviyalashni muqobil usuli sifatida XX asrning 50 yilligi doirasidagi AQShda vujudga keldi, 70 yil oxirlarida Evropada paydo bo'ldi. Venchurli moliyaviyalashtirish kelib chiqishiga qadar, jahonda kichik va o'rta biznesni moliyalashtirishni boshqarish manbalari ma'lum edi: bank kapitali, yirik korporatsiyalar, kompaniyalar, badavlat shaxslar. Amerikaliklar va inglizlar tomonidan "biznes angellari" deb atashar edi. O'z ishini boshlovchi tadbirkor "gard kam" tamoyiliga tayangan holda amalga oshirilayotgan yo'lga qo'yar edi. Biznesni boshqarish yuborish uchun mablag'ni o'z qarindosh kurashlaridan, do'stlaridan, tanish bilshlaridan qarzga olib, yoki mulk va uy Joyini garovga qo'yib, faqat yutuqqa tayangan holda, o'z kuchiga ishonch hosil qilib, ularni amalga oshirishga yordam beradi. uradi. Venchur kapitali paydo bo'lishiga qadar Evropada xususiy tadbirkorlar aktsioner kapitalining moliyaviyalashtirish manbalariga ega bo'lmaganlar. Faqat 80 yillarning ishtirokchilariga kelib evropalik qolgan, rejalashtirilgan aniq bo'ladigan aktivlarga mablag 'safarbar etmasdan, akt siyalarga investitsiyalash imkoniyatlari bilan qiziqish uyushtiriladi. Venchurli investitsiyalarni moliyaviyalashtirishni ko'pgina tushunchalari haqida ma'lumot, mablag 'tikuvchilar tomonidan amalga oshiriladigan III 15:09 NI ll 46 all 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE chiqishdan normal ishlab chiqaruvchi ish va ishlash faoliyatiga o'tish uchun; 3) oxirgi daraja - boshqaruvni boshqarish bosqichi bo'lib, korxona aktsiyalarini birjada erkin muomala uchun emissiyani rivojlantirish va ishlab chiqarish ishlab chiqarishlarini amalga oshirish uchun mablag 'talab qiladi. Venchur fondi o'z kapitalini turli xil rivojlanayotgan sh darajadagi korxonalariga Joylashtirishdan manfaatdor va kapital diversifikatsiyasi tarafdoridir. Venchur kompaniyasida fondni nazorat qilish uchun boshqarish menejr lavozimiga ishongan shaxslar saylanadi. Venchur kompaniya fondga egalik qilm aydi, faqat boshqaradi. Investitsiya risklari o'zlarining aniqligi, noaniqligi, miqdori Jihatdan hisob-kitob qilish, sifat jix ati va aniqlanishi bilan birga turli usullar bilan ishlashni tavsiflashdi. Risklarni aniqlashda ishlashdan, belgilashdan, miqdorini belgilashdan maqsadli boshqarish yo'llarini ishlab chiqarishga kirishdi. Investit siya risklarini boshqarish boshqarish ta'sirini tugatdi, ulardan foydalanish choralari- tadbirlari ishlab chiqildi va amalga oshirildi. Venchurli investitsiyalari, ularning risklarini boshqarish yoki pasaytirish imkoniyatlaridan foydalanish imkoniyati bilan bog'liq emasligi bilan farqlanadi. Jahon tajribasi tasdiqlashicha, venchurli moliyaviyalashtirish iqtisodiyotni texnik rivojlanishi progressiv tarmoqlariga taalluqlidir. Riskli moliyalashtirishga mansub bo'lgan mablag'lar ixtisoslashgan institutlar tomonidan tashkil etilgan jamg'arma va o'zaro bir-birlariga tegishli bo'lgan barcha qopqoqlarni loyihalashtirishga yo'naltirilgan. Ishlab chiqarishni bunday investitsiyalar katta tashqarida, ishlab chiqarishni printsipial yangi turlarini o'zlashtirishga III 15:09 NI ll 46 barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE Venchurli moliyaviyalashtirish - bu moliyalashtirishning shunday turiki, bunday venchur kapitali egalari va kompaniya egalari yuqori darajadagi riskli (xatarli) va yuqori daromadli loyihalarni realizatsiyasi bo'yicha xizmat qiladilar. Venchurli moliyalashtirishning ob'ekti bo'lib sinalmagan g'oya - venchur loyiha sharoitida. Ishlash, "venchur" termini yangi texnologiyani barpo etish bilan bog'liq loyihalarni amalga oshirish bo'yicha faoliyatni amalga oshirmoqda. ARXIV U7 Venchur loyihalarini moliyalashtirishning asosiy afzalligi ishlab chiqilgan daromadlilik darajasiga asoslanib, mamlakat iqtisodiyoti bo'yicha ko'riladigan daromaddan 2-3 barobar ko'p miqdorni tashkil etadi. Venchur loyihasini amalga oshirishda rejalashtirilgan uch bosqichda kapitalga nisbatan seziladi: 1) dastlabki bosqich - tashkiliy ishlar va korxonani tashkil etish tadbirlari, market ing izlanishlari va ilmiy tekshiruv ishlari kabi loyiha oldi ARXIV: UZ tadbirlari uchun; 2) darajadagi bosqich - tartibga solish bo'lib, mahsulot namunalarini ishlab chiqarishdan normal ishlab chiqarish va ishlash faoliyatiga o'tish uchun; inal hecaie ableam laclhecaiehihel III 15:09 NI ll 46 barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE YalMni 10-14 toizini tashkil etadi. Innovatsion tadbirkorlik faoliyati uchun ajratilgan mablag'lar hissasini oshirish zarur. 