Xulosa Foydalangan adabiyotlar

IKKINCHI JAHON URUSHI NATIJALARI
Buyuk Britaniya bosh vaziri Uinston Cherchill, AQSh prezidenti Franklin Ruzvelt va SSSR rahbari Iosif Stalin (chapdan o'ngga) Yalta (Qrim) konferentsiyasida (TASS fotoxronikasi)Gitlerga qarshi koalitsiyadagi ittifoqchilar urushdan keyingi dunyo tuzilishini hatto jangovar harakatlar paytida ham muhokama qila boshladilar.1941 yil 14 avgustda Atlantika okeanida harbiy kemada. Nyufaundlend (Kanada), AQSh prezidenti Franklin Ruzvelt va Buyuk Britaniya Bosh vaziri Uinston Cherchill shunday deb atalmish hujjatni imzoladilar. "Atlantika Xartiyasi"- ikki davlatning fashistlar Germaniyasi va uning ittifoqchilariga qarshi urushdagi maqsadlari, shuningdek, urushdan keyingi dunyo tartibiga qarashlarini e'lon qiluvchi hujjat.1942-yil 1-yanvarda Ruzvelt, Cherchill, shuningdek, SSSRning AQShdagi elchisi Maksim Litvinov va Xitoy vakili Sun Tszu-ven hujjatni imzoladilar. "Birlashgan Millatlar Tashkilotining Deklaratsiyasi". Ertasi kuni deklaratsiya yana 22 davlat vakillari tomonidan imzolandi. G'alabaga erishish va alohida tinchlik tuzmaslik uchun barcha sa'y-harakatlarni amalga oshirish majburiyatlari olindi. Aynan shu kundan boshlab Birlashgan Millatlar Tashkiloti o'z xronikasiga ega, garchi ushbu tashkilotni yaratish bo'yicha yakuniy kelishuvga faqat 1945 yilda Yaltada Gitlerga qarshi koalitsiyaning uchta mamlakati rahbarlari - Iosif Stalinning uchrashuvida erishilgan. Franklin Ruzvelt va Uinston Cherchill. Birlashgan Millatlar Tashkiloti veto huquqiga ega Xavfsizlik Kengashining doimiy a'zolari bo'lgan buyuk davlatlar o'rtasida yakdillik tamoyiliga asoslanishiga kelishib olindi.Urush paytida jami uchta sammit uchrashuvi bo'lib o'tdi.Birinchisi bo'lib o'tdi Tehron 28 noyabr - 1 dekabr 1943 yil. Asosiy masala G‘arbiy Yevropada ikkinchi frontning ochilishi edi. Shuningdek, Turkiyani Gitlerga qarshi koalitsiyaga jalb etishga qaror qilindi. Stalin Yevropadagi harbiy harakatlar tugaganidan keyin Yaponiyaga urush e'lon qilishga rozi bo'ldi.Ikkinchi jahon urushi tarixini na geografik, na xronologik jihatdan solishtirish mumkin emas. Geosiyosiy miqyosda Ulug 'Vatan urushi voqealari Sharqiy frontda sodir bo'ldi, garchi bu voqealar, shubhasiz, ushbu global harbiy-siyosiy inqirozning natijasiga eng ko'p ta'sir ko'rsatdi. Ikkinchi jahon urushi bosqichlari ham Ulug 'Vatan urushining umumiy bosqichlariga to'g'ri keladi.Bilan aloqadakuch balansiIkkinchi jahon urushi qanday o'tgan, uning asosiy ishtirokchilari haqida qisqacha. To'qnashuvda 62 shtat (o'sha paytda mavjud bo'lgan 73 ta davlat) va butun dunyo aholisining deyarli 80 foizi ishtirok etdi.Barcha ishtirokchilar ikkita alohida koalitsiya bilan aloqasi bor edi:Gitlerga qarshi,Eksa koalitsiyasi."O'q" ni yaratish Gitlerga qarshi koalitsiya tuzilganidan ancha oldin boshlangan. 1936 yilda Yaponiya va Berlin o'rtasida Antikomintern pakti imzolandi. Bu ittifoqning tashkil topishining boshlanishi edi.Muhim! Qarama-qarshilikning eng oxirida bir qator davlatlar koalitsiya yo'nalishini o'zgartirdilar. Masalan, Finlyandiya, Italiya va Ruminiya. Fashistik tuzum tuzgan bir qator qo‘g‘irchoq davlatlar, masalan, Vichi Fransiya, Gretsiya qirolligi dunyoning geosiyosiy xaritasidan butunlay yo‘q bo‘lib ketdi.Harbiy harakatlar bilan qoplangan hududlarHammasi bo'lib 5 ta asosiy urush teatrlari mavjud edi:G'arbiy Evropa - Frantsiya, Buyuk Britaniya, Norvegiya; faol harbiy harakatlar ham butun Atlantika bo'ylab olib borildi;Sharqiy Yevropa - SSR ittifoqi, Polsha, Finlyandiya, Avstriya; harbiy harakatlar Atlantikaning Barents dengizi, Boltiq dengizi, Qora dengiz kabi qismlarida o'tkazildi;Oʻrta yer dengizi — Gretsiya, Italiya, Albaniya, Misr, barcha Fransiya Shimoliy Afrikasi; O'rta er dengiziga chiqish imkoniga ega bo'lgan, suvlarida ham faol harbiy harakatlar sodir bo'lgan barcha davlatlar harbiy harakatlarga qo'shildi;Afrika - Somali, Efiopiya, Keniya, Sudan va boshqalar;Tinch okeani - Yaponiya, Xitoy, SSSR, AQSH, Tinch okeani havzasining barcha orol mamlakatlari.Ikkinchi jahon urushining asosiy janglari:Moskva uchun jang,Kursk bulge (burilish nuqtasi),Kavkaz uchun jangArdennes operatsiyasi (Wehrmacht blitzkrieg).Mojaroga nima sabab bo'ldiSabablari haqida uzoq vaqt gapirishingiz mumkin. Har bir davlat harbiy mojaro ishtirokchisiga aylanish uchun ob'ektiv va sub'ektiv sabablarga ega edi. Ammo umuman olganda, barchasi quyidagilarga to'g'ri keldi:revanshizm - masalan, natsistlar 1918 yildagi Versal shartnomasi shartlarini engib o'tishga va yana Evropada etakchi o'rinni egallashga harakat qilishdi;imperializm - barcha yirik jahon davlatlarining muayyan hududiy manfaatlari bor edi: Italiya Efiopiyaga harbiy bosqin boshladi, Yaponiya Manchuriya va Shimoliy Xitoydan, Germaniya Ruru mintaqasi va Avstriyadan manfaatdor edi. SSSR Finlyandiya va Polsha chegaralari muammosidan xavotirda edi;mafkuraviy qarama-qarshiliklar - dunyoda ikkita qarama-qarshi lager shakllangan: kommunistik va demokratik-burjua; lagerlarga a'zo davlatlar bir-birini yo'q qilishni orzu qilardi.Muhim! Bir kun oldin mavjud bo'lgan mafkuraviy qarama-qarshiliklar dastlabki bosqichda to'qnashuvning oldini olishni imkonsiz qildi.Natsistlar va G'arbning demokratik mamlakatlari o'rtasida Myunxen kelishuvi tuzildi, bu oxir-oqibat Avstriya va Rurning Anshlyussiga olib keldi. G'arb davlatlari Moskva konferentsiyasini samarali ravishda buzdi, unda ruslar antigermaniya koalitsiyasini yaratish imkoniyatini muhokama qilishni rejalashtirdilar. Nihoyat, Myunxen shartnomasiga zid ravishda Sovet-Germaniya hujum qilmaslik to'g'risidagi pakt va yashirin Molotov-Ribbentrop pakti imzolandi. Bunday og‘ir diplomatik sharoitda urushning oldini olishning iloji yo‘q edi.Bosqichlar Butun Ikkinchi Jahon urushini shartli ravishda beshta asosiy bosqichga bo'lish mumkin:
birinchi - 09.1939 - 06.1941;
ikkinchisi - 07.1941 - 11.1942;
uchinchisi - 12.1942 - 06.1944;
to'rtinchi - 07.1944 - 05. 1945;
beshinchi - 06 - 09. 1945 yil
Ikkinchi Jahon urushining bosqichlari shartli bo'lib, ularda ma'lum bir ahamiyatga ega voqealar yozilgan. Ikkinchi jahon urushi qachon boshlandi? Ikkinchi jahon urushi qanday boshlandi? Ikkinchi jahon urushini kim boshladi? Boshlanish 1939 yil 1 sentyabrda, nemis qo'shinlari Polshaga bostirib kirganida, ya'ni aslida nemislar tashabbus ko'rsatgan.Muhim! Ikkinchi Jahon urushi qachon boshlangani haqidagi savolni tushunish mumkin, bu erda siz to'g'ridan-to'g'ri va aniq javob berishingiz mumkin, ammo Ikkinchi Jahon urushini kim boshlaganligi haqida aytish qiyinroq, aniq javob berishning iloji yo'q. Dunyoning barcha kuchlari global mojaroni qo'zg'atishda ma'lum darajada aybdor.
Ikkinchi jahon urushi 1945-yil 2-sentyabrda Yaponiyaning taslim boʻlish toʻgʻrisidagi akt imzolanishi bilan yakunlandi. Aytishimiz mumkinki, Yaponiya hali ham Ikkinchi jahon urushi sahifasini to'liq yopmagan. Rossiya Federatsiyasi va Yaponiya o'rtasida hali tinchlik shartnomasi imzolanmagan. Yaponiya tomoni to'rtta Janubiy Kuril orollari Rossiya Federatsiyasiga tegishli ekanligiga e'tiroz bildirmoqda.


