Xulqi og‘ishgan bolalar psixologiyasi

1. Nerv sistemasining kuchi nerv xujayralaridagi moddalarning imkoniyati mikdori bilan belgilanadi. Kuchli tipdagi asab tizimida bunday imkoniyat ko‘p miqdorda bo‘lib, kuchsiz tipda u kamdir. Asab tizimining kuchli qo‘zg‘alish jarayoniga, shuningdek tormozlanish qobiliyatini aks etadi.

2. Asab tizimining kuchi tamoyiliga muvofiq kuchli tipga sangviniklar, flegmatiklar, kuchsiz tipiga esa melanxoliklar kiradi.

2. Asab tizimining kuchi tamoyiliga muvofiq kuchli tipga sangviniklar, flegmatiklar, kuchsiz tipiga esa melanxoliklar kiradi.

3. Asab tizimining ildamligi miya po‘stining tormozlanishi bilan yoki aksincha,tormozlanishning qo‘zg‘alishi bilan naqadar yengil almashinuvidan iboratdir.

O‘qituvchilar o‘quvchilar asab tizimining egiluvchanlik xususiyatiga ega ekanligini, uning har qanday ta’sirlarga beriluvchanligini nazarda tutib, o‘quvchilar shaxsidagi salbiy xislatlarni yo‘qotish mumkinligiga katta ishonch hosil qilishi kerak.

Bu o‘rinda yoshlarning g‘oyaviy maslagini hisobga olish ham nihoyatda muhimdir. O‘quvchi individualligini shaxs mazmuniga, avvalo uning g‘oyaviy maslagi, ya’ni uning qiziqishlari, ideallarini bilish kerak. Yoshlarga individual munosabatda bo‘lishda ijtimoiy maslak sifatida ularning ijtimoiy qiziqishlarini bilish ayniqsa muhimdir.

Bu o‘rinda yoshlarning g‘oyaviy maslagini hisobga olish ham nihoyatda muhimdir. O‘quvchi individualligini shaxs mazmuniga, avvalo uning g‘oyaviy maslagi, ya’ni uning qiziqishlari, ideallarini bilish kerak. Yoshlarga individual munosabatda bo‘lishda ijtimoiy maslak sifatida ularning ijtimoiy qiziqishlarini bilish ayniqsa muhimdir.

Yoshlarni emotsional-irodaviy xususiyatlarini bilish ham ularni tarbiyalashda muhim ahamiyatga ega. Yoshlar bilan individual munosabatda bo‘lishda uning qanchalik tinch, muminligi yoki emotsionalligi, hissiyotga beriluvchanligini, ya’ni tevarak atrofdagilardan farq qilish yoki farq qilmasligini, affektga moyil eki moyil emasligini, o‘z hissiyotini tuta olish-olmasligini va shuningdek, unda qanday hislar ustun ekanligini bilish juda muhimdir.