2. Yuqori riskli (venchurli) investitsiyalarni moliyalashtirish. Investitsiyalarni moliyalashtiradigan ish kelajakda aniq mahsadlarga erishishni nazarda tutish bilan tavsiflanadi. Investitsiyalarni moliyalashtirish iqtisodiy samaraga etkazish, ijtimoiy samara olish, tabiatni muhofaza qilish, ekologik vaziyatni rivojlantirish, ishlab chiqarishni rivojlantirish yoki ishlab chiqarishni rivojlantirishga qaratilganligi bilan doimiy turish. Investitsiyani boshqarish va moliyaviyalashtirish qarorlari aniq hisob-kitoblar va tahlil hamda ekspertiza asosida amalga oshirildi. Demak, investitsiyalarni moliyaviyalashtirishdan avvalgi kelajakdagi maqsadlariga erishish imkoniyatlari naqadar erkinligi aniqlanadi. Yuqori riskli (venchur kapital), keng ko'lamli venchurli moliyaviyalashtirish natijalarini noaniqligi, mavhumligi, tahlikaligi, qaltisligi, xavf-xatarliligi yoki riskliligi bilan tavsiflanadi. Bir so'z bilan ifodalangan, investitsiyalarni moliyaviyalashtirishni xavflilik darajasi yuqori bo'lganligi bilan xarakterlanadi. Bunda amalga oshiriladigan investitsiyalarmi kelajakdagi maqsadlariga erishish imkoniyatlari o'tgan davrda yoki umuman amalga oshiriladigan maqsadni amalga oshirish uchun kiritilishi noaniq bo'lib, umuman umuman kapitalni rivojlantirish imkoniyatlarini yuqori darajadagi noma'lum bilan belgilab qo'yilgan. turadt. Venchurli investitsiyalarni qimorga tikish, kazino, ruletka kabi o'yinlarga mablag 'tikish bilan taqqoslash mumkin bo'lgan investitsiyalardir. Venchurli investitsiyalari o'zlarining natijalarini nom a 'lum ekanligi bilan doimiy turdi. III 15:09 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE etishtirish; ilmiy-texnik ishlanmalarni tijorat sotuvi ob'ekti bo'yicha ishlab chiqarishga joriy etish loyihalarini tuzish va amalga oshirish; ilmiy-texnik ishlanm alar natijalarini tijoratlashtirish bo'yicha xalqaro ilmiy-texnik hamkorlikni amalga oshirish. 2002 yilda "Innovatsion ilmiy-texnikaviy faoliyatni moliyalashtirish Fondi" tashkil etilgan edi. O'tgan davr ichida 1070 ta innovatsion loyihalar bu fonddan yordam yordam oldilar. 2003-2014 yillar respublikada innovatsion faoliyatni innovatsion loyihalar dasturi asosida bajariladigan yo'nalishlarda agrosanoat majmui bo'yicha 14 tadan 138 taga, mashinasozlik va asbobsozlik bo'yicha 12 tadan 63 taga, sog'liqni saqlash sharoitida 8 tadan 113 taga, ekologiya bo 'yicha 2 tadan 36 taga, farmakologiya bo'yicha 7 tadan 89 taga, axborot texnologiyalari bo'yicha 2 tadan 102 taga, geologiya va qayta ishlash tarmoqlari bo'yicha 3 tadan 68 taga, energetika bo'yicha 12 tadan 115 taga, kim yoviy texnologiya bo'yicha 12 tadan 91 taga va ijtimoiy yo'nalish bo'yicha 40 tadan 247 tagacha ko'paydi. Respublikada YaIM tahlil etilayotgan davrda 6 barobarga o'sgan bo'lsada, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish uchun byudjetdan ajratilgan mablag'larning YalM dagi hissasi 2007 yilda 0,006 foiz bo'lgan, 2014 yilga kelib 0,072 foiz tashkil qilingan. Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda bu ko'rsatkich III 15:09 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE «Innovatsion loyihalar va texnolgiyalarni ishlab chiqarishga tatbiq etishni rag'batlantirish borasidagi chora-tadbirlarni o'tkazish ' risida »gi qarori. Respublika innovatsion g'oya, texnologiya va loyihalar yarmarkasi amalga oshirildi. Bu yamarka Iqtisodiyot Vazirligi, Vazirlar Mahkamasi qoshidagi Fan va texnologiyani rivojlantirishni tashkil etish Qo'mitasi, Fanlar akademiyasi va Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo Vazirligi tashkil etilgan. Respublika innovatsion g'oya, texnologiya va loyihalar yarmi mamlakatimiz korxonalarida ilmiy-innovatsion faoliyat natijalarini ARXIV UZ joriy etish, ulardan foydalanish samaradorligini oshirishga ta'sir etuvchi ishlashga xizmat qiladi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 15 iyuldagi PQ-916 son qarorini ishlab chiqadigan Vazirlar Mahkamasi 2008 yil 15 oktyabrdagi Ne 228- sonli «Texnologiyalar transferi agentligi» davlat birligi korxonasini doimiy takomillashtirishga oid qaror qabul qilindi. Agentlikning asosiy vazifalari innovatsion loyihalarni ishlab chiqarish va ularni ishlab chiqarishga joriy etish; innovatsion texnikni, shu Jum ladan, xorijiy innovatsion texnikni mustaqil ekspertizadan o'tkazish, moslashtirish va mam lakatimiz amaliyotiga joriy etish; ilmiy-texnik ishlanmalarni tijorat sotuvi ob'ekti bo'yicha ishlab chiqarishga III 15:09 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE foydalanilgan holda, Jahon talablari darajasidagi tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish amalga oshirildi. Yangi, zamonaviy va ilg'or texnika-texnikani boshqarish sharoitida sifatli, arzon tovar va xizmat ko'rsatadigan bozorlar ga ishlov berish uchun investitsiyalar innovatsion investitsiyalardir. Erkin raqobat muhitida firma (korxona) innovatsiya strategiyasini yaxlitlikda rivojlantirishga qaratilgan invest itsiyalar: ishlab chiqarish hayotiyligini saqlab qolish; Jamoa dastur dasturinf davolash; zamonaviy boshqaruv usullarini boshqarish; foydani maksimallashtirish; Jamoa davomiy takomillashtirish; yangi sohalarga kirish borish; - manfaatlarga mos maqsadlarga yo'naltirish; vaziyat holatiga xavf vaziyatni ta 'sirini boshqarish jarayoniga ega bo'lish kabi vazifalarni qamrab oladi va ularni kuzatishga yo'naltiriladi. So'nggi ish O'zbekistonda innovatsion loyihalarni tatbiq etishning tashkiliy-iqtisodiy va institut asoslarini rivojlantirish bo'yicha qator qonunlar, farmon va qarorlar qabul qi lindi. Shu yili, 2006 yil 7 avgustda PQ- 436 sonli «Fan va texnologik faoliyatni tashkil etish va boshqarishni takomillashtirish bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish» gi O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Qarori. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 15 iyuldagi PQ-916 sonli III 15:09 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE texnika va texnologiyalardan foydalanish, progressiv boshqaruv usullarini qo'llash, turli xil boshqaruvlarda samara keltiruvchi iqtisodiy-boshqaruv resurslarini, ya ' ni investitsiyalarni kiritishni talab qiladi. Makroiqtisodiy darajadagi innovatsiyalarga yo'naltirilgan investitsiyalar ijtimoiy- iqtisodiy tizimlarni takomillashtirishga yo'naltirilgan va iqtisodiy taraqqiyotni umumiy iy shart-sharoitlarni yaxshilab takomillashtirishga yordam beradi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarishni amalga oshirishda har qanday iqtisodiy mexanizmlaming mukammal omillarga ega bo'lishi talab qilinadigan va zaruriy iqtisodiy resurslar, investitsiyalarning talablariga javob beradi. Bunda innovatsiyalarga yo'naltirilgan investitsiyalar ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarning moddiy, ijtimoiy-iqtisodiy va g'oyaviy-iqtisodiy xususiyatlarini takomillashtirishni amalga oshirmoqda. Bunday investitsiyalar resurslari, ishlab chiqaruvchi ishlab chiqaruvchilar, xizmatlar, mulkchilik shakllari, iqtisodiy mexanizmlar, intilinayotgan g'oya va siyosatning ustuvorligini ta'minlashga yo'naltirilgan. Xulosa qilib aytganda, makroiqtisodiyot darajasida innovatsiyalarga asoslangan investitsiyalar kuchli raqobat muhitida firma (korxona) larning raqobatbardoshligini ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lgan mavqeini boshqarish bilan, rivojlanishini yuksaltirish, foyda (daromadi) bilan ishlash va me'yorini boshqarish bilan bog'liq. bo'lgan fnvestit siyalardir. O'zbekiston iqtisodiyotida firma (korxona) lar hayotiyligini rivojlantirish, ular rivojlanishi va daromaddorligini orttirish, fan va texnika taraqqiyoti yutuqlaridan III 15:08 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE V YCNOBNA CKAYNBAHNA -m mahsulot (yangi tovar yoki xizmatlar); -bozorboplik (tovarni ishlatilishini yangi sohalarini tashkil etuvchi yoki xizmatlarni yangi bozorda tadbiq etishtirish); -innovatsiyalik Jarayonlari (texnologiya, Ish ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish Jarayonlart) Innovatsiyalarni boshqarish mezonlariga ko'ra tiplarga ajratilgan firma (korxona) strategiyasini aniqlash, innovatsiya tiplaridan kelib chiqish tovar (xizmatlari) realizatsiya shakllari hamda iqtisodiy boshqaruv boshqaruv shakllarini ARXIV UZ ishlab chiqarish jarayoni imkoniyat larini beradi. Har qanday yangilik, bir qator innovatsiyalar aniq loyihalarda o'z ifodasini topadi, aniq maqsadlarga yo'naltirilgan hamda chuqur hisob- kitoblar, tahlil va ekspertiza asosida bo'lajak natijalari istiqbolli aniqlanadi. Innovatsiya har qanday sohada yangilikni boshlash bo'lib, uzluksiz jarayonni bildiradi, tizimli faoliyatni amalga oshiradi, aniq strategiyani amalga oshirishda dalolat beradi. Yangilikka intilish, yaratuvchanlik, kashfiyotlar va ular asosida ishlashga kiritiladigan ishlanmalar har qanday sohada resurs talab qiladi. Har qanday iqtisodning bosh bo'g'inini ishlab chiqarish tashkil etishi munosabati bilan, uni doimiy ravishda yuksaltirish, yangilashni, ilg'or II 15:08 N l barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 A Pa3mep 80.0 KE J UZ Ilm iy-texnik yangilik; Innovatsiyaning asosiy asosi: Amaliy qaratish; Tijoriy amalga oshirilayotgan, ko'rib chiqilayotgan bozorda tahlili yakunlangan talabchilarning talabalarini qondirish uchun qilingan. Umum an olganda, innovatsion Jarayon bu yangilik g'oyadan to mahsulotgacha shakllanishi va bozorga tarqalish. Innovatsion Jarayon davolashlari: 1-bosqich bu yangi g'oya va bilimlar; 2-bosqich bu yangilikni (novatsii) amaliy faoliyatga tadbiq etishish, keng qamrovli innovatsiya; 3-darajali bu innovatsiyalar diffuziyasi. Ya'ni innovatsion mahsulot, xizmat va texnologni yangi makon va sharoitlarda saqlashi. Shunday qilib, "innovatsiya" tushunchasi barcha sohalardagi (ishlab chiqarish, ilmiy-tadqiqot va boshqa) ishlanmalar, yangiliklar va takomillashtirilgan vositalar, sarf-xarajatlar imkoniyatlarini ishlatish uchun sharoit yaratildi. Innovatsiyalarni oxir-oqibat maqsadi tovar (mahsulot) raqobatbardoshligini kuchaytirish, uning bozorini boshqarish, firma (korxona) faoliyatining ishlashini ta'minlash uchun foyda (daromad) bajmi va normasini