‘z b e k I s t n r e s p u b L 1k a s I o L iy va ‘rta m a X s u c ta’l I m V a zir L ig I

4 7 -§ . 0 ‘xshashlik nazariyasi asoslari
Konvektiv issiqlik almashuvi k o ‘p o ‘zgaruvchanli va bir m a ’noli 
differensial tenglam alar bilan izohlanadi.
Issiqlik berish koeffitsientini analitik hisoblash, tenglamalarni yechish 
juda k o ‘p qiyinchiliklarga olib keladi. S h u n in g u c h u n o ‘xshashlik 
nazariyasiga asoslanib, issiqlik berish koeffitsientini tajriba y o ‘li bilan 
aniqlash katta ahamiyatga ega.
0
‘xshashlik nazariyasi tajriba qurilmalarida olingan natijalarni boshqa 
shunga o'xshash hodisalarga tatbiq etish mumkinligini, ya’ni jarayonlar 
o ‘xshashligini aniqlashga imkon beradi.
Konvektiv issiqlik almashuvining asosiy o ‘xshashlik mezonlari (sonlari)
— Reynolds, Grasgof, Prandtl va Nusselt mezonlaridir.
wx
Re = ---- — bu tenglik oqim inersiya kuchining qovushqoqlik kuchiga
v
b o ‘lgan nisbatini ifodalaydi.
gP At x 3
G r = i ----- ^----- — b u t e n g l i k o q i m к о st a r i 1 is h i k u c h i n i n g
v~
qovushqoqlik kuchiga b o ‘lgan nisbatini ifodalaydi.
Pr = v / a
— issiqlik tashuvchining fizik xususiyatini ifodalaydi.
N u = a / 1 
X —
konvektiv issiqlik almashuvini ifodalovchi kattalik. 
bu yerda: 
w —
issiqlik tashuvchining harakat tezligi, m /s; 
x 
— geometrik aniqlovchi kattalik, m; 
v 
— kinematik qovushqoqlik koeffitsienti, m
2
/s; 
a =
X
/ cp 
- harorat o ‘tkazuvchanlik koeffitsienti, m
2
/s;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

g 
- erkin tushish tezlanishi, m / s 2;
P 
— hajmiy kengayish harorat koeffitsienti, 
— у
;
К
At =
td —
t m — haroratlar farqi;
X —
issiqlik tashuvchining issiqlik o ‘tkazuvchanlik koeffitsienti,
Vt/m K .
a — issiqlik berish koeffitsienti, V t / m
2
K; 
с — issiqlik tashuvchining issiqlik sig‘imi, j/kgK ; 
p — issiqlik tashuvchining zichligi, k g / m 3.
0
‘xshashlik m ezoni jarayonini m atem atik analiz qilish y o ‘li bilan 
topish m um kin. Issiqlik almashuvi jarayonlarining o ‘xshashlik mezonlari 
s o n j i h a t d a n b i r - b i r i g a t e n g b o 'l i s h i k e r a k . Iss iq lik a l m a s h u v i
jarayonlarining o ‘xshashligi bir xil m ezon tenglamalari bilan izohlanadi.
Konvektiv issiqlik almashuvining o ‘xshashlik tenglamasi va m ezo n
tenglamasi issiqlik tashuvchining turbulent harakatida (ko‘proq majburiy) 
quyidagi k o ‘rinishda b o ‘ladi:
N u = f(Re, Pr) 
(204)
Issiqlik tashuvchining lam inar (ko‘proq erkin) harakatida o ‘xshashlilik 
tenglamasi quyidagicha b o ‘ladi:
N u = f (G r, Pr) 
(205)
1