Yengil ona tili saboqlari

Toshkent shahar Yunusobod tumani 246-maktabning o‘zbek tili o‘qituvchisi Suyumova Sayyoraning “Fe’lning vazifaviy shakllari” mavzusidagi ochiq dars ishlanmasi

“Tasdiqlayman”
246-maktab direktori
Yuzlikayeva E.R.
_____________
Fe’lning vazifaviy shakllari
Fe’llar gapda boshqa so‘zlar bilan bog‘lanib, kesim, ega, to‘ldiruvchi, hol, aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin. Turli gap bo‘laklari vazifasida kelish uchun xoslangan fe’l shakllari fe’lning vazifa shakllari sanaladi.
1) sof fe’l shakli;
2) harakat nomi shakli;
3) sifatdosh shakli;
4) ravishdosh shakli.
Harakat nomi
Fe’lning otga xoslangan shakli harakat nomi deyiladi.
-moq: Biror xalqning axloqini bilmoq uchun uning adabiyoti bilan tanish.
-v(uv): Qo‘ziboy ishga aralashuvini ham, chiqib ketishini ham bilmadi.
-sh (ish): Xalqning o‘zingga xayrixoh bo‘lishini istaysanmi?
-maslik: Bilmaslik ayb emas, o‘qimaslik ayb.
Harakat nomi otlar kabi egalik, kelishik va ko‘plik qo‘shimchalarini oladi va gapda ular bajaradigan gap bo‘laklari vazifasida keladi.
Chiroyli yozishni o‘rganishing kerak!
Yozuving yomon emas.

Harakat nomi

Имя действия- форма глагола, называющая действие или состояние, не указывая на время, лицо, число и другие, является термином действия.

Harakat nomi fe’lning otga xoslangan shakli. Shaxsni, miqdorni, vaqtni anglatmaydi va ot kabi vazifalarni bajaradi.

Harakat nomi qo‘shimchalari:

- sh(-ish); yugurish,suzish

- v(-uv); o‘quv, yozuv

- moq; o‘qimoq, bilmoq

- maslik; o‘qimaslik, bilmaslik

бегать, бег, плавать, плавание, учение, письмо, учиться, знать, не ученье, не знать, незнание

Fe’lning sifatga xoslangan shakli sifatdosh deyiladi. Sifatdoshlar fe’l shakli bo‘lganligi uchun fe’lga xos bo‘lgan zamon, bo‘lishli-bo‘lishsizlik, nisbat kabi ma’nolarni ifodalaydi.