Yozuvchi asari uchun tipik obraz yaratayotganda uning xayoli qanday nom bilan ataladi?
Download 113.62 Kb. Pdf ko'rish
|
Psixologiya nazariyasi va tarixi YN
|
Question Text Yozuvchi asari uchun tipik obraz yaratayotganda uning xayoli qanday nom bilan ataladi? Yetakchi faoliyat tushunchasi mazmuni qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan. Xotiraning tiplari qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan Xotiraning nerv fiziologik asosini nima tashkil qiladi Xotiradagi individual farqlar nimalarga bog‘liq Xodisalarni umumlashtirishdan iborat fikr yuritish operatsiyasi nima deb nomlanadi. Xayolning xususiyatlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan Xayolning nerv fiziologik asosini nima tashkil qiladi? Xayolning kuchi nimalarga bog‘liq. Xayol tasavvurlarini xotira tasavvurlaridan farqi qaysi qatorda ko‘rsatilgan. Voqelikning kishilar faoliyati uchun bo‘ladigan doirasi xayol sifatlaridan qaysi biriga tegishli. Vibratsiya sezgilar qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Unutishning vaqtga bog‘liqligini o‘rgangan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan Unutishga qarshi vosita bu……….. Unutilgandan keyin materialni qaytishi ……….deb ataladi. Unutilgandan keyin ham materialni xotiraga qaytishi ……….deb ataladi. Ulug‘ rus olimi D.I. Mendelyevning hikoya qilishicha u elementlar davriy tizimi jadvalini tuzish vaqtida uch kechayu uch kunduz tinim bilmay mehnat qilgan ammo bu vazifani nihoyasiga yetkaza olmagan. Undan so‘ng charchagan olim ish stoli ustida uyquga ketgan va tushida bu elementlar tarkibli joylashtirilgan jadvalni ko‘rgan. Shunda D.I. Mendelyev uyqudan uyg‘onib, bir parcha qog‘ozga tushida ayon bo‘lgan jadvalni ko‘chirib o‘tgan. Sizningcha mazkur jarayon qaysi tafakkur turining mahsuli? Tuyish sezgilarining fizologik asosi bosh miyaning qaysi qismida joylashgan? Tush ko‘rishning fiziologik asosini tushuntirishda quyidagi fikr ilgari suriladi yaʼni ilmiy taassurotlarning nervda qoldirgan izlari kutilmagan tarzda bir-biri bilan bog‘lanishidir. Mazkur fikr muallifini aniqlang. Tush ko‘rishning fiziologik asosi kim tomonidan o‘rganilgan. Tush ko‘rish xayolning qaysi turiga taalluqli. Turli xil harakatni esga olish, esda saqlash va qayta esga tushirishdan iborat esda olib qolish………..deb ataladi Turli qismlarni bitta qilib yangi obraz yaratish bilan bog‘liq xayol jarayoni qaysi? Topshiriq xarakteriga ko‘ra tafakkur turlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Tirik mavjudotlarning o‘z imkoniyati darajasida tashqi olam taʼsirlariga javob qilish uquvchanligi ……………деб ataladi Tezligi, aniqligi, to‘laligi - bu idrokning … Teskari afferentatsiya tushunchasining mazmuni qaysi qatorda ko‘rsatilgan. Teskari afferentatsiya tushunchasi kim tomonidan fanga kiritilgan? Terining foto sezgirligi kim tomonidan kashf qilingan? Tassavurlar tabiat va hayot manzaralari shu bilan birga tovush hidlar taʼmlar bilan bog‘liq xotira……. Tashqi real ishdan ichki ideal ishga o‘tish jarayoni bu……….. Tashqi olamdagi narsalarning holatini va xossalarini o‘zgartirishga qaratilgan harakatlarni ………….. deb yuritiladi. Tafakkur-bu oriyentirlash-tadqiqot faoliyatini oriyentirovka jarayonidir, yaʼni oriyentirovka jarayoni, oriyentirovka