Yaponiyada taʼlim

Yuqori maktab[tahrir | manbasini tahrirlash]

Senior High School tomonidan taqdim etilgan oʻrta maktab (yaponcha: 高等学校^?), texnik maktablar (yaponcha: 専修学校^?) va nogironlar uchun maxsus maktablar (yaponcha: 特別支援学校^?). 15 yoshga toʻlgan bolalar yuqori taʼlim muassasalariga oʻqishga kiradilar. Yuqori maktab majburiy emasligiga qaramay, maktab oʻquvchilarining 96 % dan ortigʻi (2005-yil holatiga koʻra)[8] taʼlim shaklida oʻqiganlar. Xususiy yuqori taʼlim maktablar soni taxminan 55 % ni tashkil qiladi, ammo davlat va xususiy yuqori maktablar pullik hisoblanadi.
Yuqori maktabda taʼlim 3 yil davom etadi. Gumanitar va tabiiy fanlar boʻyicha mutaxassislik mavjud. Taʼlimning asosiy maqsadi universitetga kirishdir. Katta yuqori maktabda oʻqitiladigan fanlarga quyidagilar kiradi: davlat tili (zamonaviy, qadimiy), gumanitar fanlar (geografiya, Yaponiya tarixi, jahon tarixi), jamiyat (sotsiologiya, etika, siyosatshunoslik, iqtisod), matematika (algebra, geometriya), tabiiy fanlar (fizika, kimyo, biologiya, geologiya), sanʼat (musiqa, tasviriy sanʼat, dizayn, hunarmandchilik), jismoniy tarbiya, mehnat, ingliz tili, informatika va boshqalar. Tanlash uchun ixtisoslashtirilgan fanlar agronomiya, sanoat, savdo, baliqchilik, tibbiy taʼlim, farovonlik, chet tillari va boshqalar. Xususiy maktablarda boshqa fanlar qoʻshimcha ravishda oʻqitiladi. Shuningdek, mintaqa tarixi, pasifizm va maktab voqealarini oʻrganishga bagʻishlangan sinf soati mavjud. Milliy darsliklar mavjud emas. Tegishli darsliklar shahar tumanlarining taʼlim qoʻmitalari yoki maktab maʼmuriyati tomonidan tanlanadi. Maktab oʻquvchilarining forma kiyishi va tozalanishi majburiydir. Maktabdan keyin talabalar kendo, dzyudo, kyudo, xattotlik, yengil atletika, siyosiy iqtisod va boshqalarni oʻrganadigan sinfdan tashqari mashgʻulotlarda (toʻgaraklar) qatnashadilar.
2005-yilda respublikada 5418 ta oliy oʻrta maktab mavjud edi. Ulardan 15 tasi davlat, 4082 tasi davlat va 1321 tasi xususiy hisoblanadi. Ular 15 yoshdan 18 yoshgacha boʻlgan 3 605 242 nafar bolani qamrab oldi[7]. Davlat va umumtaʼlim maktablarida oʻgʻil-qiz birgalikda oʻqitiladi. Baʼzi xususiy maktablarda esa — alohida hisoblanadi.
Yaponiyadagi yuqori oʻrta maktablar boshlangʻich maktablar singari nomlanadi.

Oliy taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tsukuba universiteti, kampus
2005-yil holatiga koʻra, 2,8 milliondan ortiq yapon talabalari 726 ta universitetda tahsil olmoqda. Oliy taʼlim bakalavr darajasi uchun toʻrt yillik oʻqishni oʻz ichiga oladi. Baʼzida maʼlum bir professional darajaga erishish uchun olti yillik dastur taklif etiladi. Universitetlarning 2 turi mavjud: 96 ta milliy universitet va 39 ta davlat universitetlari. 1991-yilda qolgan 372 ta muassasa xususiy edi.
Mamlakatda bepul oliy taʼlim deyarli yoʻq. 2011-yil holatiga koʻra, 2,880,000 yapon universiteti talabalaridan faqat 100 ga yaqini Yaponiya hukumati stipendiyalarini oldi. Stipendiyalar faqatgina eng isteʼdodli va yordamga muhtoj boʻlgan oʻquvchilarga qaytarish sharti bilan beriladi va ularning oʻqish uchun xarajatlari toʻliq qoplanmaydi.[9][ norasmiy manba? ].
QS World University Rankings maʼlumotlariga koʻra, 2015-yilda Osiyoning eng yaxshi oʻttizta universiteti: Tokio universiteti (12-oʻrin), Osaka universiteti (13-oʻrin), Kioto universiteti (14-oʻrin), Tokio texnologiya instituti (15-oʻrin). 20-oʻrin, Toxoku Universitet (20-oʻrin), Nagoya universiteti (21-oʻrin), Xokkaydo universiteti (25-oʻrin), Kyushu universiteti (28-oʻrin)ni egallagan[10].