ko'paytirish. Innovatsiyalarni boshqarish predmeti va boshqarish sohalari bo'yicha amalga oshiriladigan bo'linadi: m mahsulot (vangi tovar voki vizmatlar): II 15:08 NI ll 46 barchasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE ma'nosini aniqlash mumkin. Fan va texnika taraqqiyoti natijalari asosida yangi texnika, texnologik jarayonga kiritilishi ham investitsiya ma'nosida ishlaydi. Investitsiyani aniqlovcht omil bo'lib yangilik yaratish, ratsionalizatorlik takliflar yirik tashkilotlar va shunga o'xshash ilgari e'lon qilingan katta ishlanmalar xizmat qiladi. Kichik raqobat muhitida ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish sohalarida investitsiya ishlab chiqarishni yangi texnika va texnologiyani boshqarish asosida tashkil etishni, xizmat ko'rsatishni yangi, avvalgi xizmat ko'rsatilmagan turlarini nazarda tutadi. Innovatsiya tushunchasi yangi maxsus turlarni mavjud ishlab chiqaruvchi mahsulotni almashtiruvchi, uning o'mini bosuvchi yangi mahsulotni ishlab chiqarishni ham amalga oshirdi. Kuchli raqobat muhitida yangi texnika va texnologiya asosida yangi mahsulotni, yangi bozorga olib chiqishni xam bildiradi. Investitsiya kashfiyotlari asosida fan va texnika sharoitida yangi bilimlarni yaratishga kiritishni, yangi texnikani va texnikani yaratishni, ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish sohalarini rivojlantirishni, yangi tovar va xizmatlarni yaratishni va ular hisobiga raqobatni kuchaytirishni, yangi bozorni egallashni ham tartibga solish. Innovatsiya darajasi va yangi ilm-fan sig'imi yuqori bo'lgan tarmoq sohalarida iqtisodiy o'sishni va raqobatbardoshlikni doimiy ravishda ta'minlovchi zaruriy vosita sifatida namoyon bo'ladi. ARXIV U7 III 15:08 N l hammasi 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE V YCNOBNA CKAYNBAHNA yaratish, ishlab chiqarish sohalarida, xizm va ko'rsatmalarda yangi usullarni qo'llash va ishlash shular Jumlasidandir. Iqtisodiyotda esa fan, texnika, texnologiya sohalarida erishilgan eng so'nggi yutuqlarni amalga oshirishni bildirishi mumkin. Innovatsion faolfyat qaysi sohada bo'lmasin, kashfiyotlar, e'lon qilingan yangiliklar, texnika va texnologiya yutuqlari va texnologik jarayonlarni yangilash, AB.EycuruH. IpeanpunImarenCTa. - M .: Aeno, 2001. 176c. 2PA.DATXYTANHO .. MHHOBaLHOHHLai MEHEAKMEHT. - M .: MHTEA - CHHTEA. 2000. 9. CARYIV UZ7 mahsulot bilan ishlash va boshqa yo'nalishdagi barcha yangiliklarni tizimli ravishda uzluksiz joriy etib borishni amalga oshirmoqda. Jahon gloaballashuvi jarayoni kuchli raqobat har sohada yangilikka undaydi. Fandagi texnika-texnologiya sohalaridagi eng so'nggi yutuqlar, kashfiyotlar, yangiliklar, ratsional izatorlik takliflarini ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish sohalari shiddat bilan kiritilib boriladi va marketing, boshqaruv, ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish sohasidagi yangi yondashuv, yangi texnologiya, texnikalarni maqsadli talabni bajarish va texnologiyani yangi avlodni boshqarish uchun mo'ljallangan mablag 'kiritilishi investitsiya qilishdan dalolat beradi. Yangilikning kiritilishi asosida mavjud texnika va texnologiyani almashtirilishi ham investitsiyani tushunishi mumkin Fan va texnika taragaivoti natilalari asosida vanơi texnika III 15:08 NI ll 46 ull 78% arxiv.uz/ru/documents 21 20.09.2019 * CkayaHO 48 E Pa3Mep 80.0 KE V YCNOBNA CKAYNBAHNA 1. Innovatsiya tushunchasi va ishlatilayotgan investitsiyal alar "Innovatsiya" tushunchasi (ing. Innovation-kiritilingan yangilik , ixtiro) yangilikka investitsiya ochish ma'nosida ishlash. Innovatsiya tushunchasi iqtisodiyotiga XX asr boshlarida kirib keldi. Avstraliyalik iqtisodiychi olim Y.Shumpeter birinchi marotaba innovatsiyalarga oid masalalarni ko'rib chiqqan va innovatsion Jarayonga to'liq tarif bergan. Iqtisodiy adabiyotlarda "innovatsiya" tushunchasiga ko'pchilik mualliflari tomonidan qo'llanilgan turlicha yondoshuvlar keltirilgan. Qo'shimcha mualliflar yanglik qo'llanilishini iqtisodiy jihatdan rivojlantirish bo'yicha Jihatidan nazarda tutadi, yangi yangi resurslarni tashkil etadi yoki mavjud bo'lganlarni noan'anaviy holda yangicha ishlatilishini nazarda tutadi A.Busiginning fikriga qarab, innovatsiya bu asosiy kapital yoki ishlab chiqariladigan mahsulotni ishlab chiqaradi fan, texnika va texnik boshqarish yangilashdir. R.Fatxutdinovning fikriga qarab, innovatsion yangilikni tadbik etishtirishning yakuniy natijalari bo'lib, ob'ekt boshqaruvini amalga oshiruvchi ijtimoiy, iqtisodiy, ilm iy, texnikaviy, ekologik va boshqa sharoitdagi mavjudlik. Yuqoridagi tariflardan xulosa qilish, innovatsiya - bu yuqori iqtisodiy va ijtimoliy samara olish ishlab chiqarish ishlab chiqarish Jarayoniga ilg'or ilm-fan yutuqlarini joriy etish bilan yangi tovarlar qurish yoki ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqaruvchilarni ishlab chiqarish sifatini oshirish, Innovatsiya har bir sohada foydalanish mumkin. Masalan, fanda, uning bir yo'nalishida katta yangiliklarga ishlov berish, kashfiyotlar yaratish, izlanishlarda, ilmiy yangi ilm va bilimlarni ochish, texnika va texnikani yangi avlodini II 15:27 M N barchasi 16 ull 74% i arxiv.uz/ru/documents 21 CARXIV UZ ARX Adabiyotlar: 1. Vahobov A. va yashash. Budjet - soliq siyosati yaxlitligi. Oʻquv qoʻllanma. - T .: Iqtisod va moliya, 2005.285 b. 2. Vahobov A. va davolash. Moliyaviy va boshqaruv tahlili. Darslik. T .: Sharq 2005. 