faoliyat. Mazkur fikr muallifi qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Tafakkur olamni qanday aks ettirish jarayoni? Subsensor idrok tushunchasining mazmuni qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Shaxsning oliy nerv faoliyatidagi narsa va hodisalarni bilishi anglashi istagi bilan bog‘liq bo‘lgan munosabat ………… deb ataladi. Shaxs uchun ayni paytda ahamiyatli narsa bu ... Shaxs tushunchasiga to‘g‘ri taʼrif berilgan qatorni toping? Shaxs faolligining manbai sifatida namoyon bo‘ladigan va uning yashash sharoitiga bog‘liqlikni ifodalovchi holat – bu … Shaxs faolligi deganda nimani tushuniladi? Shakliga ko‘ra tafakkur qanday turlarga ajratiladi Sezgilar qonuniyatlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Sezgi organlarini ularga taʼsir etuvchi stimullarga moslashishi бу… Sezgi bu … Sezgi aʼzolarimizga bevosita taʼsir etib turib, ongimizda bir butun holda aks etishiga ... deyiladi Sensibilizatsiya бу… Quyidagi javoblardan qaysi birida xayol taʼrifi to‘g‘ri berilgan. Qorni ochlikni, chanqashni sezish qaysi sezgi turiga oid? Qiziqishning psixologik mohiyati qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan Qiziqish tiplari nimalarga asoslanadi Qaysi qatorda xulosa chiqarish turlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda xotira tushunchasiga to‘g‘ri taʼrif berilgan Qaysi qatorda xotira jarayonlari ko‘rsatilgan Qaysi qatorda xayol turlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan Qaysi qatorda umumlashtirishning turlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan?. Qaysi qatorda tushuncha turi to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda tafakkur tushunchasiga to‘g‘ri taʼrif berilgan? Qaysi qatorda sotsiogenetik yo‘nalishning nufuzli nazariyasi to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda psixogenetik nazariyaga to‘g‘ri taʼrif berilgan? Qaysi qatorda psixodinamika nazariyasiga to‘g‘ri taʼrif berilgan? Qaysi qatorda psixik faollik tabiatiga ko‘ra xotira turlari berilgan Qaysi qatorda hukm turlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda faoliyat tushunchasiga to‘liq taʼrif berilgan. Qaysi qatorda faoliyat maqsadiga ko‘ra xotira turlari keltirilgan Qaysi qatorda biogenetik nazariya namoyondalari ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda assotsiatsiya tushunchasiga to‘g‘ri taʼrif berilgan Qaysi qatorda aqliy xatti-harakatlar ko‘rsatilgan? Qaysi qatorda kognitivistik yo‘nalishi asoschilari ko‘rsatilgan? Qaysi olim tomonidan «oliy nerv faoliyati» faoliyat tushunchasiga nisbatan qo‘llangan. Qaysi olim tadqiqotlarida faoliyatga nisbatan «tafakkurning faol shakli”, «miya faoliyati» «muskul faoliyati» iboralari qo‘llaniladi? Qaysi olim o‘z tadqiqotlarida tafakkurning muhim yangilikni qidirish va ochish, gipoteza va nazariyalarni bashorat qilish, oldindan payqash xususiyatlari alohida taʼkidlab o‘tadi? Psixologiyada narsa va hodisalardagi xossa belgi xususiyat alomatlarini topish va shu umumiylik asosida birlashtirish tushuniladi. Mazkur fikr qaysi fikrlash operatsiyasiga tegishli? Psixologiyada ko‘zning tur pardasida rangni sezadigan necha xil xususiyatli element bor deb aytiladi? Psixologiya fanida juda kam tadqiq qilingan idrok fenomenlaridan biri