Ximiya texnologiya fakulteti

1.3. Elektron spektroskopiyasınıń rawajlanıw tariyxı
Elektron spektroskopiyası tariyxı XIX asirde elektromagnitizm teoriyasınıń rawajlanıwı menen baslanǵan. Bul tarawdıń rawajlanıwına birinshi úles qosqan Maykl Faraday 1831-jılda materiallardıń ózgeriwshen elektr maydanı menen óz-ara tásirine tiykarlanǵan dielektrik qásiyetlerin anıqlaw usılın usınıs etti.
Usıldıń keyingi rawajlanıwı Jeyms Klerk Maksvell, Gerts, Frank hám Golovin, Lorents hám elektr terbelisleri hám spektroskopiya teoriyasına úles qosqan basqa ilimpazlardıń jumısları menen baylanıslı.
XX asirde elektr spektroskopiyası ilim hám sanaatda keń qollanila basladı. Spektrofotometrler, spektrometrler, empedans analizatorları da basqaları sıyaqlı jańa usıl hám ásbaplar islep shıǵıldı, bul bolsa izertlew múmkinshilikleri hám anıqlıǵın sezilerli dárejede keńeytirdi.


1.4. Elektron spektroskopiyasınıń qollanılıwı
Elektron spektroskopiyası pán hám texnikanıń túrli tarawlarında qollanıladı. Olardan ayrımları :

• 
  Material tanıw hám qattı deneler fizikasi - materiallardıń dúzilisi hám ózgesheliklerin úyreniw, olardıń betleri hám interfeysleri jaǵdayın anıqlaw, elektr ótkezgishlik mexanizmleri hám dielektrik ózgesheliklerin analiz qılıw.
  

• 
  Elektronika - elektron komponentler hám qurılmalardı jaratıw, olardı túrli sxemalarda isletiw ushın materiallardıń elektr parametrlerin anıqlaw.
  

• 
  Biologiya hám medicina - biologiyalıq toqımalardıń qásiyetlerin úyreniw, olardıń jaǵdayı hám iskerligin anıqlaw, keselliklerdi anıqlaw hám emlew usılların islep shıǵıw.
  

• 
  Ximiya - ximiyalıq reaksiyalardı analiz qılıw, ximiyalıq birikpelerdiń ózgeshelikleri hám olardıń basqa elementlar menen óz-ara tásirin úyreniw.
  

• 
  Elektrotexnika - elektr izolyatsiyalaw hám elektr sımlarında paydalanıw ushın materiallardı islep shıǵıw