Yer osti boyliklari O‘zbekiston Respublikasining mulki bo‘lib, ulardan oqilona foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir

H_vanna=H₁+H₂+H₃+H₄
bu erda H₁ - suspenziyaning balandligi, mm; H₂ - vannaning pastki qismidan qismning pastki chetiga qadar bo'lgan masofa, mm; H₃- elektrolitning suspenziyaning yuqori chetidan balandligi, odatda 50 mm; 33 H₄- elektrolitlar oynasi yuzasidan vannaning yon tomonlarining yuqori chetiga qadar bo'lgan masofa, mm. Vannaning pastki qismidan qismning pastki chetigacha bo'lgan masofa 150÷200 mm bo'lib, vannaning pastki qismida lasan va pufakchaning mavjudligini hisobga olish kerak. Elektrolit oynasi yuzasidan vannaning yon tomonlari ustki chetigacha bo'lgan masofa 100÷150 mm deb qabul qilinadi. Hammomning ma'lum o'lchamlariga ko'ra, elektrolitlar hajmini hisoblash mumkin:
V_um=L_vanna⋅B_vanna⋅(H_vanna-H₄ )
Vannaning ichki o'lchamlarini aniqlab, ular normallashtirilgan vannalarning o'lchamlariga muvofiq tuzatilishi kerak. Bir nechta normallashtirilgan vannalarning o'lchamlari Jadvalda keltirilgan. 1.2. 1.2-jadval

Barabanlar va qo'ng'iroqlarda 14 800 × 450 × 100. Eng katta qiyinchilik - baraban yoki qo'ng'iroq turidagi galvanik vannalarni hisoblash. Baraban elektrolizatorini hisoblash uchun dastlabki ma'lumotlar barabanning bir martalik yuklanishi m2 (kamroq qismlar og'irligi kg da) va barabanni qismlar bilan to'ldirish darajasidir. Dastlab, bitta yukning qismlari partiyasining massasi topiladi. Buning uchun bir qismning o'lchamini va uning sirt maydonini bilib, partiyadagi qismlar sonini hisoblang. Keyin, qismning 34 hajmini va metallning zichligini hisobga olgan holda, mdet qismlari partiyasining massasi aniqlanadi (barabanning bir martalik yuklanishining qismlari massasi). Shundan so'ng, qismlarning asosiy hajmi (m3) hisoblanadi:

bu yerda k_n - katta hajmdagi koeffitsient, bunda qismlarning umumiy hajmi qismlarning fizik hajmidan ancha yuqori ekanligini hisobga oladi. Bu koeffitsient ko'p jihatdan qismning o'lchamiga va konfiguratsiyasiga bog'liq va taxminiy ma'lumotlarga ko'ra, 3÷10 ni tashkil qiladi. Barabanning ichki hajmi uning qismlari barabanni taxminan 30 ÷ 50%, ya'ni barabanni to'ldirish koeffitsienti k_z = 0,3 ÷ 0,5 ga to'ldirishi kerakligi asosida aniqlanadi. Nihoyat, barabanning hajmi bizga teng.

Boshqa tomondan, olti burchakli barabanning hajmi (1.31-rasm) formula bo'yicha hisoblanadi.

L_b - baraban uzunligi. L_b= (3÷5) Rb nisbati qabul qilinadi. Agar L_b = 4R_b bo'lsa, u holda

Oddiy o'zgarishlardan so'ng, barabanning aylanasi radiusi b teng ekanligini olish mumkin.

Shunday qilib, baraban tomonining kengligi a = R_b va baraban uzunligi L_b ma'lum. R_b ni bilish, barabanning balandligini aniqlash mumkin Hb , yozilgan doiraning diametriga teng qismlar qatlamining balandligini bilish ham muhimdir.

Jadvalda. 1.3 ga qarab h ni hisoblash uchun ma'lumotlarni taqdim etadi. barabanning to'ldirish omilidan, ya'ni qismlarning umumiy hajmining barabanning umumiy hajmiga nisbatidan. 1.3-jadval h qismlar qatlami balandligining barabanning to'ldirish koeffitsientiga bog'liqligi k_z va radiusi

Qismlar bilan to'ldirilgan olti burchakli barabanning geometrik parametrlari: R_b - chegaralangan doira radiusi; r_b - chizilgan doira radiusi; H_b - baraban balandligi; h - detal qatlamining balandligi; a - yuz kengligi 36 Ichki o'lchamdan tashqi (tashqi) o'lchamlarga o'tishda baraban uzunligi taxminan 100 ÷ 200 mm ga, tashqi diametri esa 50 ÷ 100 mm ga oshiriladi. Barabanning o'lchamlari GOSTga yoki ishlab chiqarilgan sanoat namunalariga muvofiq belgilanishi kerak. Ba'zi barabanlarning xarakteristikalari Jadvalda keltirilgan. 1.4-jadval Avtomatik operator liniyalari uchun barabanlarning xususiyatlari.Qo'ng'iroqlar quyidagicha hisoblanadi. Agar qo'ng'iroq kesilgan konus shakliga ega bo'lsa, uning hajmiV ga teng bo'ladi bu erda R_qo’n - pastki poydevorning radiusi. qo'ng'iroq; r_qo’n– qo'ng'iroqning yuqori ochilishining radiusi; h_qo’n - qo'ng'iroqning balandligi. Hisoblashda r_qo’n = (0,7÷0,8) R_qo’n va h_qo’n = 2R_qo’n deb qabul qilinadi, u holda qo'ng'iroqning hajmi 3 V R = 4,6 ga teng bo'ladi.Boshqa tomondan, qo'ng'iroqning ichki hajmi 1.20 ga o'xshash formula yordamida hisoblanadi.