qaysi qatorda ko‘rsatilgan ? Psixologik taraqqiyotning bosh qonuni deb nomlangan rekapitulyatsiya qonuni yaʼni filogenezni qisqacha takrorlashi qonunini kashf qilgan olim? Psixologik nazariyaga ko‘ra appersepsiya hodisasi qanday turlarga ajratiladi? Psixologik maʼlumotlarga ko‘ra gavdaning fazodagi holati, qaysi sezgilar orqali seziladi? Psixodinamika nazariyasining namoyondasi qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Predmetli xatti-harakatlar nechta harakatlarni qamrab oladi? Predmetli faoliyat tushunchasini fanga kiritgan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Predmetlarni obeʼktiv muhim belgi asosida umumlashtiradi. Mazkur umumiylashtirish qanday nomlanadi? Predmetlar topshiriq talabiga tashqi belgi bilan umumiylashtirish nima deb nomlanadi Odamning o‘z maqsadiga ko‘ra batamom o‘rganish va o‘zlashtirishdan iborat bo‘lgan maxsus faoliyati bu…………deyiladi. Odamdagi maqsadga muvofiq harakatlarning amalga oshirilishi va avtomatlashuvi ………..deb ataladi Odam o‘zini oldiga hech qanday maqsad qo‘ymasdan irodani ishga solmasdan qandaydir o‘z-o‘ziga obraz va tasavvurlarni yaratishga ………….aytiladi . Odam narsalarning harakati haqida ikki xil yo‘l bilan maʼlumot oladi. Ular … Odam juda tashna yoki juda och bo‘lgan paytda uning xayolida har turli taomlar daryo va buloq suvlari paydo bo‘la boshlaydi. Mazkur misol xayolning qaysi turiga taalluqli. Obrazlarni kattalashtirish yoki kichiklashtirish shuningdek alohida qismlarini o‘zgartirish bilan bog‘liq xayol jarayoni qaysi? Obʼektning barqaror bog‘lanishlari yig‘indisi bo‘lib turli tashqi va ichki o‘zgarishlardan qatʼiy nazar o‘z maqsadi va butunligini saqlaydi. Obʼekt va fon бу… O‘xshatish orqali ayrim tasavvurlarni ular orasidagi farqlarni silliqlashdan iborat xayol jarayoni qanday ataladi? O‘tmishda idrok qilingan narsalarning his-tuyg‘u, fikr va ish-harakatlarning ongimizda qayta tiklanishi………. deb ataladi O‘tmishda bo‘lib o‘tgan yoki hozirda bor bo‘lgan lekin bizning turmushimizda shu paytgacha uchramagan yaʼni biz idrok qilmagan narsa va hodisalar to‘g‘risida tasavvur va obrazlar yaratishga ………….aytiladi O‘quvchilarga o‘qib berilayotgan hikoyani eshitar ekanlar hikoyadagi afsonaviy qahramonlar ularning baland qoyalar ustiga qurilgan qasrlari ko‘z o‘ngilarida gavdalana boshlaydi. Bu qaysi hayol turi? Noto‘g‘ri idrok qilish bu … Narsalarning sharoiti o‘zgarsada obrazining o‘zgarmasligi бу… Narsa va xodisalarning umumiy va muhim belgilarini aks ettirish, tushuntirish Narsa va hodisalarning fazoviy vaqt munosabatlari aks etadi. Mazkur fikr qaysi assotsiatsiyaga tegishli Narsa va hodisalarning belgi va xususiyatlari haqida tasdiqlab yoki inkor qilib aytilgan fikr .............. deb ataladi. Narsa va hodisalarni uni shu paytda idrok qilmay esga tushirishga aytiladi N.A.Brenshteyn tomonidan qanday tushuncha fanga kiritildi Mehnat psixologik emas balki «ijtimoiy kategoriya» psixologiya esa «mehnat faoliyatining psixologik jabhalarini tadqiq etadi”. Bu fikr kimga tegishli? Mazkur fikr muallifi qaysi qatorda ko‘rsatilgan. Mazkur xayol turida voqelik aks ettiriladi, orzular amalga oshadi. Mazkur qonunga ko‘ra shaxs psixologiyasining individual taraqqiyoti butun insoniyat taraqqiyotining asosiy bosqichlarini