Xronologiya va metrologiya
Download 0.97 Mb. Pdf ko'rish
|
xronologiya va metrologiya
Q adimgi Misr kalendari bo’lmish quyosh kalendari juda ko’hnadir. Ushbu taqvim taxminan eramizgacha 4000 yil muqaddam paydo bo’lgan. Yil ushbu kalendarda 3 mavsumda, 4 oydan qilib taqsimlangan, oylar esa 30 kundan qilib taqsimlangan. Bundan tashqari yil oxirida 5 qo’shimcha kun bo’lgan. Misrliklar yilida 1,4 sutka kam bo’lib bu esa har yili Yangi 4 yilda yangi 1 sutkaning paydo bo’lishiga sabab bo’lgan. Kalendar yilning boshlanishi birinchi totaga (Yulian kalendari bo’yicha 19 iyunga) to’g’ri keladi. Eramizgacha 4 ming yilliklarda bu yozgi quyosh turishi va siriusining paydo bo’lishi bilan hamda Nil toshkiniga to’g’ri kelgan. Har 4 yilda yil boshlanishi 1 kunga o’zgargan buyuk yil yoki Sotiz davri (solnomalar fira'vnlar boshqaruvi davrida olib borilgan , Ellinistik davr nabossor davrida bo’lgan). Solnomalar eramizgacha 747-yilning 26-fevralidan, ya'ni Ptolomeyning podsholar qonuni tuzilgan davrdan boshlab o’rnatilgan. Imperator Avgustin (eramizgacha 27-14-yillar) davrda Misrda aniq hisoblashlarga o’tish kuzatilgan. O’sha davrda Misr yili (1-tot) boshlanishi 29-avgustga (Yulian kalendari bo’yicha) to’g’ri kelgan. Aleksandr hisobi. U yilni 365,25 kundan iborat deb belgilaydi. Yulian kalendaridan farqli o’laroq 6 qo’shimcha kun 4 yillik siklning 3 yiliga qo’shiladi. Shuning uchun 1 tot yilidan 30-avgustga to’g’ri keladi yoki boshqalarida 29-avgustda, era boshi esa 284-yilning 29-avgustda (Dioqletian erasi) dan boshlangan. Qulaylashtirilgan misr kalendari Hozirda Efiopia va boshqa davlatlarda qo’llaniladi. Yil 12 oydan, oy esa 30 kundan iborat, 5 qo’shimcha kun bo’lib yil boshi 11 yoki 12-sentabrga kabisa yildani so’ng to’g’ri kelgan. Qadimgi Mesopotamiya kalendari (Qadimgi Vavilon kalendari) Oy-quyosh kalendarlari bo’lib ular eramizgacha 3 ming yillikda paydo bo’lgan. Shumerda har bir shahar o’z kalendariga ega bo’lgan. Hamurappi (eramizgacha 1792-1750-yillar) davrda rasmiy kalendar sifatida butun Vaviloniyaga Ur shaxrining kalendari tarkatilgan. Vavilon kalendariga ko’ra, yil 12 oydan 7 kunlik xaftadan shu Bilan birga 6 kunlik xafta-hamushtu ham mavjud bo’lgan. Qadimgi Misr kalendari oylar eramizgacha VI-V asrlarda ilk bor qo’llanilgan. Bu oylar quyidagicha nomlangan:
Download 0.97 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling