‘z b e k I s t n r e s p u b L 1k a s I o L iy va ‘rta m a X s u c ta’l I m V a zir L ig I

N azorat savollari
1.Bug" turbina qurilmalarini izohlab bering.
2.Renkin siklining P -V va T-s diagrammasini sharhlab bering.
3. Renkin sikli FIKning ifodasini yozib bering.
4-Bug‘ni oraliq qizdirish chizmasini chizing.
5.Suvni regenerativ isitish chizmasini chizib bering.
6.Nima uchun bug‘ni oraliq qizdirish va suvni isitish ishlatiladi?
67
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

V I I I B O B . N A M H A V O
3 1 -§ . Asosiy tushunchalar
Atmosfera havosining tarkibida m a ’lum miqdorda suv b u g la ri b o ‘ladi. 
Q uruq havo bilan suv bug‘larining aralashmasi nam havo deb ataladi. 
N a m havo asosan ventilyatsiya sistem alarida, havoni m o ^ ta d illa s h
( k o n d i t s i o n e r ) , so v itis h q u r i l m a l a r i d a va m a t e r i a l l a r n i q u r i t i s h
jarayonlarida uchraydi.
Suv bilan t a ’minlash m anbalaridan uzoqda joylashgan issiqlik elektr 
stansiyalarida, suvni texnikaviy sovitish jarayonlarida ham nam havoning 
xossalari katta ahamiyatga ega.
N a m havo gazlar aralashmasining xususiy hollaridan biridir. D alton 
konuniga asosan, gazlar aralashmasidagi har bir gaz o ‘zini shu aralashm a 
haroratida, aralashmaning butun hajmini egallagandek tutadi, boshqacha 
qilib aytganda, gazlar aralashm asidagi gazlarning parsial bosim lari 
yigindisi, shu aralashmaning um um iy bosimiga teng.
Quruq havoning parsial bosimini — 
phavo
bilan, suv bug‘ining parsial 
bosimini — 
ph
va aralashm aning bosimini 
p —
bilan belgilasak, Dalton 
konunini quyidagicha yozamiz:
O datda nam havoning bosimi atmosfera bosimi (
В)
ga teng b o ‘lgani 
uch u n quyidagini yozish mumkin:
Havo aralashmasidagi suv b u g ‘i qanchalik k o ‘p b o ‘lsa, aralashniada 
suv bu g ‘ining parsial bosimi shunchalik yuqori b o ‘ladi. N a m havodagi 
suv b u g ‘ining parsial bosimi kattalik 
ps
, p nam hav o n in g m a z k u r 
haroratdagi t o ‘yinish bosim idan yuqori b o ‘la olmaydi, y a ’ni
b o ‘lsa, nam havo t o ‘yinmagan, 
Pb <
/?vb o ‘lgan nam havo t o ‘yingan nam
havo deb ataladi.
Agar t o ‘yinm agan havoni o ‘zgarmas bosim da sovutsak, s h u n d ay
harorat hosil b o ‘ladiki, b unda bug‘ t o ‘yina boshlaydi. Bu harorat — nam
havoning shudring nuqtasi harorati deb ataladi (tp. Agar havo shudring 
nuqtasidan past haroratgacha sovitilsa, bug‘ kondensatsiyalana boshlaydi 
va tu m a n hosil b o ‘lib, havo o ‘ta t o ‘yingan holatni oladi. N a m havoning 
asosiy te rm o d in a m ik xarakteristikalariga quyidagilar kiradi: absolyut 
namlik, nisbiy namlik, zichlik, gaz doimiysi, nam saqiami va entalpiya.
(103)
В = Рш>п+Рь
(104)
(105)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---