Yadro magnit rezonansi (ymr) usulining nazariy asoslari

ΔE = (19)
Bunda: h – Plank doimiysi, J – proportsionallik koeffitsienti, H₀ – tashqi maydon kuchlanganligi,
hν = yoki, ν = (20)
E = hν bo’lgani uchun
(20) tenglama yadro magnit rezonansi (YMR) ning asosiy tenglamasidir. Yadro magnit rezonansini kuzatish uchun modda ampulaga solinib, yuqori kuchlanishli doimiy magnit maydoniga kiritiladi. Ampulaga g’altak o’ralgan bo’lib, undan radio chastotali o’zgaruvchan tok o’tkaziladi. Tokning chastotasini generatordan o’zgartirib turish mumkin. Ampulaga o’ralgan g’ltakdan o’tgan tok o’zgaruvchan magnit maydoni hosil qiladi. Energiya modda tomonidan ana shu maydon ko’rinishida yutiladi. Generatordan berilayotgan chastota (v) ni oshira borib uni shunday qiymatga yetkazish mumkinki, bu qiymat (20) tenglamani qanoatlantiradi. Ana shu paytda modda energiya yutadi. Odatda bunda rezonans vujudga keldi deyiladi. Modda energiya yutganda zanjirdagi tok kamayib ketadi. Energiya yutilishi tugagandan keyin, zanjirdagi tok asl holiga qaytadi. Endi chastotaning har qanday o’zgartirilish moddaga ta’sir qilmaydi. Ana shunday hosiqilingan yadro magnit rezonansi (YMR) – spektr ko’rsatilgan. Spektrdagi cho’qqi signal deyiladi. Chastota (v) doimiy qoldirilib, magnit maydoni kuchlanganligi (H₀) qiymati (20) tenglamani qanoatlantirganda rezonans kuzatiladi. Hozir 40,60,100 MHz (megagers 10⁶ gers) chastotada ishlaydigan spktrometrlar mavjud.
Yadro magnit rezonansi (YMR) – spektrlar odatda eritmalarda (modda suyuq bolsa, shu holicha) olinadi. Eritmaning konsentratsiyasi 5-20 atrofida bo’ladi. Spektr olish uchun zarur bo’lgan modda miqdori 25-30 mg. Erituvchi sifatida YMR – spektr bermaydigan (CC1₄CSi) yoki boshqa organikbirikmalar rezonans bermaydigan cohada energiya yutuvchi moddalar (CDC1₃ – deyteroxloroform) ishlatiladi. Yadro magnit rezonansi (YMR) – spektr to’rtta kattalik bilan tavsiflanadi:

1. 
   Signallar (cho’qqi) cho’qqilarning o’rni.
   
2. 
   Signallar soni.
   
3. 
   Signallar jadalligi.
   
4. 
   Signallarning ajralib ketishi.