Xo’jalik muomalalari ta’sirida balansda sodir bo’ladigan o’zgarishlar va ularni farqi

20-Variant

1. 
   Xo’jalik muomalalari ta’sirida balansda sodir bo’ladigan o’zgarishlar va ularni farqi.
   
2. 
   Yo’ldagi pul mablag’lari hisobini yuritish tartibi.
   
3. 
   Kassa daftarini yuritish tartibi va uni rasmiylashtirish texnikasi
   
4. 
   Quyidagi muammolarni nechinchi tur o‘zgarishga kirishini aniqlang va buxgalteriya provodkalarida aks ettiring:
   

kassadan xodimlarga ish haqi berildi
o‘z vaqtida olinmagan ish haqi deponentga o‘tkazildi
hisob-kitob schyotidan mol yetkazib beruvchilarga avans berildi
ombordan ishlab chiqarishga xom-ashyo materiallar berildi
ombordan ishlab chiqarishga yoqilg‘i moylash materiallari berildi
ishlab chiqarishdagi ishchilarga ish haqi hisoblandi
ish haqidan daromad solig‘i ushlab qolindi
xizmat safari uchun kassadan hisobdor shaxsga avans berildi
mol yetkazib beruvchilarga qarzlar hisob-kitob schyotidan to‘landi
hisob-kitob schyotidan davlatnig maqsadli fondlariga to‘lovlar to‘landi.

Javoblari:
1. Xo’jalik muomalalari ta’sirida balansda sodir bo’ladigan o’zgarishlar va ularni farqi:
Xo’jalik muomalalari (soliq, inflatsiya, valyuta kurslari o’zgarishi) ta’siri kassa balansida quyidagi o’zgarishlarni keltiradi:
- Kassa davriy mablag’larida o’zgarishlar sodir bo’lishi mumkin, masalan, soliq to’lovlari o’z vaqtida amalga oshirilmagan holatda kassa balansi kamayishi mumkin.
- Inflatsiya va valyuta kurslaridagi o’zgarishlar esa kassa balansidagi mablag’larni nominal qiymatidan farqli hisoblanishi bilan bog’liq bo’ladi. Misol uchun, inflatsiya sababli kassa balansida ko’rsatilgan mablag’lar aslida sotib olingan mablag’lardan kam bo’lishi mumkin.
- Xo’jalik muomalalariga bog’liq ravishda kassa balansida sodir bo’ladigan o’zgarishlar balansdagi aktiv va passivlarning katta miqdorda o’zgarishiga sabab bo’lishi mumkin. Masalan, inflatsiya sababli aktivlar nominal qiymatidan ko’proq ko’rsatilishi bilan passivlar nominal qiymatidan kam ko’rinadi.

2. Yo’ldagi pul mablag’lari hisobini yuritish tartibi:

Yo’ldagi pul mablag’lari hisobini yuritish tartibi quyidagi bosqichlardan iborat bo’ladi:
1) Yo’lda qilingan to’lovlarning kassaga kiritilishi;
2) Yo’lda olingan daromadlar va boshqa mablag’lar kassadan chiqarilishi;
3) Yo’lda yo’ldagi pul mablag’lari hisobining yopilishi va kassa balansida ko’rsatilishi.

3. Kassa daftarini yuritish tartibi va uni rasmiylashtirish texnikasi:

Kassa daftarini yuritish tartibi quyidagi bosqichlardan iborat bo’ladi:
1) Kassaga kiritilgan mablag’larning sanash va hisob-kitob schyotlariga kiritilishi;
2) Kassadan chiqarilgan mablag’larning sanash va hisob-kitob schyotlariga kiritilishi;
3) Kassa balansining yopilishi va kassadan chiqarilgan mablag’larning kassaga qaytarilishi;
4) Kassa daftarining rasmiylashtirilishi uchun bog’liq hujjatlar bilan tekshirish.

4. Quyidagi muammolarni nechinchi tur o‘zgarishga kirishini aniqlang va buxgalteriya provodkalarida aks ettiring:

a) Kassadan xodimlarga ish haqi berildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Xodimlarga ish haqi" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga kirim amalga oshiriladi.
b) O‘z vaqtida olinmagan ish haqi deponentga o‘tkazildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Xodimlarga ish haqi" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
c) Hisob-kitob schyotidan mol yetkazib beruvchilarga avans berildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Hisob-kitob schyotidan avanslar" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga kirim amalga oshiriladi.
D ) Ombordan ishlab chiqarishga xom-ashyo materiallar berildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Xom-ashyo materiallar" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
e) Ombordan ishlab chiqarishga yoqilg‘i moylash materiallari berildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Yoqilg‘i moylash materiallari" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
f) Ishlab chiqarishdagi ishchilarga ish haqi hisoblandi - 2-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kamayishi). Buxgalteriya provodkasida: "Xodimlarga ish haqi" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga kirim amalga oshiriladi.
g) Ish haqidan daromad solig‘i ushlab qolindi - 2-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kamayishi). Buxgalteriya provodkasida: "Ish haqidan daromad solig‘i" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
h) Xizmat safari uchun kassadan hisobdor shaxsga avans berildi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Hisob-kitob schyotidan avanslar" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
i) Mol yetkazib beruvchilarga qarzlar hisob-kitob schyotidan to‘landi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Mol yetkazib beruvchilarga qarzlar" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.
j) Hisob-kitob schyotidan davlatnig maqsadli fondlariga to‘lovlar to‘landi - 1-tur o’zgarish (aktivlar kamayishi, passivlar kattalashishi). Buxgalteriya provodkasida: "Davlatnig maqsadli fondlariga to‘lovlar" deb nomlangan hisob-kitob schyotidan "Kassa" deb nomlangan hisob-kitob schyotiga chiqim amalga oshiriladi.