220 b. 3. Malikov T., Xaydarov N. Davlat budjeti, O'quvchilarga murojaat qilish, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2007, 84 b. 4. Malikov T., Xaydarov N. Budjet daromadlari va xarajatlari. O'quv qoʻllanma, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2007, 245 b. 5. Malikov T., Xaydarov N. Budjet: tizim, tuzulmasi, jarayoni. Oʻquv qoʻllanma, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2008, 84 b. 6. Yo'ldoshev Z., Mallkov T. Uy xo'jaligi mollyasi, O'quvchilarma, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2008, 105 b. 7. Heshum oŭ A.C. QUHOHCBI. Yche6HUK.-M .:"AashKOe u K ", 2007. 512 c. 8. POMaHOBCKUũ B.M. Yche6HUK.-M .: "HOpaŭm", 2008. 462 c. ARXIV.UZ ARXIV.UZ Noxoxne w Investitsiya birgalikda moliyalashtirish W II 15:27 M N ll ull 74% arxiv.uz/ru/documents 21 sharoit. Bunda bir taraf (lizing beruychl) ikki tarafning (lizing olayotgan) topshirig'iga binoan taraf tarafdan (sotuvchidan) lizing shartnoma asida shartlashilgan mol-mulkni (lizing ob'ektini) mulk qilib sotib oladi va uni shu shartnoma sharoitida sharoitlarda haq evaziga egalik qilish va foydalanish uchun lizing oluvchiga o'sh ikki oydan ortiq muddatga beradi. Aralash moliyalashtirish amaliyotida ancha keng tarqalgan va moliyaviyalashtirishning bir emas, baki bir necha usullarini bir vaqtning o'zida qo'llaniladigan nazarda tutadi. Aralash mollyalasht irishda Investitsiyalarni moliyaviyalashtirishning o'z manbalari ulushini nazorat qilib borish zarur. Moliyalashtirish usullari va manbalarini tanlash uchun mezonlar bog liq. Ular orasidan korxonaning tashkiliy-iqtisodiy shaklini, korxona operatsion faoliyatining to'liq xususiyatlarini, korxona hajmini va yoshini, turli xil mablag'larini ajratish imkoniyatlarini, mollyalashtirish manbalarini tanlash imkoniyatlarini, kapital bozori kon'unkturasini, foydanl soliqqa tortish holatini, xavf darajasini aniqlash bilan bog'liq munosabatlarni, pul oqimlarini hajmini, korxona kapitala tuzilishini, qoʻyilma obyektini koʻrsatishimiz mumkin. ARXIV.UZ v.uz ARXIV.UZ v.uz CARXIV UZ. Noxoxne w Investitsiya moliyalashtirish II 15:27 A N ll 1 ull 74% arxiv.uz/ru/documents 21 ARXIV UZ chiqishi Jarayonida ko'rib chiqilmaydi, modomiki ulanish shakllanishini taktik va operativ ishlashni predmeti bilan ta'minlaydi. Aksiyadorlik moliyalashtirish yuridik va jismoniy shaxsiaming korxona ustav kapitaliga qo'yilmalarini bildiradi. Buning uchun investorlar xizmatining mulkdorlariga aylanadi. Moliyalashtirishning ushbu shakli bo'yicha mablag'lami yig 'ish qimmatli qog'ozlar bozori orqali amalga oshirildi. Qarzli moliyaviyalashtirish turli manbalardan, majburiyatlar va boshqa qarz majburiyatlarini muomalaga chiqarishda olingan kreditlar va qarzlar ko'rinadigan bo'lib qoladi. Mollyalashtirishning ushbu shakli bo'yicha investit siya mablag 'larini yig'ish qimmatli qog'ozlar bozori, kredit resurslari bozori va davlatdan moliyalashtirish orqali amalga oshirilmoqda. Investitsiya krediti investitsiya maqsadlariga yo'naltirilgan turli xildagi bank kreditlari ko'rinadigan ko'rinishda. Kreditni kreditlashning asosiy tamoyillariga amal qilingan tartibda asoslanib, qaytarib beriladigan imkoniyat, muddatlilik, ta'tillilik, taminlanganlik, maqsadli foydalanish. Davlat tomonidan amalga oshiriladigan kredidashtirish aniq bir korxonaga (yoki ma'lumot loyihasiga) Imtiyozli asosda sharoitda (maqsadli) kreditlar amalga oshirilmoqda. Davlat kreditining foiz stavkalarini, qaytarish muddatlari va tartibini o'matadi. Obligatsiyali qarz qarzli moliyaviyalashtirishning bir ko 'rinishi sifatida, majburiyatlarni emissiya qilish asosidagi o' zlashtirishni bildiradi. Obligatsiya - qimmatli qog'ozlarni ro'yxatdan o'tkazish, uning egasi tomonidan boshqariladigan ma'lumotlar summadagi pulni to'laganligi va ularning vaqtini belgilash (nominal) pulni har birining foizlamasiga qo'shib qaytarishni tasdiqlaydi. Davlatdan moliyaviyalashtirish ko'p darajadagi rejalashtirilgan investitsiya loyihalarini rivojlantirishga qaratilgan loyihalarni amalga oshirishda, davlatning o'zaro aloqalari doirasidagi loyihalarni moliyalashtirish tadbirlarida amalga oshirildi. Lizingli motiyalashtirish jihozlari sotib olfsh uchun berilgan kreditlar bilan o'xshashlikga ega bo'lib, mavjud lizing mulkiy munosabatlarga asoslanadi. Lizing vaqtincha ishlashda bo'lgan yoki Jalb qilingan mollyaviy mablag 