Yugori kuchlanish tarmog' idan past kuchlanishga o'tish ximoyasi Reja

Elektr izolyatsiya bu dielektrik qatlami (tok o’tkazmaydigan qatlam), yoki dielektrkdan tayyorlangan 
uskunani izolyatsiyasi, yoki tok o’tkazuvchi elementlarni boshqa qismlardan ajratilib qo’yish.
Elektr uskunalarida quyidagi izolyatsiya turlari qo’llaniladi:
-ishchi izolyatsiya elektr qurilmalarini tok o’tuvchi qismlaridagi havfsizligini ta’minlovchi elektr 
izolyatsiyasi;
-qo’shimcha izolyatsiya-ishchi izolyatsiyani lat olishi havfi bo’lsa, elektr qurilmani himoyalash uchun 
qo’llaniladigan qo’shimcha
izolyatsiyasi;
-ikki qavatli izolyatsiya ishchi va qo’shimcha izolyatsiyalardan tashkil topgan izolyatsiya;
-puhtalangan izolyatsiya ikki qavatli izolyatsiyani darajasiga ega bo’lgan, yahsxilangan ishchi izolyatsiyasi;
Izolyatsiyani elektr sxemasi uchta parallel ulangan shohchalaridan iborat.
Birinchi shoxchada-kondetsatordan (C1) iborat. Dielektrik izolyasiyasini o’tkazuvchanligini hajmi bilan 
tavsiflanadi va geometrik o’lchamlari bilan aniqlanadigan. Kuchlanish paydo bo’lishi bilan kondetsator zaryadiga 
teng bo’lgan, dielektik polyarizasiya tok hоsil bo’ladi. Undan o’tayotgan tok impuls hosiyat ega bo’lib-tezkor
polyarizatsiya toki ( i b.pol ) deb ataladi.
Ikkinchi shoxchada-ketma-ket ulangan kondensator (C2) bilan faol qarshiligi (R2) joylashgan. Bu 
shoxcha polyarizasiya jarayonini asta-sekin o’tish bilan tavsiflanadi. Kondensator (C2) izolyasiyani tuzilishi va 
dielektrik hususiyatlariga bog’liq. Kondensator (C2) vaqt-vaqti bilan o’qlanib (zaryadkalanib) turadi va shu vaqt 
zanjirni doimiy vaqti (t=R2C2) bilan aniqlanadi. O’qlanish vaqti ko’paygan sari shunchalik qarshilikni
(R2) qiymati katta bo’ladi, ya’ni dielektirik xossalarini sifati yahshi bo’ladi. Shu shohchadan o’tayotgan 
tok polyarizatsiya toki deb ataladi va vaqt o’tishi bilan sekin kamayib boradi.
Tezkor polyarizatsiya tok bilan sekin polyarizatsiya tokini qo’shimchasini, absorbsiya toki (i abs = i t pol 
+ i s pol) deb ataladi.
O’zgarmas tok izolyatsiyasini faol qarshiligi (R1) uchinchi shoxchani belgilaydi. Shu shoxchadan 
o’tayotgan tok, yorib o’tgazuvchan (Iti) tok deb ataladi. Yorib o’tgazuvchan tok izolyatsiyasini maydoniga to’g’ri 
proporsional bo’lib izolyatsiyasini qalinligiga esa, teskari proporsional bo’ladi.

---

O’zgarmas kuchlanish ta’sirida izolyasiya orasidan o’tib ketayotgan tok (silkinish toki) absorbsiya toki 
bilan yorib o’tgazuvchan toklarini qo’shimchasiga teng (i s=i abs+i tu). Bu tok polyarizatsiya jarayoniga bog’liq 
bo’lganligi uchun, kuchlanish berilgandan keyin bir oz vaqt o’tgandan so’ng kamayib boradi va yorib o’tgazuvchi 
tok qiymatlarigacha kamayib boradi. Izolyasiyani qarshiligi Ru = U/Is.
Absorbsiya toki o’tishi vaqti davomiga qarab izolyasiyani sifatini baholash mumkin; izolyasiyani hajmi 
qanchalik katta bo’lsa, shunchalik tokni o’tish vaqti ko’p bo’ladi. Kuchlanish berilgandan keyin 15 va 60 sekund 
o’tishi bilan izolyatsiyani qarshiligi o’lchanadi va ularni nisbati R60/R15=i15/i60 qiyani tavsifi-absorbsiya