“yarim o`tkazgichlar va dielaektriklar fizikasi”

Tajriba qurilmasining tavsifi
Y arimo’tkazgich materialning issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsientini aniqlash uchun qurilma konstruktsiyasi 2-rasmda keltirilgan. (1) Isitgich (2) suvning temperaturasini idishda bug’ hosil bo’lgunigacha oshirib boradi. Hosil bo’lgan suv bug’lari (3) truba orqali (7 penoplast stakanga joylashgan yupqa devorli (4) shisha idishga tushadi.

Bug’ning (4) idishga uzluksiz kelib turishida idish devorlarining temperaturasi doimiy 100⁰S ni tashkil etadi. (4) idishning qopqog’iga o’rganiluvchi yarimo’tkazgich material diski (5) quyiladi. Diskning yuqori qismidan suv to’latilgan yana bir yupqa devorli shisha idish (6) o’rnatiladi. Idishdagi suv temperaturasining ortishi simobli termometr (8) yordamida aniqlanadi.

3-rasm

O’rganilayotgan namunaning (3-rasm) geometrik o’lchamlarini bilgan holda suvning isitishgacha bo’lgan va isitishning boshlanishidan vaqt o’tgandagi temperaturalarni issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti bo’yicha aniqlash mumkin. Agar c₁, m₁–suvning solishtirma issiqligi va massasi, c₂, m₂ – bo’sh idishning solishtirma issiqlik sig’imi va
massasi bo’lsa, u holda (7) ifodani quyidagicha yozish mumkin:


(8)
Topshiriq

2. 
   Tajriba qurilmasi va tajriba o’tkazish tartibi bilan tanishib kalorimetr ichki idishining massasini texnik tarozi yordamida aniqlang.
   
3. 
   Kalorimetr ichki idishini suv (6) bilan to’ldirib, suv massasi ni aniqlang.
   
4. 
   Isitgich (1) ni manbaga ulab (4) idishda bug’ hosil bo’lish vaziyatida (6) suvning boshlang’ich temperaturasi T₁ ni aniqlang va o’lchash boshlangan vaqtni qayd qilib qo’ying.
   
5. 
   10-20 minut vaqt o’tgandan so’ng suvning T temperaturasini aniqlang.
   
   1. 
      (8) ifoda yordamida izlanayotgan issiqlik sig’imini aniqlang.