Xo‘jalik hisobining mohiyati, boshqaruv tizimidagi ahamiyati va buxgalteriya hisobining umumiy tavsifi


Асосий воситаларнингкамомади ва угирланиши


Download 0.78 Mb.
bet36/75
Sana21.01.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1107127
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   75
Bog'liq
UMUMIY KITOB (4)

Асосий воситаларнингкамомади ва угирланиши.
Асосий воситаларнинг камомади аникланди.
Бошлангич киймати - 800000 сум, эскириш суммаси - 200000 сум. колдик киймати - 6ОООООсум. Бухгалтерия хисобида ёзув куйидагича булади:

  • асосий воситаларнинг бошлангич кийматини хисобдан чикаришда:

Д-т 9210-«Асосий воситаларнинг чикиб кетиши» - 800000 сум
К-т асосий воситаларни хисобга олувчи счёт (0100) - 800000 сум;

  • асосий воситаларнинг жамгарилган эскириш суммасини хисобдан чикаришда:

Д-т асосий воситаларнинг эскиришини хисобга олувчи счётлар (0200)- 200000 сум
К-т 9210-«Асосий воситаларнинг чикиб кетиши» - 200000 сум;

  • колдик кийматга:

Д-т 5910-«Камомадлар ва кимматликларнинг бузилишидан йукотишлар» - 600000 сум
К-т 9210-«Асосий воситаларнинг чикиб кетиши» - 600000 сум.
Асосий воситаларнинг камомади уларнинг колдик киймати буйича моддий жавобгар шахс хисобидан ундирилади.
Д-т 4730-«Моддий зарарни коплаш буйича ходимларнинг карзи» хисобвараги - 600000 сум.
К-т 5910-«Камомадлар ва кимматликларнинг бузилишидан йукотишлар» хисобвараги - 600000 су м.
Агар моддий жавобгар шахс аникданмаса, камомад суммаси давр харажатларига киритилади ва куйидагича акс эттирилади:
Д-т 9430-« Бошка операцион харажатлар» - 600009 сум.
К-т 5910-«Камомадлар ва кимматликларнинг бузилишидан йукотишлар» хисобвараги - 600000 сум.
Таъкидлаш лозимки, хужалик юритувчи субъектнинг асосий воситалари ва бошка мулкларн (активлари) чикиб кетишидан (хисобдан чикарилишидан) зарарларни, хужалик юритувчи субъект томонидан уч йилдан ортик муддат ичида фойдаланилган асосий воситаларнинг сотилиши бундан мустасно, юридик шахслардан олинадиган фойда солиги буйича солик солиш базасига киритиш зарур.
9.7 Асоснй воситалар ижара хисоби

  1. сонли БХМСга мувофик ижара куйидаги турларга булинади:

Молиявий юкада - мулкни (молиявий ижара объектини) шартномага биноан Ун икки ойдан ортик муддатга эгалик килиш ва фойдаланиш хукукини беришда юзага келадигаи ижаравий муносабатлар. Бунда молиявий ижара шартномаси куйидаги шартлардан бирига жавоб бериши керак:
молиявий ижара шартномасининг муддати тугагач, молиявий ижара объекти ижарага олувчининг мулки булиб утиши;
молиявий ижара шартномасининг муддати молиявий ижара объекти хизмат муддатининг 80 фоизидан ортик булса ёки молиявий ижара объектининг молиявий ижара шартномаси тугаганидан кейинги колдик киймати унинг бошланпм киймэтининг 20 фоизадаи камрогини ташкил кил иши;
молиявийижарашартномасинингмуддатитугагач, ижарагаолувчимолиявийижараобъектниушбухукуксотилишкунидагибозоркийматидананчапастнархисотиболишхукукигаэтабулишивабундаижарамуддатинингболишдаушбухукукаингевтилышнгвасослантаншижнчиингмавжудбудииш;
молиявийижарашартномасишалкнладигаидавручуйнжаратуловлариниигдисконтлангаижорийкиймати, молнлвийижараобъектнниижарагаберишпайтмдагнжорийкийматмшнг 90 фоизиданортикбулиши.
Оператив ижара - молиявийижарашартномасихисобланмайднганмулкийижарашартномасигабиноанмулкнивакгинчаликэгаликкилишгавафойдаланишгафойдалаиишгабериш.
Лизинг - молиявийижарамуносабатларинингалохидатурибулиб, ундабиртараф (лизинггаберувчи) иккинчитарафиинг (лизинггаолувчиминг) топширигигабиноаиучинчитарафдан (сотувчидан) лизингшартномасидаюклатилганмол-мулкни (лизингобъектный) сотиболадиваунишушартномадабелгиланганшартлардахакэвазигаэгаликкилишвафойдаланишучунлизинггаолувчигаУниккиойданортикмуддатгаберади.
Оперативижарашартномасибуйичаолинганасосийвоситаларижарачадабалансданташкарисчётхисобланган 001 "Оперативижарагаолинганасосийвоситалар" счётинингдебетидааксэттирилади. Бунда, оператив ижара шартномаси буйича берилган асосий воситалар ижарага берувчнда худди олдинги каби асосий воситалар таркибида хисобга олинади.
Оператив ижара билан боглик операциялар ижарага берувчининг бухгалтерия хисобида куйидагича акс эттирилади:

  • киска муддатли нжара берилганда:

Д-т 0131 «Ижарага берилган асосий воситалар» счети;
К-т 0130 «Асосий воситалар» счети;

  • оператив ижара шартномаси буйича берилган асосий воситаларга эскириш хисобланганда: дебет 9430 "Бошка операцион харажатлар" счёти;

кредит 0200-асосий воситаларни эскириши счёти-

  • мулкни оператив ижарага бериш асосий фаолияти хисобланган корхоналарда жорий даврга тегишли булган ва ижарага олувчидан келиб тушаднган нжара туловлари (ижара туловлари жадвалига (тартибига) ёки оператив ижара шартномасига мувофик) хисобланганда:

дебет 4010 "Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар”; кредит
9030 "Ишлар бажариш ва хизматлар курсатишдан даромадлар" счёти;

  • мулкни оператив ижарага бериш асосий фаолияти хисобланмаган корхоналарда жорий даврга тегишли булган ва ижарага олувчидан келиб тушаднган ижара туловлари (ижара туловлари жадвалига (тартибига) ёки оператив ижара шартномасига мувофик) хисобланганда:

дебет 4820 "Оператив ижара буйича олинадиган туловлар” счёти;
кредит 9350 "Оператив ижарадан даромадлар" счёти;

  • мулкни оператив ижарага беришдан ижара туловларинииг келиб тушиши: дебет пул маблагларини хисобга олувчи счётлар;

кредит 4010 "Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар"; кредит 4820 "Оператив ижара буйича олинадиган туловлар" счёти;
Оператив ижара билан боглик операциялар ижарачииинг бухгалтерия хисобида куйидагича акс
эттирилади:

  • ижарагаберувчигатуланишилозимбулганвахисоботдавригатегишли (ижаратуловларижадвалига (тартибига) ёкиоперативижарашартномасигамувофик) ижаратуловларихисобланганда:

дебетхаражатларнихисобгаолувчисчётлар (2000, 2100, 2300, 2500, 2600, 2700, 9400 вабошкасчётлар - оперативижарашартномасибуйичаолинганасосийвоситаларнингбелгиланганмаксадигакараб); кредит 6910 "Туланадиганоперативижара" счёти;

  • ижарагаберувчигаижаратуловларитуланганда: дебет 6910 "Туланадиганоперативижара" счёти; кредитпулмаблагларинихисобгаолувчисчётлар;

Оперативижарашартномасибуйичаолинганасосийвоситаларкайтарибберилганда, балансданташкарисчётхисобланган 001 "Оперативижарагаолинганасосийвоситалар" счётикредитланади.


Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling