Xo‘jalik hisobining mohiyati, boshqaruv tizimidagi ahamiyati va buxgalteriya hisobining umumiy tavsifi


Download 0.78 Mb.
bet33/75
Sana21.01.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1107127
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   75
Bog'liq
UMUMIY KITOB (4)

Колдик (баланс) киймат - жамланган эскириш суммасини чегирган холда асосий воситаларнинг бошлангич киймати,
Жорий киймат - асосий воситаларнинг маълум санадаги амал килаётган бозор нархлари буйича киймати ёки активни алмаштириш мумкин булган сумма.
Тугатиш (ликвидацион) киймати - асосий воситаларнинг чикиб кетиши буйича кутилаётган харажатларни чегирган холда кутилаётган фойдали хизмат муддати охирида асосий воситаларни тугатиш чогида олинадиган активларнинг фараз килинаётган суммаси.

  1. Асосий воситаларнинг келиб тушишм хисоби

Асосий воситалар куйидагилар натижасида корхона балансга киритилади:

  • капитал куйилмалар тугаганидан сунг тикланган объектни кабул килиш-топшириш;

  • олди-сотди шартномаси буйича объектни сотиб олиш;

  • устав капиталига таьсисчи улуши куринишида келиб тушиши;

  • текинга келиб тушиш (хадя шартномаси буйича);

  • айирбошлаш;

  • товар-моддий захиралар таркибидан утказиш;

  • узок муддатли ижара (лизинг) шартномаси буйича олиш;

  • киймати белгиланган асосий воситаларга капитал куйилмалар;

  • асосий воситаларнинг ортикча (хисобга олинмаган) объектларини аниклаш.

Асосий воситаларнинг хар кандай келиб тушишига корхона рахбари бухгалтер бошчилигида ташкил этган комиссия кабул килиш-топшириш далолатномасини тузади, унда объектнинг тавсифи, жойлашган жойи, олиш манбаси, чикарилган ёки курилган йили, фойдаланишга тоишириш санаси, объектнинг синов натнжалари, унинг техник талабларга мувофиклиги ва хоказолар курсатилади. Ушбу далолатиома асосида хар бир объект га инвентарь варакаси расмийлаштирнлади ёки инвентарь дафтарида кайд этилади.
Курилиш ёки корхона томонидан уз хисобидан асосий воситаларни сотиб олиниши капитал куйилмалир (,инвестициялар) деб аталади.
Асосий воситалар сифатида капитал куйилмалар хисоби 0810 «Тугалланмаган курштиш» ва 0820-«Асосий воситаларни харид килиш» хисобварагларида юритилади. Ушбу хисобвараглар дебетида асосий воситаларни куриш, харид килиш, етказиб бериш, монтаж килиш ва созлаш харажатлари тупланади. Объект фойдаланищга тайёр булгалидан кейин харажатларнинг умумий суммаси 0810- 0820-хисобвараглар кредитидан 0100-0199- чисобвараглар дебетига хисобдан чикарилади.
Асосий воситалар курнлишн пудрат ёки хужалик усулларида амалга оширилади. Пудрат усулида курилишни амалга оширганда курилиш ташкилоти томонидан такдим этиладигаи ва буюртмачи томонидан имзоланадиган бажарилган курилиш ишлари далолатномаси суммасига буюртмачи куйидаги ёзувни амалга оширади:
Д-т 0810-«Тугалланмаган курилиш»
К-т 6010-«Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга туланадиган счётлар» хнсобваракни тулаган пайтда:
Д-т 6010-«Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга туланадиган счётлар»
К-т 5110-«хисоб-китоб счёти»
Агаркурилишузкучибилан, яънихужаликусулибиланамалгаоширилаётганбулса, бундакурилишхаражатларигакуйидагичаёзувкулланилади:
Д-т 0810-«Тугалланмаганкурилиш»
К-т 1050-«Курилишматериаллари», 6710-«Мехнатхакибуйичаходимбиланхисоблашишлар», 6520- «Максадлидавлатжамгармаларигатуловлар» вабошкалар.Кейин:
Д-т 0120-«Бинолар, иишоотларяа узатувчи мосламалар»
К-т 0810-«Т угалланмаган курилиш»
Таъсисчилар томонидан корхонанинг устав капиталига (фондига) улуш сифатида киритилган асосий воситалар кирими куйидагича акс эттирилади:
Д-т 0110-0199 Асосий воситаларни хисобга олувчи хисобвараглар
К-т 4610-«Устав капиталига таъсисчиларнинг улушлари буйича карзи».
Бепул олинган асосий воситалар куйидагича расмийлаштирилади:
Д-т 0110-0199 Асосий воситаларни хисобга олувчи хисобвараглар
К-т 8530-«Текинга олинган мулк».


  1. Download 0.78 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling