Xalq raqslari haqida o`quvchilarga tushuncha berish

T/r	Dars bosqichlari
Vaqt
1	Darsning tashkil etilishi	5 daqiqa
2	O’tilgan mavzuni so`rash	10 daqiqa
3	Yangi mavzuni bayoni (amaliy mashg`ulot)	18 daqiqa
4	Mavzuni mustahkamlash	5daqiqa
5	O’quvchilarni rag’batlantirish va baholash	5 daqiqa
6	Uyga vazifani berish	2 daqiqa

Tashkiliy qism: Musiqa sadolari ostida o`quvchilar sinfga kiradilar. Darsga tayyorgarlik ko`riladi.Musiqiy ohangda salomlashish:
O`qituvchi:- Salom mening aziz o`quvchilarim
Alp qomat o`g`il-u, zebo qizlarim.
O`quvchilar:- Assalomu-alaykum ey dono ustoz
Har kuningiz o`tsin shodu-hurram soz.
Darsga tayyorgarlik ko`riladi.
O`qituvchi: - O`quvchilar sog`misiz, omonmisiz?
Bugungi darsimizga tayyormisiz?
O`quvchilar:- Hammamiz sog`-omonmiz
Yangi darsga tayyormiz
Davomatni aniqlash:
O`qituvchi: - Har narsadan xabarchi
Sinfda kim navbatchi?
Navbatchi: - Sinfda men navbatchi
Tayyor barcha o`quvchi.
Ma`naviyat daqiqasi o`tkaziladi.
O`qituvchi: Sizlar qanday bolalarsiz?
O`quvchilar: Bizlar buyuk yurt osmonida, go`zal kamalak
Barkamol avlod bo`lmoq, eng ezgu tilak.
Bizning Vatanimiz - “O` Z B E K I S T O N” (O`quvchilar konstitutsiya to`g`risida, hamda strategiya to`g`risida bilganlarini rangli bukletlardan foydalanib aytadilar).
Dars g`oyasi:- Inson qalbi toza,jismo-nan sog`lom bo`lmog`I kerak.
Sinf o’quvchilarini 3 guruhga bo’lib,guruhlar nomlanadi:
I-guruh:- “Lazgi”
II-guruh :-“Tanovor”
III-guruh:-“Dilxiroj” (har bir guruh dars davomida to’plagan rag`bat kartochkalarini yig’ib boradilar).
Uyga vazifasini so’rash:- O`quvchilarni o`tgan dars “To`y marosim qo`shiqlari” mavzusiga doir to`ylarda qanday milliy cholgular ishlatishini rasmlarda chizib tasvirlab kelganliklari tekshiriladi (rasmlar dars davomida baholanib boriladi).
O`tgan dars mavzusini mustahkamlash:- “Klaster” metodidan foydalaib o`quvchilarga savollar beriladi:- (guruhlar bo`yicha savollarga javob beriladi).
1) To`y deganda nimalarni tushunasiz?
2) Bizning yurtimizda qanday to`ylar o`tkaziladi?
3) To`ylarda musiqaning o`rni?
4) To`ylarda asosan qanday kuylar ijro qilinadi?
5) To`ylarda qaysi milliy cho lg`ularimiz ishlatiladi?
Va hakozo…………

Savollarga t`o`g`ri javob bergan guruh o`quvchilari rag`bat kartochkalari bilan rag`batlantiriladi.

“Fikrlar hujumi”metodidan foydalaniladi.To`ylardan “Kelin salomi”dan lavha qo`yiladi,o`quvchilar o`z fikrlarinin aytishadi.(O`quvchilar rag`batlantiriladi).
Ovoz sozlash mashqi o`tkaziladi ( darslikda 37 – betda berilagan mashq bo`yicha).
Yodlash uchun berilgan qo`shiq so`raladi.
“Yaxshi bola” qo`shig`i o`quvchilarga ekran orqali qo`yib eshittiriladi,so`ngra ifodali qilib ijro qilib beriladi.Tahlil qilinadi qanday ohangda ijro qilinishi,mualliflari, al`teratsiya belgilari, o`lchovi va mazmuni so`raladi.So`ngra “Zanjir” metodidan foydalanib qo`shiq o`quvchilardan yoddan so`raladi.Qo`shiqni yaxshi ijro qilgan o`quvchilar rag`batlantiriladi.
“Yaxshi bola”
P.Mo`min sheri N.Norxo`jayev musiqasi
Hamma joyga yarashadi, O`ynab yurib sevinadi,
Yaxshi bola, yaxshi bola O`z- o`zidan, o`z- o`zidan.
Uy ishiga qarashadi, Yaxshiligi seziladi
Yaxshi bola, yaxshi bola.. Yuz ko`zidan, yuz ko`zidan.