Qo'ng'iroqning to'ldirish koeffitsienti quyidagi fikrlash asosida aniqlanadi. Qo'ng'iroq elektrolit bilan to'liq to'ldirilmaganligi sababli uning hajmi elektrolitni qismlar bilan to'ldiradigan hajmning 1,5 ÷ 2,0 ga teng, ya'ni V_qo’n = (1,5 ÷ 2,0). O'z navbatida, elektrolitlar hajmi qismlar bilan birga quyma shakldagi qismlar egallagan hajmdan 3÷6 marta katta bo'lishi kerak: Vel= (3÷6) Vsat. Ushbu koeffitsientlarning barchasini hisobga olish 10÷20% ga teng bo'lgan qo'ng'iroqni to'ldirish koeffitsientini hisoblash imkonini beradi. 1.25 va 1.26 tenglamalarning qo'shma yechimi qo'ng'iroqning pastki poydevorining radiusini, keyin esa yuqori asosning radiusini va qo'ng'iroq balandligini topishga imkon beradi. Qo'ng'iroqning tashqi o'lchamlari 10÷30 mm ga teng bo'lgan ichki o'lchamlari va devor qalinligi bilan belgilanadi. Barabanda qismlari ishlov beriladigan vannaning ichki umumiy o'lchamlari quyidagicha aniqlanadi:

bu erda l₁ - vannaning oxirgi devorlari orasidagi masofa va baraban, odatda 100 ÷ 200 mm ga teng olinadi; L_b - baraban uzunligi, mm. Bir barabanni yuklashda vannaning ichki kengligi b mm,

formula bo'yicha hisoblanadi, bu erda D_b - barabanning tashqi diametri, D_b = 2R_b + (50) ÷100), mm; B₁ - anod va baraban orasidagi masofa, 100÷200 mm deb qabul qilingan; B₂- anod va vannaning eng yaqin devori orasidagi masofa, odatda 50÷100 mm ga teng olinadi; d - anod qalinligi, odatda 5÷20 mm ga teng.Vannaning ichki balandligi quyidagicha hisoblanadi:

bu yerda H₁ - vannaning pastki qismidan barabanning pastki chetigacha bo'lgan masofa, odatda 150÷300 mm ga teng olinadi;

elektrolit oynasidan baraban tepasigacha bo‘lgan masofa, odatda 100÷150 mm ga teng; H₂ - elektrolit oynasidan vannaning yon tomonlarining yuqori chetiga qadar bo'lgan masofa, 150÷300 mm ga teng; Nb. n = Nb + (50÷100) barabanning tashqi balandligi, mm. Galvanik vannalar korpusining tashqi (umumiy) o'lchamlari ichki o'lchamlardan taxminan 100÷150 mm ga farq qiladi (qattiqlashtiruvchilarni hisobga olgan holda ikki qavatli devor qalinligi)
GOST 23738-79 ga muvofiq "Kimyoviy, elektrokimyoviy sirtni tozalash va qoplamalar uchun avtooperator liniyalarining vannalari.
Asosiy parametrlar va o'lchamlar" da vannalarning quyidagi o'lchamlari ko'rsatilgan mm­­:
uzunlik: 320, 400,500, 630,800,1000, 1120, 1250, 1600, 2000. 2240, 2500,
3150, 4000, 5000, 6300 va 8000;
kengligida: 320, 400, 500, 630, 710. 800, 900, 1000, 1120, 1250, 1400, 1600 va2000;
balandlik: 320, 400, 500, 630, 800, 900, 1000, 1120, 1250, 1400. 1600, 2000 va2500.
Elektrokimyoviy, kimyoviy va anodik qoplamalarni qo'llash uchun ommaviy ishlab chiqarilgan avtomatik va mexanizatsiyalashgan avtooperator liniyalarida quyidagi o'lchamdagi (mm) vannalar qo'llaniladi:
uzunligi: 1120, 1600 va 2240;
kengligida: 630, 800, 1000 va 1120;
balandligi: 900, 1000, 1250 va 1600.
Quyida tipiklarning qisqacha tavsifi va texnik xususiyatlari keltirilgan,eng ko'p ishlatiladigan vannalar.