qisqacha takrorlaydi degan g‘oya ётади… Mazkur nazariyaga binoan shaxsning hayoti va uning voqelikka nisbatan munosabati ko‘pincha ko‘nikmalarni egallash, bilimlarni o‘zlashtirishining samarasi ko‘zg‘atuvchini uzluksiz ravishda mustahkamlanib borishining mahsulidir. Ushbu nazariya qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga ko‘ra xotira turlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan Materialni idrok qilish ketidanoq esga tushirishdan iborat jarayon nima deb ataladi Material va xabarlarni so‘zma-so‘z esda olib qolish sabablari qaysi qatorda ko‘rsatilgan Maʼlum extiyojlarni qondirish bilan bog‘liq bo‘lgan qandaydir faoliyatga moyillik ……… deb ataladi. Kuzatuvchanlik bo‘yicha qaysi olim ko‘p ilmiy tadqiqot olib borgan? Kuzatish tushunchasining mazmuni qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Krechmer insonlarning tana tuzilishiga qarab ularni necha guruhga ajratadi? Konvergensiya bu - … Konstitutsion psixologiya yaʼni insonning tana tuzilishiga asoslangan nazariya namoyondasi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? Ko‘rsatma berish tushunchasiga berilgan taʼrif qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Ko‘rsatma berish qaysi olim tomonidan fanga kiritilgan? Ko‘nikmalarni shakllanishi asosan necha bosqichni o‘z ichiga oladi? Kishining ahvoliga asab tizimiga bog‘liq bo‘lib yaʼni asab tizimining tipikligiga, charchab qolganligiga, sog‘lig‘iga, betobligiga bog‘liq bo‘ladigan xayol sifatini ko'rsating. Kishini faoliyatga undaydigan va unga mazmun baxsh etadigan kuch bu………. Ixtiyoriy esda olib qoldirishda qanday usullardan foydalaniladi Interotseptiv sezgilar bu … Insonning tevarak atrofdan moddiy voqelik to‘g‘risida ongida qay miqdorda (ko‘lamda) mulohazalar, muhokamalar, fikrlar, muammolar, tushunchalar joy olganligi nima deb ataladi? Insonning barcha sezgilari qaysi sifatlarga qarab klassifikatsiya qilinadi? Insonni inson tomonidan idrok qilinishi nima deb ataladi? Insonni inson tomonidan idrok etilishi kim tomonidan tadqiq etilgan? Insonda tush ko‘rishi- bu ... jarayon. Inson tomonidan bevosita idrok qilinayotgan predmetlarni nazariy fikrlashdan iborat tafakkur turi bu .............. Inson qaysi sezgi turidan mahrum bo‘lsa, u uyqu holatiga sho‘ng‘iydi? Inson faoliyati so‘nggi natijasining obrazi sifatida namoyon bo‘ladigan va ehtiyojlarni amalga oshirilishi bu…….. Illyuziya bu... Ilgari tug‘ilgan taassurot fikr, his-tuyg‘u va ish-harakatlarning takrorlanishiga moyillik paydo qilishi va mustahkamlanishiga ………. aytiladi. Ilgari idrok qilingan narsa va hodisalar obrazlarining ongimizda qaytadan gavdalanishiga ………..deyiladi Ijtimoiy persepsiya kim tomonidan tadqiq qilingan? Ijodiy xayolning tilakdagi kelajakka qaratilgan shakli bu ………. Ijodiy xayolning maxsus turi qanday nomlanadi? Idrokning o‘ziga xos xususiyatlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan Idrokning murakkabligini nimada ko‘ramiz? Idrokning individual xususiyatlari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan? Idrok qilishda o‘z fikrlarini va qarashlarini ham kiritish uning qanday turiga kiradi? Idrok qilingan narsa va hodisalarning ularning bog‘lanish munosabatlarini favqulodda tez hamda aniq esda qoldirish va esga tushirishga