Maktabidan qolmaydi kech, Ish buyursang deydi kulib,

Yaxshi bola, yaxshi bola Xo`p boladi, xo`p bo`ladi.
Ikki baho olmaydi hech, Sheriklari o`rtoqlari
Yaxshi bola, yaxshi bola Ko`p bo`ladi, ko`p bo`ladi.

Yashnayversin hamma joyda

Yaxshi bola, yaxshi bola
Keltiradi elga foyda
Yaxshi bola, yaxshi bola.
.Qo`shiqni yaxshi ijro qilgan o`quvchilar rag`batlantiriladi.Jamoa bo`lib kuylash kompetensiyasi elementlari shakllantiriladi.
Yangi mavzu:-“Xalq raqslari” mavzusi bo`yicha slaydlardan fo`ydalanib tushuntiriladi.
Raqs- bu san`atning bir turi bo`lib, unda insoniy tuyg`ular, ma`lum bir voqealar qo`l, oyoq va tana harakatlari orqali ifoda etiladi.Har bir xalqning sevimli kuy qo`shiqlari bo`lgani kabi milliy raqslari ham bor.O`zbek xalqining ana shunday raqslari qatoriga “Lazgi”,“Dilxiroj”,”Tanavor“Andijon polkasi” kabilarni aytish mumkin.Bu raqslarga ,odatda turli xalq bayramlarida,to`y-marosimlari va oilaviy yig`inlarda tushilgan.
DVD orqali fleshkada “Lazgi” kuyi qo`yiladi, raqs harakatlari bajariladi. So`ngra o`quvchilarga “Lazgi” kuyi haqida rivoyat aytib beriladi.
Lazgi” to`g`risida shunday afsona bor.Inson tanasi dastlab loydan yasalib,alohida-alohida bo`lgan ekan.Jonga “tanaga kir”,deb buyuradilar,jon tanaga kirib,birdan qo`rqib chiqadi.”Kir tanaga”,deb unga qayta buyuradilar.U “qo`rqaman” debdi.Shunda ilohiydan bir kuy taralibdi.Bu kuyga maftun bo`lgan jon tanaga qanday kirganini o`zi bilmay qolibdi.Oldin barmoqlariga,panjalariga,bilaklariga,yelkalariga jon kirib inson yaralibdi.Bu ilohiydan kelgan “Lazgi” kuyi ekan.Xorazm odamlari olovga sig`inganlar.Shu olov atrofida o`tirib,yetti yoshdan yetmish yoshgacha “Lazgi”kuyiga raqsga tushibdilar.Bu kuyni na eroniylar,na yunonlar,na arablar yo`qota olganlar.Shundan buyon Xorazmda “Lazgi”ning 9 turi mavjud.O`tmishimizdagi ustozlar bu muqaddas,ilohiydan kelgan kuy bo`lgani uchun unga so`z bog`lashga jur`at etolmagan ekanlar,faqat Komiljon degan xonanda “Lazgi” kuyiga so`z bog`labdi. Shundan keyin kuy mangulikka yuz tutibdi.

Slayd orqali “Andijon polkasi” kuyi eshittiriladi va raqs harakatlari bajariladi.Dunyo xalq raqslari ekranda ko`rsatib o`tiladi.

Xalq raqslari o`ziga xos milliy jihatlarga ega bo`lib,ular raqsning kuyi,ritmi va raqqos harakatlarida yorqin namoyon bo`ladi.Masalan,ruslarning “Kamarinskaya” raqsi o`zgacha jozibasi va ayni paytda,hazilomuzligi bilan e`tiborni o`ziga tortadi.Ukrainlarning quvnoq “Gopak”raqsiga insonning epchil va chaqqon harakatlari ifoda etiladi.Beloruslarning hayotbaxsh”Bulba” qo`shiq-raqsida kartoshka o`simligining ekilishidan tortib,to hosili yig`ilib olingunga qadar mehnat jarayoni tasvirlanadi. “Shag`ala”qoraqoplpoq raqsida xalq o`yin harakatlari qo`shiq aytimi bilan bog`lanib keladi.Bunda chag`alay qushining baliq ovlash jarayoni turli harakatlar vositasida badiiy tasvirlanadi.





Musiqa tinglash:-Turli millat kuylaridan namunalar tinglanadi. O`quvchilar bilan tinglangan kuylarga mos raqs harakatlari bajariladi.”Hamkorlik” metodidan foydalanib, “Tatar xalq raqsiga”,”Gruzin xalq raqsiga”,”Sigan” xalq raqslariga harakatlar bajariladi.Chiroyli raqs harakatlari bajargan o`quvchilar rag`batlantiriladi.O`zini-o`zi rivojlantirish kompetensiyasi hamda milliy va umummadaniy kompetensiya,musiqa tinglash va tahlil qilish kompetensiyasi elementlari shakllantiriladi