Xulosa
Xulosa qilib aytkanda Moskvani himoya qilish uchun poytaxt fuqarolari shahar atrofida uchta devor qurishni rejalashtirgan. Sovet kuchlari dastlab zaif bo'lsa-da, Uzoq Sharqdan g'arbga qarab qo'shimcha kuchlar olib borildi, chunki razvedka Yaponiyani zudlik bilan tahdid qilmasligini aytdi. Bu esa, 1941 yilning aprelida ikki mamlakatning betaraflikni imzolaganligi bilan yanada mustahkamlandi.Moskva jangi - erta nemis muvaffaqiyati:Oldinga yugurib, ikki nemis panzer guruhi (3 va 4-chi) tez Vyazma yaqinida g'alaba qozondi va 10 oktyabr kuni 19, 20, 24 va 32-sovet qo'shinlarini o'rab oldi.Sovet qurolli kuchlari taslim bo'lish o'rniga, jangni davom ettirib, nemisni oldinga surib qo'ydi va Bockni cho'ntagini kamaytirishga yordam berish uchun askarlarni yuborish uchun majbur qildi. Natijada nemis qo'mondoni bu kurashga 28 ta bo'linishni majbur qildi. Bu g'arbiy va zahiraviy jabhada qoldiqlarni Mozhaisk mudofaa liniyasiga tushirishga va mustahkamlash uchun oldinga yugurishga ruxsat berdi. Ular asosan Sovet Ittifoqi 5, 16, 43 va 49-Armiyani qo'llab-quvvatlash uchun ketdilar. Janubga Guderiyan panzeri Bryansk jabhasini tezda o'rab olgan. Germaniyalik ikkinchi armiya bilan aloqada bo'lib, ular 6 oktyabrgacha Orel va Bryanskni qo'lga kiritdilar.Shimolda bo'lgani kabi, qamalda bo'lgan Sovet Ittifoqi kuchlari, 3-va 13-armiyalar ham kurashni davom ettirib, sharqqa qochib ketishdi. Shunga qaramasdan, dastlabki german operatsiyalari ularni 500 mingdan ortiq sovet askarlarini egallab olgan. 7 oktyabr kuni mavsumning birinchi qorlari tushdi. Tez orada bu erlar eritilib, yo'llarni loyga aylantirdi va nemis operatsiyalarini keskin kamaytirdi. Oldinga siljish, Bockning qo'shinlari ko'plab sovet to'qnashuvlarini qaytarib olib, 10 oktyabr kuni Mozhayz mudofaasiga etib keldi. Shu kuni Stalin Leningrad qamalidan Marshal Georgi Jukovni esladi va Moskva mudofaasini nazorat qilish uchun unga rahbarlik qildi. Buyruqni qabul qilgach, Sovet Ittifoqi kuchlarini Mozhaisk liniyalariga qaratdi.

ADABIYOTLAR RO’YXATI

1.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi.T.: “O’zbekiston”, 2001.
2. Karimov I.A.O`zbekiston:milliy istiqlol,iqtisod siosat,mafkura.Toshkent.I-jild. 1996.
3. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo`lidan.4-jild.T.1996.
4. Karimov I.A.O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida:xavfsizlikka taxdid,barqarorlik shartlariva taraqqiyot kafolotlari.T.1997.
5. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-engilmas kuch.T.2008.
6.I.A.Karimov. Mamlakatimizda demokratik islohatlarni yanada chuqurlashtirish va fuqoralik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi.T.2010.
7. Karimov I.A. O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.T.2011.
8. Karimov I.A. Inaon xotirasi-boqiy, qadr-qimmati-ulug’// Xalq so’zi,2012,10 may.
9. Александров В.В. Новейшая история стран Европы и Америки 1918- 1945 г. И «Высшая школа» 1986.г
10. Радкевич В.А. Великий шелковый путы. М.1990г.
11. Чан Кай- ши. Судьба Китайского Бонапарта. В. Воронцов. М. 1989.г.
12. История стран Азии и Арики в новейшее время. М. 1976г
13. Xouard Sinkotta. Amerika tarixining asoslari. Amerika qo’shma shtatlarini axborot bo’limi. Tarjimon X. Karomatov.T.,2003.
14. Xидоятов Г.А., Гуламов Х.Г. Всемирня история. Новеший период. Европа и СШ А посли второй мировой войны (1945 1995г) Т.,1999.
15. Новая история стран. Европы и Америки Второй период. Под редакции Е.Е, Юровской и И.М. Кривогуза. М.1998.