'larni investitslyalashga yo'naltirilgan tadbirkorlik faoliyatining mux im bir turi ARXIV LUZ Noxoxne w Investitsiya bilan uyushmalashtirish II 15:27 M N ll 46 ll 74% arxiv.uz/ru/documents 21 ARXIV UZ uchun shakllantiriladi. Foydaning taqsimlanmagan qismi ham kapitalizatsiya ARX uchun yo'taltirilishi mumkin. O'zining iqtisodiy mazmuni o'zgarishi, foyda uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan mablag'larning zahiralarining shakllaridan biri bilan bog'liq. Ishlab chiqarishni rivojlantirishga yangi yo'nalishdagi sof foydaning kattaligi qancha omillarga bog'liq bo'lishi kerak: mahsulot realizatsiyasi hajmiga, narhlarga, mahsulot birligi tannarxiga, foyda solig'i stavkasiga, iqtisodiy sharoitga ega umumiy strategiyasiga asoslanuvchi iste 'mol va ish sharoitida ishlashga taqsimlash siyosatiga. Moliyalashtirishning o'z manbalarini ahamiyatliligi uchun mo'ljallangan keyingisi amortizatsiya ajratmalari mavjud. Ulardagi korxonalarda asosiy ishlab chiqarish fondlari xarajatlarining tayyor mahsulot xarajatlariga tayyorlanishi amalga oshirildi. Asosiy ishlab chiqarish fondlarini boshqarish ini bosqichm a-bosqich tiklanishi jarayonida amalga oshiriladigan qolgan pul mablag'lari amortizatsiya ajratmalari ko 'rinishida amortizatsiya fondida yig'ilib boriladi. Amortizatsiya fondining kattaligi korxonasining asosli fondlarini hajmiga, ulaming boshlang 'ich yoki tiklanish sharoitiga, turlari va yoshlariga tayyorlanadigan tarkibiga, ish maqsadi va amortizatsiya ajratmalarini ishlatadigan qo' llanayotgan usuliga bog'liq. O'z manbalaridan foydalanishning asosiy afzalliklariga qarshi kurashish: foyda qismi holatida: ularni boshqarish bo'yicha vaqt va mablag 'sarflash uchun mablag' sarflash, qaytarmaslik xavfini yo'qotish, manba sifatida qo 'llanilishi korxonasining investitsion Jozibasini ko'chirish; amortizatsiya qismi holatida: korxona ixtiyorida har qanday sharoitda ham mavjud bo'lib, amortizatsiyani turli xil xildagi usullar bilan ishlashga imkoniyati. Foyda qismidagi muammolarga to'lovlami amalga oshmasligi, barter lar, soliqqa tortish va sh.k. oqibatida manbalarning chegaralanganligini keltirish mumkin; amortizatsiya qismi holatiga: amortizatsiya fondi hajmining inflyatsiya darajasiga, nazorat amali mexanizmini mavjud emasligi maqsadga muvofiq amalga oshirishga qarshi kurash. Investitslya resurslarini boshqarish o'z manbalarini sanab o'tilganlaridan qolganlari, ishlab chiqarish, investitsiya strategiyasini ishlab chiqarish ARXIV UZ Noxoxne w Investitsiya xarajatlarini moliyalashtirish II 15:27 M NI l hammasi 74% arxiv.uz/ru/documents 21 ARXIV 1Z ARXIV.UZ Investitsiya siyalarning o'z va Jalb qilingan manbalari ishlab chiqarish kapitalini tashkil qiladi. Ushbu manbalar o'zgarishi shart bo'lgan Jalb qilingan summalar qaytarilishi shart emas. Investorlar investitsiyalarni amalga oshirilganidan olinadigan daroomadlarda ulushli mulk egaligi huquqida ishtirok etadilar. Investitsiyalarning qarzli mablari qurilishining qarz kapitalini tashkil qiladi. Moliyalashtirish manbalarini turli xil-tumanida investitsion faoliyatni moliyaviyalashtirishning asosty usullariga moslash-o'qish moliyaviyalashtirish, aksiyadorlik moliyalashtirish, budjetli moliyaviyalashtirish, kredidi moliyaviyatashtirish, lizingli va kombinatsiyalashgan (aralash) moliyaviyalashtirishlarni amalga oshirish mumkin. Moliyalashtirish usuli deganda investitsion Jarayonni moliyaviyalashtirish asosida investitsion resurslami Jalb qilish mexanizmi tushuniladi. Mollyalashtirish shakllar! deganda moliyaviyalashtirish usull mohiyatining tashkil etish ifodasi tushuniladi. ARXIV.UZ To'la ichki o'quv-o'zzi moliyaviyalashtirish eng ishonchli va investitsiya loyihalarini rivojlantirish bo'yicha (ichki) manbalar hisobidan moliyaviyalashtirishni nazarda tutadi. Moliyalashtirishning bu usuli horij amaliyotida "leveridjsiz moliyaviyalashtirish" ni xarakterlaydi. Investitsiyalarni moliyalashtirishning muhim o'z manbalari sof foyda va amortizatsiya ajratmalari mavjud. Foyda korxona sof daromadining asosiy shakli ko'rinib turadi, mahsulotning qo'shilgan boshqaruvini ifodalaydi va korxona faoliyatining natijalarini umumlashtiruvchi ko'rsatgich sifatida ishlaydi. Soliq lar va boshqa majburiy to'lovlar to 'qilinganidan kam korxona ixtiyorida sof foyda oladi. U zaxira kapitali, taqsimlanmagan foyda va jamg'arish fondi korinishida to'planib qoladi. Ish, foydaning investitsiya maqsadlariga yo'naltiri layot gan qismi Jamg arish fondida yoki shunga o'xshash fondlarda to'planib ketadi. Jamg'arish fondi xo'jalik yurituvchi subyektning yangi mulkni tashkil etish, asosiy vositalar, mablag 'larini olish uchun mablag' lari manbai sifatida maydonga chiqadi. Zahira fondi korxonasining zararlanishini qoplash, majburiyatlarni amalga oshirish va o'zlarining aksiyalarini qayta sotib olish ARXIV Luz Noxoxne w Investitsiya xarajatlarini moliyalashtirish