Yusupov Dilmurod

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
NURAFSHON FILIALI



Guruh: 310-21
Bajardi: Avalboyev Javohir
Tekshirdi : Yusupov Dilmurod

Nurafshon 2023
Mavzu : Yuqori samarali dasturlash

Reja:

1. 
   Yuqori samarali dasturlash haqida
   
2. 
   Yuqori samarali dasturlashning ba'zi asosiy tushunchalari va usullari
   
3. 
   Xulosa
   

Yuqori samarali dasturlash deganda kompyuter dasturining tezligi va samaradorligini maksimal darajada oshiradigan samarali, optimallashtirilgan kod yozish amaliyoti tushuniladi. Ilmiy hisoblash, ma'lumotlarni tahlil qilish, yuqori chastotali savdo va real vaqt tizimlari kabi sohalarda, ayniqsa, katta hajmdagi ma'lumotlarni tez va samarali qayta ishlash muhim ahamiyatga ega.

Yuqori samarali dasturlashning ba'zi asosiy tushunchalari va usullari:

1. Algoritmik samaradorlik: To'g'ri algoritmlar va ma'lumotlar tuzilmalarini tanlash yuqori samarali dasturlash uchun juda muhimdir. Algoritmlarning vaqt va makon murakkabligini tushunish berilgan muammo uchun eng samarali yondashuvni tanlashda yordam beradi.

2. Parallellik va parallellik: Yuqori samarali dasturlar ko'pincha bir vaqtning o'zida bir nechta vazifalarni bajarish uchun parallel ishlov berish va parallellikdan foydalanadi. Bunga zamonaviy ko'p yadroli va ko'p protsessorli tizimlardan foydalanish uchun ko'p tarmoqli, taqsimlangan hisoblash, GPU dasturlash va boshqa texnikalar yordamida erishish mumkin.

3. Xotirani optimallashtirish: Yuqori samarali dasturlash uchun xotiradan samarali foydalanish zarur. Xotirani birlashtirish, keshlash va xotirani ajratish va ajratishni minimallashtirish kabi usullar qo'shimcha xarajatlarni kamaytirishga va ish faoliyatini yaxshilashga yordam beradi.

4. Vektorlashtirish va SIMD (Single Instruction, Multiple Data): Zamonaviy protsessorlar tomonidan taqdim etilgan vektor operatsiyalari va SIMD ko'rsatmalaridan foydalanish, ayniqsa, ilmiy va raqamli hisoblashda hisob-kitoblarning ayrim turlarini sezilarli darajada tezlashtirishi mumkin.

5. Kompilyatorni optimallashtirish: Loopni ochish, inlining va optimallashtirish bayroqlari kabi kompilyatorni optimallashtirishni tushunish va ulardan foydalanish kodni bajarishda samaradorlikni oshirishga olib kelishi mumkin.

6. Profil yaratish va ishlash tahlili: Dasturda ishlash bo'g'inlarini aniqlash optimallashtirish uchun juda muhimdir. Profillash vositalari va unumdorlikni tahlil qilish usullari kodning yaxshilanishi kerak bo'lgan sohalarini aniqlashga yordam beradi.

7. Past darajadagi dasturlash: Ba'zi hollarda optimal ishlashga erishish uchun C yoki assembly tilida kabi abstraktsiyaning pastroq darajasida kod yozish zarur bo'lishi mumkin. Bu apparat resurslarini to'g'ridan-to'g'ri manipulyatsiya qilish yoki maxsus ko'rsatmalar to'plamidan foydalanishni o'z ichiga olishi mumkin.

8. Uskunaga xos optimallashtirishlar: Uskuna arxitekturasini tushunish va protsessor keshi, yo‘riqnomalarni uzatish va xotira ierarxiyasi kabi maxsus xususiyatlardan foydalanish unumdorlikni sezilarli darajada oshirishga olib kelishi mumkin.

Xulosa : Yuqori samarali dasturlash keng ko'lamli vositalar, kutubxonalar va eng yaxshi amaliyotlarga ega bo'lgan keng va rivojlanayotgan sohadir. Bu kompyuter arxitekturasi, algoritmlari va ish faoliyatini optimallashtirish usullarini chuqur tushunishni, shuningdek, sinovdan o'tkazish, disk raskadrovka va texnik xizmat ko'rsatishga katta e'tiborni talab qiladi. Texnologiya taraqqiyotda davom etar ekan, yuqori unumdorlikdagi hisoblash uchun yangi imkoniyatlar paydo bo'lib, bu dasturiy ta'minotni ishlab chiqishning qiziqarli va muhim sohasiga aylanadi.