Xorijiy ilmiy maktablar tarixi

Xorijiy mehnat sotsiologiyasining tarixini 4 davirga ajratamiz

• Xorijiy mehnat sotsiologiyasining tarixini 4 davirga ajratamiz

1. Ishchi tabaqat va uning munosabatlari (18-asr boshlar - 19-asr boshlar): Bu davrda san'atiy inqirozlar, kapitalistik tizimning o'sishiga olib kelgan zamonaviy o'zgarishlar mehnat sohasida yangi tushunchalar va ilmiy tarixiy qarashlar o'zgarishlarini olib chiqdi. Buning natijasida ishchi tabaqatning shartnoma sharoitlarini o'rganish va ularning ijtimoiy tajribalarini tahlil qilish boshlandi.
2. Endushtiyot va mehnat sotsiologiyasining shakllanishi (19-asr o'rtalari - 20-asr boshlar): Karl Marx va Friedrich Engelsning yaratgan endushtiyot nazariyasi, ularning "Kommunistik partiya manifesti" va "Kapital" asarlarida mehnat, kapitalizm, ishchi tabaqati va ularning ijtimoiy hayotiga o'ziga xos ko'nikmalarini o'z ichiga olgan. Ular mehnat va uning o'zgarishlarini jamiyatning moliyaviy va siyosiy tuzilishiga o'zgartirishga oid mukofot va ilmiy tarixiy qarashlarni taqdim etdilar.
3. Ish haqida sotsiologik tushunchalar va modernizatsiya (20-asr o'rtalari): Bu davrda xarajatlar, tashqi savdo, kasb-hunar va transport sohasidagi rivojlanishlar mehnat sotsiologiyasini yanada rivojlantirdi. Max Weberning "Ish-tuzumining protestant etikasi va kapitalizm rivojlanishi" asari bu davrda muhim ahamiyatga ega bo'ldi.
4. Modernitya va globalizatsiya (20-asr oxiri - 21-asr boshlari): Bu davrda mehnat sotsiologiyasi yangi mehnat xavfsizligi, jinsiyat va mehnat munosabatlari, ish va oila hayoti, global korxona va ish-tashkilotlar, va globalizatsiya jarayonlari, shuningdek, yangi texnologiyalar va innovatsiyalar, ish bilan shaxsning identiteti kabi mavzularni o'rganish uchun rivojlanmoqda.
Bu davrlar ajratilishida, mehnat sotsiologiyasining muhim konseptsiyalari va mazmunlari jamiyatning o'zgarishlariga va yangi jihatlariga qaraganda, shu fan o'zini rivojlantirish jarayonida aniqlik va o'zgarishlarni keng ko'rib chiqishiga yordam beradi. Bu tarixiy davrlar o'z ichiga yangi tushuncha va ko'nikmalar kiritish orqali mehnat sotsiologiyasining o'zgaruvchan xarakterini ifodalaydi.