Xordali hayvonlarda yuz bergan evolyutsion oʻzgarishlar haqida maʼlumot

Markaz nomi	Oila nomi va vakili
Tavsif

Janubiy Amerika

Markaziy Amerika
Oʻrta Yer dengizi

Sharqiy Osiyo

Janubiy Osiyo tropik

Janubiy Gʻarbiy Osiyo

Efiopiya

16-BILET

1. 
   Namlik ekologik omil sifatida: oʻsimliklarning namlikka nisbatan ekologik guruhlari va ularning moslanishlarini tushuntiring.
   

2. 
   Biosfera chegaralari: tirik organizmlarning atmosfera, gidrosfera, va litosferada tarqalish chegaralarini gapirib bering.
   

3. 
   Hujayraning boʻlinishi yuzasidan olgan bilimlaringizga tayanib, jadvalni toʻldiring.
   

Meyoz sikli

Sogʻlom odamlarda			Sershevskiy Terner sindromida
Jami	Jinsiy	autosoma	Jami	Jinsiy	Autosoma
xromosoma	xromosoma		xromosoma	xromosoma

Interfaza

	G1 –
1	sintezga
	tayyorgarli
	k davri
2	S – sintez
	davri
	G2 –
3	sintezdan
	keyingi
	davri

Meyoz bosqichi

1. 
   Profaza I
   
2. 
   Metafaza I
   

17-BILET

1. 
   Antropogen omillar haqida maʼlumot bering.
   
2. 
   Rasmda qanday jarayon ifodalangan? Izohlang.
   

3. 
   Botqoq va oʻtloq tipidagi oziq zanjirlarini tuzing. Ularni oʻzaro solishtiring, tahlil qiling
   

18-BILET

1. 
   Turning populyatsion strukturasi. Fazoviy, gorizontal va etologik strukturasini tushuntiring.
   

2. 
   Suyaklarning tuzilishiga koʻra turlari va soni haqida maʼlumot bering.
   

3. 
   Ota-onasi qora koʻzli (A) boʻlgan, koʻk koʻzli (a) yigit, otasi qora koʻzli, onasi koʻk koʻzli ayolga uylangan. Ushbu nikohdan koʻk koʻzli oʻgʻil farzand tugʻildi. Ota-ona va farzandning genotiplarini aniqlang.
   

19-BILET

1. Tirik organizmlar oʻrtasidagi munosabat: neytralizm va simbioz munosabatlarning mohiyati nimadan iborat?

2. 
   Biosferadagi tirik moddaning funksiyasi va xususiyatlari: energetik, konsentratsiyalash va destruktiv funksiyalar qaysi jarayonlarda namoyon boʻladi?
   

2. 
   Rasmda qanday jarayon tasvirlangan? Izohlang.
   

.
20-BILET

1. 
   Hayvonlarda haroratning turli sharoitlariga nisbatan moslanishlar haqida ma’lumot bering.
   

2. 
   Biosferaning barqarorligini taʼminlovchi mexanizmlarni tushuntiring.
   

3. 
   Otlar yungining kulrang belgisi ikki xil allel boʻlmagan dominant gen ishtirokida rivojlanadi. Ularda B qora, b malla rangni ifodalaydi. Boshqa xromosomada joylashgan I gen; B va b genlar funksiyasini susaytiradi va otlar rangi kulrang boʻlib qoladi. Gomozigota kulrang biya bilan malla yungli aygʻir chatishtirilgan. F₁ da kulrang otlar olingan. Ular oʻzaro chatishtirilganda F₂ 12 ta kulrang 3 ta qora va bitta malla yungli otlar olingan. Chatishtirishda ishtirok etgan biya va aygʻirning, F₁ va F₂ duragay otlarning genotipini aniqlang.
   

21-BILET

1. 
   Insonning tabiatga ijobiy va salbiy taʼsiri haqida ayting.
   

2. 
   Turning populyatsion strukturasi: jinsiy tarkibi, yosh tarkibi, tugʻiluvchanlik va oʻlim koʻrsatkichi haqida maʼlumot bering.
   

4. 
   

   Organlar	Koʻz	Yurak	Qon	Bronx	Meʼda	Ichaklar
   ishiga taʼsiri	qorachigʻi		tomiri
   Simpatik nerv
   sistemasi
   Parasimpatik
   nerv sistemasi
   Gipofiz bezi
   Buyrakusti
   bezi
   Qalqonsimon
   bez

   Organizmning nerv va gumoral boshqarilishiga doir oʻrgangan bilimlaringizdan foydalanib jadvalni toʻldiring.
   

22-BILET

1. 
   Tirik organizmlar oʻrtasidagi munosabat: antibioz munosabatlarni tushuntiring.
   

2. 
   Hayvonlarda tana qoplami evolyutsiyasini gapirib bering.
   

3. 
   Suv havzalaridagi oziq zanjirni quyidagi organizmlar fitoplankton→ zooplankton→mayda baliq→yirik baliq tashkil qiladi. Ekologik piramidagi barcha organizmni massasi 55 550 kg.
   

1. 
   ekologik piramidaning necha % ini mayda baliq tashkil qiladi?
   

2. 
   umumiy biomassaning necha foizini produsentlar tashkil qiladi?
   

3. 
   yirik baliqlar biomassasi necha kilogrammga ortgan?
   

