Xorazm ma’mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар академияси минтақавий бўлими
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
2022-11-3
- Bu sahifa navigatsiya:
- __________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –11/3-2022 138 Kirish
|
Tadqiqot ishining maqsadi: Hozirgi kunda
zamonaviy raqamli texnologiyalar butun dunyo bo‘ylab barcha sohalarni rivojlantirish uchun yangi vositalarni taqdim etmoqda-ki, raqamlashtirish, raqamli transformatsiya shu jumladan axborot texnologiyalari zamonaviy jamiyatni qiziqtirgan barcha muammolarni hal qilishga qodir degan fikr shakllanmoqda. Bugungi axborotlashgan jamiyatda faoliyat yuritayotgan kishilarning ko‘p qismi axborotni, ayniqsa, uning eng oliy shakli bo‘lgan bilimlarni ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlash va sotish bilan band bo‘lishini hisobga olsak raqamli texnologiyalar va raqamli transformatsiya jarayonining oliy ta’lim tizimiga shiddat bilan kirib borishi axborot muxitida taqdim etilayotgan ko‘p ma’lumotlarni jiddiy tahlil etish hamda pedagogik asoslashni talab etmoqda. __________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –11/3-2022 138 Kirish: O‘zbekiston rivojlangan davlatlar qatori raqamli davrga o‘tmoqda va bu bilan bog‘liq o‘zgarishlar barcha sohalarda aniq ko‘rinmoqda. Mamlakatimizda raqamli texnologiyalarning bir qator elementlari allaqachon muvaffaqiyat bilan ishlamoqda. Boshqacha aytganda biz hozirgi kunda o‘z hayotimizning asosiy qismini virtual dunyoga o‘tkazayapmiz. Jamiyatning raqamli texnologiyalar tomon burilishi ro’y berishiga butun jahon internet tarmog‘ining sifati oshishi hamda aloqa tizimlarining rivojlanishi sababchi bo‘ldi. Biz yildan-yilga shunga yaqinlashib boramizki, bizning hayotimiz va faoliyatimiz ushbu tizimlar doirasida amalga oshirilib, buning natijasida ko‘plab yangi imkoniyatlar va qulayliklar paydo bo‘ladi. Dunyo yuqori tezlikdagi ta‘lim relslariga kirdi. Axborot mavjudligining yuqori darajasi insoniyatni doimiy ravishda axborot izlashda va uni qayta ishlashning yuqori tezligida bo‘lishga majbur qiladi. Bilimning o‘ziga xos xususiyati bor – tez eskirish. Shu sababli, eng muhim kompetensiyalardan biri bu yangi bilimlarni mustaqil ravishda o‘zlashtirish va katta axborot oqimlari bilan ishlash qobiliyatidir [1]. Mamlakatimizda raqamli iqtisodiyot, raqamli texnologiyalarni joriy qilinishi bo‘yicha salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda-ki, so‘nggi vaqtlarda bu sohani jadal rivojlantirish uchun O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 19-fevraldagi “Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5349-sonli va 2020-yil 5- oktabrdagi “Raqamli O‘zbekiston — 2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi PF-6079-sonli Farmonlari dasturilamal bo‘lib xizmat qilmoqda. Shu bilan birga O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-oktabrdagi “O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5847-sonli Farmoniga ko‘ra oliy ta’lim tizimini rivojlantirishning strategik maqsadlari va ustuvor yo‘nalishlari qatorida ta’lim jarayoniga raqamli texnologiyalar va zamonaviy usullarni joriy etish hamda oliy ta’lim tizimining investitsiyaviy jozibadorligini oshirish, xalqaro miqyosda tanilishi va raqobatbardoshligini ta’minlash belgilab qo‘yilgan. Oliy ta’lim tizimida raqamli texnologiylarga o‘tish, ya’ni tizimni raqamlashtirish bir qator masalalarni ijobiy hal etishni taqozo etmoqda: ta’lim jarayonini raqamlashtirish nafaqat bevosita axborot-kommunikatsiya tarmog‘ini, balki kishilik jamiyati faoliyatining barcha sohalarini qamrab oladigan keng qamrovli tendensiyaga aylanib ulgirdi. Chunki zamonaviy jamiyat raqamli asrga kirdi. Bu qisqa vaqt ichida juda ko‘p turli xil vazifalarni hal qilishga imkon beruvchi diskret kibernetik tizim yordamida ma’lumotlarni kodlash va uzatishning maxsus usullariga asoslangan raqamli texnologiyalarning to‘liq hukmronligi davri. Ushbu texnologiyalar misli ko‘rilmagan tezlikka erishdi va keng tarqaldi [2]. Bundan tashqari ta’limda raqamli texnologiylarga o‘tish bu – axborot-kommunikatsion texnologiyalar, kompyuterlar va bilimlarga asoslangan holda ta’limni tashkil etish va rivojlantirishning butunlay yangicha shaklini barpo etishdir. Internet va raqamli texnologiyalar bugungi kunda ta’limning turli darajalarida talablarni o‘zgartirish omili bo‘lib, o‘quv jarayonlariga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Axborot to‘plami, axborot infratuzilmasi, axborotni to‘plash, shakllantirish, tarqatish va ulardan foydalanish subyektlari bo‘lgan ta’lim uchun elektron resurslarning roli tobora ortib bormoqda [1]. Shuningdek, raqamli texnologiyalarning oliy ta’lim tizimida joriy etilishi uning faoliyatini tubdan yangilab, ta’lim jarayonini tashkil qilish va amalda joriy etish bilan bog‘liq munosabatlarning o‘zgarishiga olib kelmoqda. Raqamlashtirish nafaqat ta’lim mazmuniga, balki uni tashkil etishga ham ta’sir qiladi.... Ta’lim tizimi o‘zining negizida axborot ishlab chiqarishdan iborat bo‘lib, u doimo axborot muhitida amalga oshiriladi [3]. Axborot olish, undan foydalanish tezligi globallashgan bugungi davr oliy ta’limida tizimga raqamli texnologiyalarni joriy etilishi ta’lim mazmunini va sifatini oshirishga, sifatli kadrlarni tayyorlashga asos bo‘ladi (1-rasm). Aytish mumkinki, ko‘plab ilg‘or texnologiyalar paydo bo‘lishi, jumladan raqamli texnologiyalarning ta’limda joriy etilishi tizimni tubdan o‘zgartirib yuboradi. An’anaviy ta’lim tizimi auditoriya mashg‘ulotlariga, o‘rganilayotgan fanlar mazmunining rasmiylashtirilgan tuzilishiga va kutubxonalardan foydalanishga asoslangan bilimlarni professor-o‘qituvchidan talabalarga o‘tkazishga, zamonaviy ta’lim aksincha raqamli makonda faol hamkorlikka qaratilgan. Bu o‘quv jarayonini individual ravishda yo‘naltirib, yanada moslashuvchan o‘quv jarayoniga faol ravishda kirishish, auditoriyada ishlash bilan cheklanib qolmasdan standart darslikka muqobil sifatida |
