Xususiyatlari

---

6-mavzu. BOZOR IQTISODIYOTIGA OʻTISH DAVRI VA UNING OʻZBEKISTONDAGI 

XUSUSIYATLARI 

 

Reja 

 

1. Oʻtish davri iqtisodiyoti nazariyasi,uning belgilari, turlari va qonuniyatlari. 

2. Oʻzbekiston bozor iqtisodiyotiga oʻtish yoʻllarining xususiyatlari va tamoyillari. 

3. Oʻtish davrida Oʻzbekistonda bozor islohatlarning kontseptsiyasi va strategiyasi. 

4.  Bozor  munosabatlariga  oʻtish  jarayonida  Respublikada  makroiqtisodiy 

barqarorlikka erishish vazifalari. 

 

1.  Oʻtish davri iqtisodiyoti nazariyasi,uning belgilari, turlari va qonuniyatlari. 

 

Bir  itisodiy  tizimdan  bosha  bir  iqtisodiy  tizimga  oʻtish  yoʻllari  (modellari)  xilma-xil 

boʻlib, ularning umumiy va xususiy tomonlari farqlanadi. 

Jahon  tajribasida  bozor  iqtisodiyotiga  oʻtishning  barcha  yoʻllari  umumlashtirilib, 

quyidagi toʻrtta asosiy turga boʻlinadi: 

1) rivojlangan mamlakatlar yoʻli; 

2) rivojlanayotgan mamlakatlar yoʻli; 

3) sobiq sotsialistik mamlakatlar yoʻli; 

4) sotsializm gʻoyalarini samarali bozor iqtisodiyotini vujudga keltirish mexanizmi bilan 

qoʻshib olib borish yoʻli. 

Bu  yoʻllar  turli  tuman  va  har  xil  boʻlishiga  qaramay  ularda  umumiylik  mavjuddir. 

Ularning  umumiyligi  shundaki,  bu  yoʻllarning  hammasi  bozor  iqtisodiyotiga  oʻtishni  maqsad 

qilib  qoʻyadi  va  mazkur  iqtisodiyotning  qonun-qoidalari,  amal  qilish  mexanizmi  koʻp  jihatdan 

umumiy boʻladi.  

Jahon  tajribasi  koʻrsatishicha,  bozor  iqtisodiyotiga  revolyutsion  yoʻl  bilan,  ya’ni  jadal 

usulda yoki evolyutsion yoʻl bilan, ya’ni bosqichma-bosqich oʻtish mumkin.  

 

2.  Oʻzbekiston bozor iqtisodiyotiga oʻtish yoʻllarining xususiyatlari va tamoyillari. 

 

Oʻzbekistonda  bozor  munosabatlariga  oʻtish  yoʻli  ijtimoiy-yoʻnaltirilgan  bozor 

iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan. Bu yoʻlni amalga oshirishga, iqtisodiyotni tubdan isloh 

qilishga  Prezidentimiz  tomonidan  ishlab  chiqilgan  quyidagi  beshta  muhim  tamoyil  asos  qilib 

olingan: 

- iqtisodiyotni mafkuradan xoli qilish, uning ustunligini ta’minlash; 

- oʻtish davrida davlatning bosh islohotchi boʻlishi; 

-  butun  yangilanish  va  taraqqiyot  jarayoni  qonunlarga  asoslanishi,  qonunlar 

ustuvorligining ta’minlanishi; 

-  bozor  munosabatlariga  oʻtish  bilan  bir  qatorda  aholini  ijtimoiy  himoyalash  sohasida 

kuchli chora-tadbirlarni amalga oshirish. 

- bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich qaror toptirish.  

Bozor  munosabatlariga  oʻtishda  bu  tamoyillarning  hammasi  ham  muhim  ahamiyatga 

egadir,  lekin  ularning  ichida  bozor  iqtisodiyotiga  bosqichma-bosqich  oʻtish  tamoyili  alohida 

e’tiborga loyiq.  

Birinchi  Prezidentimiz  I.A.Karimovning  asarlarida  bozor  iqtisodiyotiga  oʻtishning