II 15:26 N all ull 74% i arxiv.uz/ru/documents 21 - nomoddiy aktlvlarni soti shdan olingan mablag'lar. Korxonalarning jalb qilingan mablag 'lari - doimiy asosda taqdim etilgan mablag' lar bo'lib, ular bo'yicha ushbu mablag'larni jalb qilish bo'yicha egaligi daromadlarni to'lashga imkon beradigan va egalariga qaytarilmasligi mumkin. Ularga ishlov berishni boshladilar: - aksiyadorlik Jamiyati aksiyalarini Joylashtirishdan olingan mablag lar; korxona ustav fondiga mehnat Jamoasi a'zolarining, fuqarolarning. yuridik shaxslarning pay va boshqa badallari; - yuqori turuvchi xolding va aksiyadorlik kompaniyalari ajratilgan mablag'lar; - maqsadli investitsiyalashga dotat siyalar, grantlar va ulushli ishtirokchilar ko 'rinishida beriladigan davlat mablag'lari; - qo 'shma korxonalarining ustav kapitalida ishtirok etish va xalqaro tashkilotlarning ishtirokchilari, davlat davlatlari, fuqarolar va yuridik shaxslarning qo' yilmalari shaklidagi horijiy investorlarning mablag'lari. Korxonalarning qarz mablag'lari - ma'lumot vaqtiga va qaytarish sharti bilan birgalikda katta foydalanganlik uchun tolovni to'lash sharti bilan olingan mablag 'lar. Ularni uzoq muddatli va qisqa muddatlarga ajratish 'mumkin. O 'zoqni boshqarish qarz mablag'larini qayta ishlashni amalga oshirish: - banklar va boshqa Institutsional investorlarning uzoq muddatli kreditlari; - uzoq muddatli davlat investitsion kreditlari; - uzoq davom ettirish (bir yildan uzoq davom ettirish) majburiyatlari va boshqa qarz majburiyatlarini muomalaga chiqarishdan olingan mablag'lar; - lizing va b. Qisqa tartibga solish qarz mablag'lart: - tijorat (tovar) kreditlari; qisqa muddatli (bir yildan kam muddatlí) majburiyatlari va boshqa qarz majburiyatlarini muomalaga chiqarishdan olingan mablag'lar ;; banklar va boshqa institutsional investorlarning qisqa muddatli kreditlari. CARXIV LUZ Noxoxne w Investitsiya tomonidan moliyalashtirish II 15:26 M N ll 46 ll 74% arxiv.uz/ru/documents 21 - davlat tomonidan amalga oshiriladigan mollyalashtirish; UZ - veksellarni ishlab chiqarish; - oʻzaro hisob-kitoblar; - barter; - tartibga solish. 2. Korxonalarda investitsion jaray onni ko'rib chiqish Korxona investitsiya siyosatidagi muhim yo investitsiya resurslari shakllanishini boshqarish. Investitsiyalashning maqsadidan kelib chiqib ketish investitsiya Jarayonida ishtirok etuvchi investitsiya resurslarining tarkibi va mutanosibligi o'zgarishi mumkin. Haqiqiy investitsiya loyihalarini amalga oshirishda investitsiya resurslarini mollyaviy (pul i va b, moddiy (asosli fondlar, moddiy mablag'lar xarajatlarining zahirali va sh.k.) va oddiy oddiy shakllarda (patentlar, litsenziyalar va sh.k.) qo'llanilishi mumkin. Investit sion Jarayonni Ushbu manbalarning mazmunini aniqlash va turkumlashning zarurligini asoslaydi. O'z mablag'lari, qarz manbalari, jalb qilingan manbalar. Bunda korxonaning o'z mablag'lari ichki (ikkilamchi), Jalb qilingan va qarz mablag'lari - tashkil qilingan (birlamchi) manbalar sifatida qaraladi. - mulkni yo 'kotilishi bilan yuzag a kelgan sug'urta davolashlari; ishlab chiqarish va ishlash faoliyatidan olingan sof foyda; - asosiy vositalarni sotishdan olingan mablag'lar; ARXIV UZ Noxoxne w Investitsiya tomonidan moliyalashtirish II 15:26 M NI l all 74% arxiv.uz/ru/documents 21 2. Qarzl investitstyalar: RXIV.UZ - korxona kontrakt bo'yicha qarz summasini qaytarish majburiyatini oladi; - qarz olingan shartlarga nisbatan boshqarish so'ndirilishi kerak; - korxona olingan qarz uchun foizlar to'laydi; - korxona kreditor uchun zarur va maqbul kafolatlarni beradi; - agar kredit muddatlarida qaytarilmasa, kreditor kafolatlarni olib qo 'yishi mumkin; - qarz summasi qaytarilganidan nazorat kreditor odidagi majburiyatlar toʻxtaydi. Moliyalashtirish strategiyasi amalga oshirilayotganda, turli xil manbalardan mablag 'bilan ta'minlandi, foydalanishga mo'ljallangan vositalar (moliyaviyalashtirish sxemalari) qo' llaniladi: - sarmoyadorlarga ulushni sotish; - investorga ulushni sotish strategiyasi; - venchurli moliyalashtirish: XIV.UZ - qimmatli qog'ozlami umumiy taklif qilish (IPO); - qimmatli qogʻozlarni yopiq (xususan) Joylashtirish; - horijiy moliya bozorlariga chiqish; - bank kreditlari, kredit liniyalari, ssudalar; - tijorat (tovar) krediti; - davlat krediti (investitsion soliq krediti); - majburiyatali qarz; - loyihaviy moliyaviyalasht irish; - eksport operatsiyalarini sug'urtalash; - lizing: - franchayzing; - faktoring; ARXIV.UZ - mol olish; - grantlar va hayriya badallari; - qarorlar va ishlanmalarga tegishli kelishuv lar; Barterli kelishuv ARXIV LUZ Noxoxne w Investitsiya birgalikda moliyalashtirish II 15:26 M N ll 74% arxiv.uz/ru/documents 21 ErypemS Brnuane Tuyaapa ARXIV.UZ Ecaora Fjemmans Te wT garm sancar ARXIV UZ 4-rasm. Korxonani moliyaviy alashtirish manbalari Ichki manbalar bilan ishlashning o'z mablag'lari - foyda va amortizatsiya ajratmalari mavjud. Korxonaning pul mablag'lari - korxonaning naqd va naqdsiz koordinatasida to'plangan pullari, Bazida pul mablag'lariga qo'shilish hajmi likvidli qimmatli ARXIV.02 "qog'ozlar ham kiritildi. Moliyalashtiri shning asosidagi manbalarini boshqarish xavfidan iborat: 1. Investitsiyalar: - investorni rivojlantirish foyda va korxonaning o'zi qiziqtiradi; - investor qachondir Investitsiyadan voz kechish maqsadiga ega bo'lish (bo 'Iloji) mumkin; - investor ARXIV LUZ Noxoxne w Investitsiya birgalikda moliyaviyalashtirish II, mulkining ulushi uning investitsiyalarini boshqarish barcha kapitaliga nisbatan aniqlanadi. 