qaratilgan nodir qobiliyat Idrok qilingan narsa va hodisalarning obrazlarini miya po‘stida iz hosil qilishi……….. deb ataladi Idrok konstantligi бу… Idrok jarayonida muayyan hodisalarni aks ettirish turlicha aniqlikda namoyon bo‘lishi jahon psixologiyasida nima deb ataladi? Idrok bu … Ichki aqliy harakatdan tashqi predmetli harakatga o‘tish jarayoni bu……….. Hozirgi zamon psixologiyasida shaxs faolligi manbai – bu … Harakatni bevosita ko‘rish orqali idrok qilish ikki xil ko‘rinishga ega. Ular… Gallyutsinatsiya – bu … Freyd shaxs faoliyatida nimani eʼtirof etadi? Fikrning orginallik darajasiga ko‘ra tafakkur turlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Fikr yoyiqligiga ko‘ra tafakkur turlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan Faoliyatning psixologik nazariyasini ishlab chiqqan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Faoliyatning interorizatsiyasi muammosi qaysi olimlar tomonidan o‘rganilgan. Faoliyat psixologiyasini faollik psixologiyasi sifatida talqin etgan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan. Faoliyat psixologiyasini asoslab berilishi qaysi olim tomonidan asoslab berildi Eshitish sezgilarining sifati qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Esda qoldirish faolligiga ko‘ra qanday turlarga ajratiladi Ekstrotseptiv sezgilarga qanday sezgilar kiradi? Ekstroretsetiv sezgilar modallikdan tashqari yana qanday turkumlarga ajratiladi? Ehtiyojlar kelib chiqishiga ko‘ra qanday turlarga ajratiladi Bu operatsiya yordami bilan moddiy dunyodagi narsa va hodisalarning muhim xususiyatlarini farqlab olib, ana shu xususiyatlardan narsa va hodisalarning muhim bo‘lmagan ikkinchi darajali xususiyatlarini fikran ajratib tashlanadi. Mazkur fikr qaysi fikrlash operatsiyasiga tegishli? Bu faoliyatning nisbatan tugallangan elementi bo‘lib u motivga bo‘ysungan oraliq maqsadga erishishni nazarda tutadi. Biror narsaga nisbatan xayolning boyligi xilma-xilligi bilan belgilanadigan xayol sifatini belgilang. Biror faoliyatni amalga oshirish uchun mavjud bilimlardan va malakalardan foydalana olish………deb ataladi. Birinchi turkum sezgilariga nimalar kiradi? Bir xil obrazlarni qaytarilishi bo‘lib har bir davr uchun tipik bo‘lgan obrazlarni yaratishdan iborat xayol jarayoni Bir turkim ichidagi narsalarning konkretliligiga qarab narsalarni turkumlarga ajratish tizimi .............deb ataladi. Bir sezgiga taʼsir etuvchi qo‘zg‘atuvchi ikkinchi sezgini yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi. Mazkur qonuniyat nima deb ataladi? Biogenetik qonun qaysi olimlar tomonidan kashf qilingan? Biogenetik nazariyaning mazmuni qaysi qatorda ko‘rsatilgan? Bilish va muomala faoliyatning birlamchi ko‘rinishidir. Mazkur fikr muallifini aniqlang. Beixtiyor esda qoldirishda qaysi jarayon asosiy ro'l o‘ynaydi Ayrim belgilarni taʼkidlash orqali obrazlar yaratishdan iborat xayol jarayonini belgilang. Avval ongli bajarib, keyinchalik avtomatlashgan hatti-harakatlarga …… aytiladi. Attraksiya bu....? Assotsiatsiyalar nechta turga ajratiladi Appersepsiya – bu … Aniq, batafsil, qiziqishlar aralashmagan holda idrok qilish idrokning qaysi turiga bog‘liq? Amalga oshmaydigan xayol turi qanday nom bilan ataladi? Akkomodatsiya – бу… Agar siz tabiatning