Xronologiya va metrologiya

1. 

Tot                     5. Tibi                     9. Paxox                 

2. 

Faofi                 6. Mexir                  10. Pauni 

3. 

Amir                 7. Famonat           11. Epifi  

4. 

Xoyak               8. Farmo’ti           12. Mezori 

 

---

50 

 

Qadimgi  davrdan  keyinroq  o’rta  asrlarda  va  yangi  davrda  Hindistonliklar, 

asosan oy-quyosh kalendaridan foydalanganlar, ammo ba'zi viloyatlarda 36 kunlik 

quyosh  kalendaridan  (bu  haqda  mashhur  Hind  vedalarida  eslatilgan) 

foydalanishgan.  

 Hindistonda Quyosh, Oy, Oy-Quyosh kalendarlari ishlatilgan. Hindistonda eng 

ko`p tarqalgan kalendarlardan biri Savmat kalendaridir. U Hindistonning shimoliy 

va  markaziy  viloyatlarida  ishlatilgan.  Uni  hindlar  “Adikmas”  deb  ataganlar. 

Shuningdek, kalendarda qo`shimcha kunlar joriy etilgan va ular “titxi” deb atalgan. 

Bu kalendar erasi mil.avv 57-yildan hisoblangan. 

Hindistonda  amal  qilingan  yana  bir  kalendar  Saka  kalendaridir.  Bu  calendar 

quyosh  kalendari  bo`lib,  Hindistonning  janubiy  viloyatlarida  qo`llanilgan.  Saka 

kalendarida  1  yilda  6  fasl  bo`lib,  har  biri  29,32  kundan  tashkil  topgan  12  oydan 

iborat bo`lgan. 

Yilning boshi bahorgi teng kunlikdan boshlangan. Bu calendar erasi Saka erasi 

hisoblangan (milodning 78-yil, 15-martdan boshlangan). Hindistonda mazkur 

kalendarlardan tashqari Kalyuga erasi (boshlanishi mil.avv 3102-yil, 18-

fevraldan), Nirvana erasi (mil.avv 543-yildan), Mahavira (mil.avv 527-yildan), 

Graxaparivritti erasi (mil.avv 24-yildan), Nevar erasi (mil.avv 879-yil, 20-

oktabrdan), Fazli eralari mavjud bo`lgan. 

 Fasl nomi 

Oyning 

tartib 

raqami 

Oy nomi 

Oydagi 

kunlarning 

soni 

Grigorian 

kalendari 

bo`yicha 

oylarning 

nomi 

1 

Bahor (vasant) 

1 

chaytra 

30 

Mart-aprel 

  

2 

vaisakha 

 

31 

Aprel-may 

2 

Yoz (grishma) 

3 

jaishtxa 

31-32 

May-iyun 

  

4 

asadxa 

32 

Iyun-iyul 

3 

Yomg`irli fasl 

5 

sravana 

31-32 

Iyul-avgust 

 (varsha) 

6 

bxadra 

31-32 

Avgust-

sentabr 

4 

Kuz 

7 

azvina 

30-31 

Sentabr-

oktabr 

 (Sharat) 

8 

kartika 

30 

Oktabr-

noyabr 

5 

Qish 

9 

agraxayana  29 

Noyabr-

dekabr 

 (xemanta) 

10 

pauza 

29-30 

Dekabr-

yanvar 

---

51 

 

6 

Sovuq fasl 

11 

magxa 

29-30 

Yanvar-

fevral 

 (shishira) 

12 

pxalguna 

30 

Fevral-mart