Yorug'lik dispersiyasi

Yorug'lik dispersiyasi.

REJA:

2. YORUGʻLIK DISPERSIYASI. NORMAI VA ANOMAL DISPERSIYALAR.

2. YORUGʻLIKNING QUTBLANISHI. TABIY VA QUIBLANGAN YORUGʻLIK.

3. YORUGʻLIKNING SOCHILISHI. CHIZIQLIMLAS OPTIKA ELEMENTLARI.

Yorug’lik dispersiyasini birinchi marta 1672 yilda ingliz olimi I.Nyuton kuzatgan. U shisha prizmadan oq yorug’lik o’tganda rangli spektr hosil bo’lishini aniqlagan. YOrug’lik dispersiyasini sindirish ko’rsatkichni aniqlaydigan har qanday usul bilan kuzatish mumkin. Masalan, prizmalardan yorug’lik o’tganda, to’la ichki qaytish hodisasi ro’y berganda va interferension asboblar yordamida. Umumiy holda, yorug’lik dispersiyasi ro’y berganda to’lqin uzunligini kamayishi bilan sindirish ko’rsatkichi orta boradi. Bunga normal dispersiya deyiladi. Lekin shunday hollar ham kuzatiladiki, bunda to’lqin uzunligini kamayishi bilan sindirish kursatkichi ham kamayadi. Bunday dispersiyaga anomal dispersiya deyiladi. Odatda anomal dispersiya yorug’likni yutilish sohasida kuzatiladi.

YORUGʻLIK DISPERSIYASI. NORMAL VA ANOMAL DISPERSIYALAR.

Moddalar sindirish koʻrsatkichining yorugʻlik toʻlqin (chastotasiga) bogʻliqligi

dispersiya deb ataladi.

Yorug’lik dispersiyasi deb, moddaning sindirish ko’rsatkichini yorug’lik to’lqin uzunligiga bog’liqligidan yuz beradigan hodisalarga aytiladi.

Chastota ortishi bilan moddaning sindirish ko'rsatkichi ham ortsa, ya'ni , bu

moddadagi yorugʻlikning dispersiyasi normal dispersiya deyiladi. Agar chastota

ortishi bilan moddaning sindirish ko'rsatkichi kamaysa, (u holda va bunday

dispersiya anomal dispersiya deyiladi.

Ba'zi moddalarda ham normal, ham anomal dispersiyalar kuzatiladi.