biror narsasini ravshan tushunib olishni istasangiz uning o‘ziga juda o‘xshash bo‘lgan narsalardan tafovutini toping va uning o‘zidan juda uzoq bo‘lgan narsalar bilan o‘xshashligini toping. Ana shunda siz shu narsaning eng muhim hamma belgilarini payqab olasiz demak shu narsani tushunib olasiz” mazkur fikr qaysi tafakkur operatsiyasining mazmunini ochib berishga qaratilgan ?. A.R.Luriya fikricha ……. Sezgilar asl, tub maʼnodagi sezgilar emas, balki emotsiyalar bilan sezgilar o‘rtasidagi oraliq sezgilar sifatida namoyon bo‘ladi, mazkur taʼrifda qaysi sezgi turi ko‘zda tutilgan? …………….oldindan belgilangan maqsad asosida iroda kuchini ishga solib muayyan obraz va tasavurlarni yaratishga aytiladi. ………….tajribamizda bo‘lmagan va voqelikning o‘zida ham uchramagan narsa va hodisalar haqida tasavvur hamda obrazlar yaratishdan iborat bo‘lgan xayol turiga aytiladi. ………….bajarilishi ehtiyojga aylangan harakat yoki xulq-atvorning tarkibiy qismi. ……….voqelikni to‘g‘ri aks ettiruvchi xayoliy obrazlarning yaratilishi. ………..maʼlum ijtimoiy foydali moddiy yoki madaniy maʼnaviy mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan faoliyat. ………..galdagi bitta oddiy vazifani bajarishga qaratilgan nisbatan tugallangan faoliyatning tarkibiy qismi. ………. Ilgari idrok qilingan narsa va hodisalarning takror idrok qilish natijasida narsa yoki hodisaning esga tushirish - bu… ……… shaxsni o‘z qarashlari tamoyillari dunyoqarashlariga mos ravishda harakat qilishga undovchi anglangan ehtiyojlar tizimidir. «Yaxshi tushunilgan narsadan boshqa hech narsani yodlashga majburlash mumkun emas”. Mazkur fikr muallifi qaysi qatorda ko‘rsatilgan? «Ong” va «Aql” tarixiy evolyusiya natijasi emas, deb inson psixikasiga o‘zgacha yondashuv uni izohlab berish mumkin bo‘lgan birlamchi xususiyat ekanligini ilgari surgan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan ? «Odam o‘zining avlodlaridan nasliy yo'l bilan o‘tgan instinktiv mayllarning namoyon bo‘lishi tufayli faoldir. Instinktiv mayllar asosan jinsiy instinktlar shaklida namoyon bo‘ladi”. Mazkur fikr kim tomonidan ilgari surilgan? «Fazoviy zarurat maydoni» nazariyasining asoschisi qaysi qatorda ko‘rsatilgan? “Tafakkur subʼekt faoliyatining paydo bo‘lishi” degan g‘oyani ilgari surgan olim qaysi qatorda ko‘rsatilgan? ................shunday bir tafakkur operatsiyasidirki uning yordami bilan biz narsa va hodisalarni fikran yoki amaliy va xususiyatlarni tahlil qilamiz. .................shunday tafakkur shaklidirki bu shakl vositasi bilan biz ikki yoki undan ortiq hukmlardan yangi hukm hosil qilamiz. ..................moddiy dunyodagi narsa hodisalarning asosiy qonunlari, qonuniyatlari, sharoitlari ularning o‘zaro bog‘lanishlari munosabatlarini tafakkurimizda to‘liq aks ettirishimizga aytiladi. ................. shunday bir tafakkur operatsiyasidirki, bu operatsiya vositasi bilan obʼektiv dunyodagi narsa va hodisalarning bir-biriga o‘xshashligi va bir-biridan farqi aniqlanadi. ................. shunday bir tafakkur operatsiyasidirki narsa va hodisalarning ongimizda bo‘lingan, ajralgan ayrim qismlarini bo‘laklarini fikran yoki amaliy ravishda birlashtirib butun holga keltiradi. v=1.1 Download 113.62 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|