Yurak ishi, to'xtashining belgilari, sabablari. Yurakning ochiq va yopiq massaji. Tez yordam

Yurakni yopiq massaj qilish. Yurakni yopiq massaj qilish uchun bemor qattiq yerga (yer, pol, taxta) chalqancha yotqiziladi, kasal yechintirilib, ko'krak qafasi ochiladi. Yordam ko'rsatuvchi kasalning o'ng yoki chap tomoniga o'tib olib, kaftining paroksimal (kaft usti bo'g'iniga yaqin) qismini bemor to'sh suyagining pastki uchdan bir qismiga qo'yib turishi kerak. Xodim birinchi qo'lining panjasi ikkinchi qo'lining ustiga qo'yadi, bunda massaj qilayotgan odamning rostlangan qo'llari bilan yelkalari bilan bemorning ko'krak ustida turadigan bo'lishi kerak. Massaj qilayotgan xodim gavdasining og'irligidan foydalanib turib, rostlangan qo'llari bilan to'sh suyagiga minutiga 50-60 martadan qattiq-qattiq qilib, ko'krak qafasi qisiladigan va yurakni to'sh suyagi umurtqa pog'onasi orasiga qisib qo'yadigan qilib bosib borishi kerak. Ko'krak qafasini har ezganda undan qo'lni butunlay olinadi. Yurakka venoz qon osongina oqib kelishi uchun bemorning oyog'ini balandroq qilib qo'yiladi.
10-12 yashar bolalar yuragi bir qo'llab, chaqaloqlarni 2 ta barmoq bilan massaj qilinadi.
Tashqi yurak massajini sun’iy nafas oldirish bilan birga olib boriladigan «og'izdan og'izga» yoki «og'izdan burunga», bunda har bir sun’iy nafasdan keyin yurak 5 marta bosiladi; 1 minutda 12 marttagacha sun’iy nafas oldirib, 60 marta yurak bosiladi.
Qilinayotgan massaj naf berayotganini ko'rsatadigan belgilar kengayib ketgan ko'z qorachig'ining torayishi, tsianoz kamayishi, mustaqil nafas harakatlari va pulьs urishi paydo bo'lishidir. Massajni yetarlicha qon aylanishini ta’minlab beradigan mustaqil yurak qisqarishlari tiklanmaguncha davom ettirib bormoq kerak (qon aylanishning yetarli bo'lgani bilan arteriyalarda aniqlanadigan pulьs paydo bo'lishiga va sistologik arterial bosimning simob ustuni hisobida 80-90 mm ko'tarilishiga qarab belgilanadi). Qilinayotgan massajning naf berayotganini ko'rsatadigan shak-shubhasiz belgilar ma’lum bo'lgan holda yurakning mustaqil ishlab ketmay turgani yurakni massaj qilishda davom etishga majbur qiladi. Yurakni massaj qilish uchun anchagina kuch talab qilinadi, shu sababdan yurakni ikkita tibbiyot xodimi galma-gal, har 5-7 minutda o'rnini almashtirib turib, ammo yurakni bir maromda bosishni to'xtatmasdan massaj qilib borgani ma’lum.
Yoshi katta odamlarda qovurg'a tog'aylari suyaklanib qolgani munosabati bilan ko'krak qafasining uncha muloyim bo'lmasligini hisobga olish kerak, shu sababdan zo'r kuch bilan massaj qilish, to'shni haddan tashqari qattiq bosish qovurg'alarning sinib ketishiga sabab bo'lishi mumkin. Bunday asorat yurak massajini davom etib borishga ayniqsa, uning naf berayotganini ko'rsatadigan belgilar bo'lgan paytda, monelik qilmaydi. Massaj paytida qo'l panjasini to'sh suyagining xanjarsimon ustiga qo'ymasligi kerak, chunki uni qattiq bosilganida jigar chap bo'lagini va qorin bo'shlig'ining ustki bo'limida joylashgan boshqa organlarni shikastlantirib qo'yish mumkin.