Xotira Reja: 1.Xotira haqida umumiy tushuncha. 2. Xotiraning nerv-fiziologik asoslari. 3. Xotira jarayonlari. Xotira turlari. 4. Xotira nazariyalari. - Xotira – individning o’z tajribasida esda olib qolishi, esda saqlashi va keyinchalik uni yana esga tushirishiga aytiladi. Bundan tashqari xotiraning yana bir asosiy , mukammal va ixcham tarifi bor. ‘Xotira atrof-muhitdagi voqelik(narsa)ni bevosita va bilvosita, ixtiyoriy va ixtiyorsiz ravishda, passiv va aktiv holda reproduktiv va produktive tarzda, verbal va noverbal shaklda, mantiqiy va mexanik yo’l bilan aks ettiruvchi esda olib qolish, esda saqlash, qaytadan esga tushirish, unitish hamda tanish, eslashdan iborat ruhiy jarayonalohida va umumiy namoyon qiluvchi hodisa, barcha taassurotlarni ijodiy qayta ishlashga yo’naltirilgan mnemik(yunoncha tpeta-xotira) faoliyatdir.
- Xotirani o’rganish sohasidagi eksperimental tadqiqotlarni dastavval assotsiativ psixologiya namoyondalaridan G. Ebingaus boshlab bergan. Akademik Pavlovning oliy nerv faoliyati haqidagi talimotiga ko’ra, bosh miya postidagi nerv hujayralari nihyat darajada plasiklik xususiyatiga ega. Bu hujayralar nozik sezgirlik va o’zgaruvchanlik bosh miya po’stida shartli reflekslarning, ya’ni assotsiatsiyalarning yuzaga kelish imkonini beradi.
- Assotsiatsiya- bu biz idrok qilgan, ya’ni ongimizda aks ettirgan va xotiramizda mustahkamlanib qolgan turlicha narsalar hamda hodisalar o’rtasidagi bog’lanishdir. Shartli reflekslar esa assotsiatsiyalarni moddiy, ya’ni nerv-fiziologik asosini tashkil etadilar.
- German psychologist Hermann Ebbinghous pioneered the exprimental study of memory, and is known for his discovery of the forgetting curve and spacing effect.
Short-term memory experiment Look at the list of words for two minutes. Memorize as many words as you can in this amount of time. Next, without looking at the list, give yourself two minutes to write down as many words from the list as u can.
NINE
|
SWAP
| |
Ring
|
Lust
|
Plugs
|
Lamp
|
Apple
|
Table
|
Sway
|
Army
|
Bank
|
Fire
|
Hold
|
Worm
|
Clock
|
Horse
|
Color
|
Baby
|
Sword
|
Desk
|
Grab
|
Find
|
Bird
|
Rock
| - Xotira sohasida quyidagi asosiy jarayonlar farqlanadi. Esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish va unutish jarayonlari. Bu xotira jarayonlari faoliyatida tarkib topadi va ularni faoliyat belgilab beradi. Ma’lum materialni esda olib qolish hayot faoliyati davomida individual, ya’ni shaxsiy tajribani to’plash bilan bog’liqdir. To’plangan tajribadan keyingi faoliyatdan foydalanish qayta esga tushirishni talab qiladi. Ma’lum materialning faoliyatda qatnashmay qo’yishi yoki faoliyatdan tushib qolishi uni esdan chiqarib qo’yishga olib keladi. Materialni xotirada saqlab turish deb ataladigan narsa ham shaxsning faoliyatida qatnashish bilan bog’liq, chunki insoning har bir daqiqadagi xatti-harakatlari uning butun hayotiy tajribasi bilan belgilanadi.
- Umumiy psixologiyada xotira 5 ta muhim mezonga (bizningcha) muvofiq ravishda turlarga, ko’rinishlarga ajaratiladi:
- 1. Ruhiy faoliyatning faolligiga ko’ra xotira quyidagi turlarga bo’linadi:
- a) harakat yoki motorharakat xotirasi
- b) obrazli xotira
- c) his-tuyg’u yoki hissiyot xotirasi
- d) so’z-mantiq xotira
- 2. Ruhiy faoliyatning maqsadiga binoan:
- a) ixtiyorsiz; b) ixtiyoriy; c) mexanik;
- 3. Ruhiy faoliyatning davomiyligiga ko’ra:
- a) qisqa muddatli; b) uzoq muddatli; c) operativ(tezkor)
- 4. Ruhiy faoliyat qo’zg’atuvchisining sifatiga ko’ra:
- a) musiqiy; b) eshitish xotirasi;
- 5. Ruhiy faoliyatning inson yo’nalishiga qarab:
- a) fenomenal; b) kasbiy.
Foydalanilgan ma’lumotlar: g’oziyev ‘umumiy psixologiya’ google wikipedia ma’lumotlari Thanks or the attention
Do'stlaringiz bilan baham: |