23-BILET

1. 
   Hayvonlarda nerv sistemasining filogenezi haqida maʼlumot bering.
   

2. 
   Rasmdan foydalanib oziq zanjiri tuzing. Bu qanday turdagi oziq zanjiri?
   

3. 
   Pomidor oʻsimligida mevasining qizil rangda boʻlishi sariq rangi ustidan toʻliq
   

dominantlik qiladi. Qizil mevali pomidor oʻsimliklari sariq mevali oʻsimliklar bilan chatishtirilganda F₁ da olingan oʻsimliklarning hammasi qizil mevali boʻlgan. F₂ da olingan oʻsimliklarning 520 tasi qizil va 174 tasi sariq mevali boʻlgan.

1. 
   Chatishtirish uchun olingan oʻsimliklarning oʻsimliklarning genotipini aniqlang.
   
2. 
   F₁ oʻsimliklari gomozigotali qizil mevali va sariq mevali oʻsimliklar bilan chatishtirilsa, necha xil genotipga ega organizm olinadi?
   

3. 
   Bekross chatishtirishda oʻrganilayotgan belgining irsiylanishi boʻyicha qanday natija olish mumkin?
   

24-BILET

1. 
   Ekologik piramidalar: son, biomassa va energiya piramidalari nimani aks ettiradi? Ularning oʻziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
   

2. 
   Baqa ontogenezidagi rivojlanish bosqichlari va davrlarini aniqlang:
   

3. 
   Laboratoriya ishi. Tirik organizmlarning muhitga moslashganligini oʻrganish. Toshbaqalarning choʻl muhitiga moslashganligi.
   

25-BILET

1. 
   Biosfera evolyutsiyasi: nogenez jarayonini tushuntiring.
   

2. 
   Umurtqasiz hayvonlarning qon aylanish sistemasidagi evolutsion oʻzgarishlar haqida maʼlumot bering.
   

3. 
   Rasmda qanday jarayon ifodalangan?
   

26-BILET

1. 
   Hayvonlarda harakat organlarining evolutsiyasi haqida maʼlumot bering.
   

2. 
   Inson – biosfera omili. Insonning biosferaga taʼsirini tushuntiring.
   

3. 
   Oziq zanjirida vidra (yirtqich hayvon), baliq, qisqichbaqasimonlar va suvoʻtlari bor. 2-tartib konsumentlarining biomassasi 440 kg boʻlsa, oziq zanjirining barcha komponentlari isteʼmol qilgan oziqning umumiy biomassasini aniqlang.
   

27-BILET

1. 
   Tabiiy ekosistemalar, ularning tarkibi, xususiyatlari nimalardan iborat?
   

2. 
   Biosferada modda va energiyaning davriy aylanishi qanday amalga oshadi?
   

3. 
   Laboratoriya ishi. Tirik organizmlarning muhitga moslashganligini oʻrganish.
   

Qushlarning havo muhitiga moslashganligi.

28-BILET

1. 
   Zamonaviy ekologiyaning qanday boʻlimlari mavjud?
   

2. 
   Rasmda qanday jarayon ifodalangan? Izohlang.
   

3. 
   Tuksiz mevali pomidor oʻsimliklaridan urugʻ yigʻib olinib, ular ekilganda, urugʻlardan unib chiqqan oʻsimliklarning 75% tuksiz va 25% tukli mevaga ega boʻlgan.
   

1. 
   Tanlangan ota ona oʻsimlik genotipini yozing.
   

b) Boshlangʻich tuksiz mevali oʻsimliklarning genotipi qanday boʻlgan?

c) Tuksiz mevali oʻsimliklarning keyingi avlodda ajralish bermaydiganlarini qanday ajratib olish mumkin?

29-BILET

1. 
   Ochiq va yopiq urugʻli oʻsimliklarning changlanish va urugʻlanish jarayonlarini taqqoslang. Oʻxshashlik va farqlarini tahlil qiling.
   

2. 
   Muhit omillarining organizmlarga taʼsir etish qonuniyatlarini tushuntiring.
   

3. 
   Sxemani tahlil qiling.
   

1. 
   odam genetikasini bu metod orqali aniqlashning ahamiyatini tushuntiring.
   

2. 
   bu kasallik qaysi tipda irsiylanadi, fikringizni izohlang.
   

3. 
   bu kabi irsiyalanish xillariga misollar keltiring
   

30-BILET

1. 
   Tirik organizmlar tanasida yashashga moslanishlar toʻgʻrisida maʼlumot bering.
   

2. 
   Rasmni izohlang:
   

3. 
   Qoramollarda shoxsizlik shoxlilik ustidan toʻliq va junining qizil boʻlishi oq
   

rangi ustidan toʻliqsiz dominantlik qiladi. Qizil junli sigirlar oq junli buqalar bilan chatishtirilsa, F₁ da targʻil buzoqchalar olinadi.

a) shoxsiz, targʻil sigir va buqalar (digeterozigotali) chatishtirilganda, keyingi avlodda olingan buzoqlarning qancha qismi oʻrganilayotgan belgilar boʻyicha ota-onasiga oʻxshash boʻladi?

2. 
   shoxli, targʻil sigir shoxsiz, targʻil buqa bilan chatishtirilganda shoxli, targʻil buzoq tugʻilgan. Sigir va buqaning genotipini aniqlash mumkinmi?
   

2. 
   shoxsiz, targʻil sigirlar shoxli, oq junli buqalar bilan chatishtirilganda shoxli va oq junli buzoq tugʻilgan. Shu sigir va buqaning keyingi buzoqlari qanday fenotipga ega boʻlish ehtimoli bor?