Я. Маматова, С. Сулайманова

Мавзу бўйича топшириқ 
1- машқ. Интернет асрида журналистларнинг касби ҳақидаги тасаввурлари 
қандай ўзгарган? Журналистлар ўртасида билим ва ахборот алмашинуви моделини 
ижтимоий медиалар қандай ўзгартирди? 
2-машқ. Ижодий материални рағбатлантирувчи ижтимоий тармоқлардан 
фойдаланиш стратегиясини ишлаб чиқинг. Журналист касбий мақсадларда қандай 
хавфлар билан тўқнашиши мумкин? Хавфларни аниқланг ва уларни бартараф этиш 
йўлларини кўрсатинг.
3-машқ. Сиз фойдаланадиган ижтимоий тармоқ ёки дастурий таъминот 
провайдерини танланг. Конфиденциалликни созлаш қурилмаси билан тажриба ўтказинг. 
“Фойдаланиш шартлари”да “конфиденциаллик” ва “хавфсизлик” атамаларини топинг. 
Нима сабабдан аксарият фойдаланувчилар максимал хавфсиз даражадаги 
конфиденциаллик параметрини ўрнатишни истамайди?
4-машқ. Ёшлар томонидан Интернет ва уяли алоқа қурилмаларидан хавфсиз 
ва масъулият билан фойдаланиш учун Insafe Европа тармоғи томонидан яратилган 
www.safeinternet.org сайтига киринг. Сайтда турли мамлакатларда электрон таълим 
олиш учун видео, ўйинлар ва бошқа материаллар жойлаштирилган. Ўз иш 
фаолиятингизда қўллашингиз мумкин бўлган материалларни топинг.
5-машқ. Интернетдаги ижтимоий тармоқлар томонидан бериладиган 
конфиденциаллик кафолати етарли деб ўйлайсизми? Агарда йўқ бўлса, хавфни 
камайтириш учун нима қилиш зарур?
 
Медиамуҳитдаги асосий ахлоқий тамойиллар
ва бола ҳуқуқлари 
 
Глобал медиамуҳитда қуйидаги ахлоқий тамойиллар мавжуд:
– ахборотни тўплаш ва тарқатишда ҳалоллик ва касбий маҳорат; 
– фикр ва шарҳда эркинлик; 
– ирқи, жинси, миллати, диний қарашлари, ижтимоий келиб чиқиши, касбий 
соҳаси, жисмоний имкониятлари ва бошқа шахсий сифатларидан қатъий назар 
тенглик;
– ахборот манбалари ва фойдаланувчиларига ҳурмат ва шахсий ҳаётга 
дахлсизлик;
– ташқи ҳар қандай таъсирга нисбатан мустақил бўлиш ва пора олмаслик. 
ОАВни бошқариш нуқтаи назардан ахлоқ кодекси нима қилиш керак, нима 
қилмаслик керак деган фаолият қоидаларини ўз ичига олади. Мазкур доирадаги 
қоидалар тарбия ва маданиятнинг бир қисми сифатида қабул қилинади. Ахлоқий 
меъёрларга фақатгина улар бузилган ҳолдагина эътибор қаратилади. Бундай 
меъёрлар “дахлсиз” ҳисобланиб, у ёки бу нозик мавзуларга оид ҳолатларда тилга 
олинади. Бу даражада юзага чиқадиган келишмовчиликларни бартараф этишда 

---

52 
тайёр жавоб йўқ. Ахлоқий меъёрлар турли маданиятлар доирасида ва турли 
муддатларда ўзгариб боради. Шунинг учун ҳам турли маданиятларда коммуникация 
қай тарзда амалга ошиши хусусида бир ёқлама хулоса чиқариш мумкин эмас. 
Муаммолар ОАВ аудиториясининг кенгайиши ва унга турли маданиятларга мансуб 
инсонларнинг қўшилиши натижасида пайдо бўлади. Бундай ҳолатда журналист 
аудитория аъзоларининг турли қадриятларини инобатга олиши зарур. 
ОАВни бошқаришнинг иккита даражасини ажратиш мумкин: қонунчилик ва