Yoqubjonov iqboljonning elektr ta’minoti tizimlarida elektr stansiyalar va podstansiyalarni modellashtirish asosida loyihalashtirish

4
MODELLASHTIRISH, ULARNING TURLARI VA ASOSIY TARKIBIY QISMLARI
Muayyan energiya tizimini, masalan, Nimstansiyani o’rganish uchun qanday model zarur.
Model biz erishmoqchi bo’lgan ma’lumotlar o’rtasida kerakli munosabatlarni olish qobiliyatiga ega ekanligiga ishonch hosil qilish uchun ma’lumotlarimiz sinovdan o’tkazish uchun kiritilishi kerak. Modelni har qanday aniq maqsadda ishlatishga qaror qilishdan oldin, model tomonidan taqdim etilgan natijalarning haqiqiyligini tekshirish juda muhimdir. Modellar ular hal qilish uchun moʻljallangan asosiy maqsad asosida yotgan muayyan muammolar boʻyicha muhokama qilish imkonini berish uchun ishlab chiqiladi.
- Qayta uzatish modellari. Qolgan yondashuvga asoslangan energetika tizimi uchun istalgan kelajakdagi turli natijalar haqidagi tasavvurlarni yaratish, belgilangan kelajakni hozirgi kun bilan bogʻlaydigan siyosat va dasturlarni aniqlash. Modellashtirishning bu turi kelajakni prognozlash modellariga qarama-qarshi tomondan muhokama qilish vazifasini oʻz zimmasiga oladi.
–Senariy tahlili modellari cheklangan miqdordagi istalgan kelajak senariylarini mos yozuvlar senariysi (ya’ni, asosiy chiziq) bilan taqqoslash asosida energiya tizimining kelajakdagi yoʻllarini oʻrganish uchun. Aralashuv senariylari energiya senariysini qoʻzgʻatuvchi omillarning keng doirasi uchun prognozlarni taqdim etadi.
– Talabga asoslangan modellar bular butun iqtisodiyot yoki ma’lum bir sektorda, masalan, binolar (turar-joy, sanoat va tijorat), sanoat energiyasidan foydalanish va transport tizimida yakuniy energiya iste’molini aniqlashga qaratilgan keng koʻlamli metodologiyalardan iborat.
5
Matematik modellar turlilari
Matematik modellar turli xil elektr energiya siyosatlari haqida tushuncha beradigan kompyuterga asoslangan operatsiyalarga ruxsat berish uchun elektr energiya tizimining rasmiy tasvirini berish uchun ishlatiladi. Elektr energiyani modellashtirishda keng qoʻllaniladigan usullarga quyidagilar kiradi: Matematik dasturlash chiziqli dasturlash (LP), chiziqli boʻlmagan dasturlash (NLP) va aralash butun sonli dasturlashni (MIP) oʻz ichiga oladi. Matematik dasturlashning maqsadi cheklovlar toʻplamiga bogʻliq boʻlgan funksiyani optimallashtirish (maksimallashtirish yoki minimallashtirish) dir. Matematik dasturlashni qoʻllash orqali optimallik mezonlarini qondirish uchun barcha mumkin boʻlgan kombinatsiyalar orasida eng arzon tanlov ta’minlanadi, bu transportning minimal umumiy qiymatidir.
Chiziqli dasturlashda barcha munosabatlar, jumladan, ob’ekt funktsiyasi va cheklovlar toʻliq chiziqli shartlarda ifodalanadi.
Nochiziqli optimallashtirish chiziqli boʻlmagan funktsiyalar bilan shugʻullanadi. Energetika sohasida NLP qoʻllanilishiga misol sifatida maishiy kommunal funktsiyani maksimal darajada oshirish mumkin: vaqt, texnologiya, talabning sifati va miqdori, atrof-muhit, qulaylik va xarajatlarni oʻz ichiga olgan koʻplab determinantlarning murakkab funktsiyasidir