15:26 N l all 74% arxiv.uz/ru/documents 21 1. Korxonani moliyalashtirish manbalari ARA Moliyalashtirish manbalari - bu mollyaviy mablag'larni olishning amldagi va kutilayotgan kanallari, ushbu mablag'larni taqdim etishi mumkin bo'lgan iqtisodiy subyektlarning ro ' yxati. Loyihani moliyalashtirish strategiyasining asosini loyihaning individual yashash va ularga ta'sir ko'rsatuvchi om omlardan kelib chiqib ajratish sxemalarini ishlab chiqarish amalga oshirmoqda. Korxonani moliyalashtirish - korxonalarni zaruriy tarzda boshqarish resurslari bilan ta'minlash. Mollyalashtirish budjet mablag'laridan assigonovaniyalar, kredit mablag 'lari, xojalik yordamlari, boshqa shaxslarning badallari koordinatsiyadagi ichki va qurilish manbalaridan amalga oshirildi. Moliyalashtirish strategiyasini moliyalashtirish manbalaridan kelib chiquvchi asosiy turdagi sharoitlardan iborat: - ichki manbalardan moliyaviyalashtirish; - Jalb qilingan mablag 'lardan moliyaviyalashtirish; - qarz mablag'laridan moliyaviyalashtirish; - aralash (kompleks, kombinatsiyalashgan) moliyaviyalashtirish. Korxonani moliyalashtirish manbalari tahlikasi 14 rasmda tasvirlangan. ARXIV UZ Korxonani moliyaviyalashtirish manbalari Ichki Tashqi Akilyalar inga slyasi do asidagi ning Riojlantirshsh Davlat Tjorat kredita ri Bank Cavat pshimcha emi yani kredala ri va kreditari investitslya-lan fondlari Ssadabar mag ARXIV YZ ndtshtirahninganatshakard Ked htirhni nayt rixta mintak nan sosidagi uda Kredit Faktoring Farkyting Liging in AR ARIVIV Noxoxne w Investitsiya moliyalashtirish II 15:26 N l all 74% arxiv.uz/ru/documents 21 Korxonalar moliyalashtirish. Korxonalarni moliyalashtirishning shakl va usullari ARXIV.UZ Reja: 1. Korxonani moliyalashtirish manbalari Korxonalarda investitsion jarayonni amalga oshirish 2. ARXIV.UZ ARXIV.UZ ARXIV.UZ CARXIV UZ. Noxoxne w Investitsiya moliyalashtirish W II 15:26 N l all 74% i TnaBHaA CTpaHya / PepepaTbl / 3KOHOMMKA / Korxonalar xarajatlarini moliyalashtirish. Korxonalarni moliyalashtirishning shakl va usullari Korxonalarni moliyalashtirish. Korxonalarni moliyalashtirishning shakl va usullari © 3arpyxeHO B: 20.09.2019 * CkayaHo: 43 Pa3mep: 100.5 KB * YCNOBNA CkayNBaHnA Korxonalar sharoitlarini boshqarish. Korxonalarni moliyalashtirishning shakl va usullari ARXIV.UZ Reja: 1. Korxonani moliyalashtirish manbalari Korxonalarda investitsion jarayonni amalga oshirish 2. ARXIV.UZ II 15:14 NI ll 19 ll 77% arxiv.uz/ru/documents 21 A FAsosiy adabiyotlar 1.Vaxobov A.V., Xojibakiev Sh.X., Mo'minov N.G. "Xorijiy investitsiyalar". O'quv bajarma.- T .: Moliya, 2010.-328 b. 2.BaxaboB A.B., PaabiKOBa r.X., XaKHóaKueB II.X. MHOCTpaHHbie HHBECTHUMH H MOzepHH3apIa HauHOHANSHOM 3KOHOMHKM. MOHorpapua. T .: MOIHA, 2011.-300 e 3.Bekmurodov A.Sh., Karrieva Ya.K.,. Ne 'matov IU., Nabiev D.H., Kattaev N.T. Xorijiy investitsiyalar. O'quv bajarma. -T.:Iqtisodlyot, 2010.-166 b. 4.Mamatov B., Xujamqulov D., Nurbekov O. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish. Darslik. - T .: Iqtisod-Moliya, 2014. - 608 b. 5. Qayumov R.I., Xojimatov R.X. Investitsiyalami tashkil etish va moliyalashtirish: Darslik. - T .: TDIU, 2010. - 496 b. 6.Karlibaeva R. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish: O'quvchilarga. - T .: Cho'lpon, 2011.-124 b. 7. Raimjonova M.A. O'zbekistonda erkin iqtisodiy hududlarga va investitsiyalarni Jalb qilish: nazariy asoslari, hozirgl holati va istiqbollari. T .: "Ekstremum-press", 2013.-176 b. 8.Toshov O. Invest itsion faoliyatni moliyaviyalashtirishni takomillashtiri sh. T .: "Akademnashr", 2012.-165 b. 9.XaaaHOBHY 3.C. 3. C. XasaHOBU2-e n34., Crep.-M.: KHOPYC, 2011.-312c. VHOCrpaHHbleHHBECTHUHH: yueóHoe nocobne / 10Xashimov A.A., Madjidov Sh.A., Muminova N.M. Investitsiyalami tashkil etish va moliyalashtirish. Darslik. - T: Sharq matbaa nashriyot uyi, 2014.-208 b. 11.1llesuyk AA. OpraHaayus u sHuHaHCupOBaHne HHBECTHUnă. -PocrOB Ha AOHY .: DEHHKC, 2006.-272 c. 12. Farmonlar M.B., BepereHHHKOBa M.M. OpraHuBauua u puHaHCHpOBaHne HHBECTHLpž. YueGHoe nokobre. - M .: OHHAHCLI u CTATHCTHKA, 2001.- 272 s. CARXIV U7 Moxoxne Investitsiya jarayoni moliyaviyalashtirish manbalari II Download 23.15 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling