2-rasm paytlarda ularni donor yarimo’tkazgichlar deb atashadi.
Aktseptor energetik sathlar
Yana faraz qilaylik, kremniy kristall panjarasidagi bir qism kremniy atomlari o’rnini 3 valentli Bor atomlari egallagan bo’lsin (3-rasm). 4-ta qo’shni atomlar bilan kovalent bog’lanishni hosil qilish uchun Bor atomiga bitta elektron yetishmaydi. Bu yetishmaydigan elektronni qo’shni kremniy atomlaridan olish mumkin.
3-rasm 4-rasm
Bu holda ham qo’shimcha elektronni olish uchun taxminan energiya zarur bo’ladi.
Ea 0,01 эВ
To’ldirilmagan bog’lanishni kushni atomlarning elektronlari egallashi,
kristall panjarada kovakni hosil bo’lishini va kremniyning valent sohasida bo’sh vakant holatni hosil bulishini eslatadi.
4-rasmda Bor kirishma atomiga ega bo’lgan kremniyning energetik sohasi tuzilishi tasvirlangan.
elektronlar egallamagan energetik sathlari joylashgan.
Nisbatan yuqori bo’lmagan temperaturalarda valent sohasidagi elektronlar bu energetik sathlarga o’tib Bor atomlari bilan bog’lanish hosil qiladi va kristall panjarada harakat qilish ehtimolligini yo’qotadilar, elektr o’tkazuvchanlikda ishtirok eta olmaydilar.
Zaryad tashuvchilar faqat valent sohasida hosil bo’lgan kovaklardan iborat bo’ladi.
Yarimo’tkazgichning valent sohasidan elektronlarni tortib oluvchi kirishmalar – aktseptorlar, ularning energetik sathlari – aktseptor sathlar deb ataladi.
Aktseptorlarga ega bo’lgan yarim o’tkazgichlar – kovakli yarimo’tkazgichlar yoki p – tipli yarim o’tkazgichlar deb ataladi.5-rasmda n - tipli yarimo’tkazgichda Fermi sathining temperaturaga o’tkazgichda keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |