Xotiraning unumdorligini aniqlash

---

1 
XOTIRANING UNUMDORLIGINI ANIQLASH 
 
Ushbu testdan ko‘zlangan maqsad qisqa muddatli va uzoq muddatli xotiraga 
xos jihatlarni ularning unumdorligi nuqtai nazaridan o‘rganishdan iborat. Tadqiqot 
to‘rtta kichik testni o‘z ichiga oladi. Sizga cheklangan vaqt mobaynida (1-test – 40 
soniya, 2-test – 40 soniya, 3-test – 10 soniya, 4-test – 60 soniya) muayyan 
ma’lumotni esda olib qolish hamda mos ravishda birinchi test uchun – so‘zlar va 
ularning raqamli belgilari, 
Ikkinchi test uchun – raqamlar va ularning raqamli belgilari, uchinchisi uchun 
– figuralar, to‘rtinchisi uchun – qalin yozuv bilan ajratilgan va raqamlar bilan 
belgilangan fikrlarni esda olib qolish va matnda ko‘rsatilgan ketma-ketlikka rioya 
qilgan holda aytib berish taklif etiladi. 
 
4-test 
1912-yilda Atlantika okeanida halokat yuz berdi. Dastlabki reys bilan 
Yevropadan Amerikaga borayotgan «Titanik» nomli yo‘lovchilar tashiladigan 
paroxod tuman paytida dengizda suzib yurgan muztog‘ bilan to‘qnashib ketdi (1), 
kemada katta teshik hosil bo‘ldi va u cho‘ka boshladi (2). «Qayiqlar tushirilsin!» – 
deb buyruq berdi kapitan. Biroq qayiqlar yetarli emas edi (3). Ular yo‘lovchilarning 
faqat yarmiga yetdi.«Ayollar va bolalar – ko‘prikchalarga, erkaklar qutqaruv 
belbog‘larini taqsinlar!» (4) – degan ikkinchi buyruq berildi. Erkaklar jimgina 
bortdan nari ketdilar. Kema sekin-asta qop-qora va muzdek sovuq suvga cho‘ka 
boshladi (5). Ayollar va bolalarga to‘lgan qayiqlar g‘arq bo‘layotgan kemadan birin-
ketin uzoqlashardi. Mana odamlar oxirgi qayiqqa joylasha boshladilar (6). Birdan 
qo‘rquvdan afti qiyshayib ketgan baqaloq kishi baqiribdodlab ko‘prikchaga 
tashlandi (7). U ayollar va bolalarni itarib, matroslarga dasta-dasta pul tiqishtirar va 
odamlar bilan to‘lib-toshgan qayiqqa sakrab chiqishga harakat qilardi (8). 
Paqillagan ovoz eshitildi, bu kapitan to‘pponchadan uzgan o‘q ovozi edi (9). 
Qo‘rqoq palubaga jonsiz holda yiqildi (10), ammo hech kim unga qayrilib ham 

---

2 
qaramadi. 
 
 
Natijalar tahlili: 
Ayrim so‘zlarni esda olib qolish 
unumdorligi: 
_ to‘g‘ri takrorlangan so‘zlar soni x 
100 20-soniya 
Ayrim raqamlarni esda olib qolish 
unumdorligi: 
_ to‘g‘ri takrorlangan raqamlar soni x 
100 20-soniya 
Figuralarni esda olib qolish 
unumdorligi: 
_ to‘g‘ri takrorlangan figuralar soni x 
100 20-soniya 
Fikrlarni esda olib qolish 
unumdorligi: 
_ to‘g‘ri takrorlangan fikrlar soni x 
100 20-soniya 
Xotira unumdorligining integral 
ko‘rsatkichi: 
_ to‘rtta test bo‘yicha natijalar 
yig‘indisi 4 

---

3 
 
Baholar shkalasi: 
90–100 – a’lo 
70–90 – juda yaxshi 
50–70 – yaxshi 
30–50 – qoniqarli 
10–30 – yomon 
0– 10 – juda yomon 
Eslatma. Uzoq muddatli xotira bir haftadan keyin quyidagicha tekshiriladi: hech 
narsaga suyanmagan holda to‘rtta test materialini eslash kerak. Agar natija 
«yaxshi» bo‘lsa, demak, uzoq muddatli xotira yaxshi bo‘ladi.