‘z b e k I s t n r e s p u b L 1k a s I o L iy va ‘rta m a X s u c ta’l I m V a zir L ig I

h 
( B , + B 2)
B. va B, — aralashmadagi yoqilg'ilarning massasi, kg.
65 -§ . Yoqilg‘ilarning xususiyatlari
Yoqilg‘ining yonish issiqligi. 1 kg qattiq (suyuq) yoki 1 m
3
gazsimon 
yoqilg‘ining t o ‘liq yonishida ajralib chiqqan issiqlik miqdoriga yoqilg‘ining 
yonish issiqligi deb aytiladi. Yoqilg'ining yonish issiqligi yuqori Q vaj (k J/ 
kg) va quyi 
(kJ/kg) boMadi.
Qozonlarning issiqlik hisobi yoqilg4 ishchi massasining quyi yonish 
issiqligidan foy d a la n ib b ajariladi: q a ttiq va suyuq y o q i l g ‘i ishchi 
massasining quyi yonish issiqligi (kJ/kg)
Q' =
338 
С
+ 1025H1 - 108,5 (O' - j S) — 25 W
1
(274)
bu yerda О , H 1, O', S j , W' — yoqilg‘i ishchi massasidagi elem entlar 
miqdori, %.
G azsim o n yoqilg‘ining quyi yonish issiqligi ( k J / n m 3)
Q
1
= 108H, + 126CO + 234H.S + 3 5 8 C N 4 + 5 9 1 C ,N 4 + 638C 2N 6 + 
8 6 0 C N , + 913CISL + 1135C,No + + 1187C.N... + 1 4 6 1 C sN n + +1403
j  
(> 
j
 
b 
4
о 
4
Ш
.» 
i Z
CbN
6
bu yerda H,, CO, H ,C, C H 4, C
2
H
4
va boshqalar — gazsimon yoqilg‘i 
tarkibiga kiruvchi gazlarning hajmiy miqdori, %.
Quyi yonish issiqligida suv b u g ia rin in g kondensatsiyasida ajralgan 
issiqlik hisobga olinmaydi. Yuqori yonish issiqligida bu issiqlik hisobga 
olinadi.
Q'u = Q'vu -0,025(9 H ‘+
W )
0,025— bug‘lanish issiqligi M J/kg
9 H !— suv miqdoriga mos keluvchi kattalik: 2 H
2
+ 0
2
= 2 H 20
Amaliy hisoblashda quyi yonish issiqligi ishlatiladi.
Gaz - Q'q=38 M J / m
3
K o ‘mir - Q' = 12 M J/kg
Neft - Q
1
=46 M J/kg
Mazut — 6 ‘q=39 M J/kg
Yoqilg‘i t o kliq yon m ag an d a SO gazi qoladi. Tarkibida oltingugurt 
b o ‘lgan yoqilg‘ilarda yonish m ahsulotlarida kam m iqdorda S 0
2
gazi
162
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo4adi. H am m a yoqilg‘ilarning yonishida N O hosil bo'ladi. SO, va N O
— atrof-m uhitni zararlaydi.
Quyi yonish issiqligini q ay ta h i s o b la s h d a quvidagi ifo d a la rd a n
foydalaniladi:
yonuvchi massadan ishchiga va aksincha
ш 100 
- A ' + W
Q ; = Q ; ------- — ----------- 25 W
(275)
0 ' + 2 5 W
Q '" = — —----- ----------
100
 
(276)
V /’ 
1 0 0
- ( A ' + W ' )
1 
]
quruq massadan ishchiga va aksincha
, 
100
- W
Q P = Q P
 
------ 25 W' 
(277)
0 ' + 2 5 W
О 1" = -----------------------
100
 
(278)
1 0 0
- ( A ' + W )
K 
’
yonuvchi slanetslar uch u n — yonuvchi m assadan ishchi massaga va 
aksincha
w 100 -
A'k
+ 
W'
-
( CP2 )'k 
100
Q'P= Q
;r 
---------- '
, A A
-----------------
— - 25 W - 40 
(CO,)
i (279)
(£?;., 
+ 2 5 W j ) + ( l 0 0 - W {
Q 
= ------------
, n A
--------------------------------------------------
2 5 lv i
(280)
i’
l oo 
-w;
namlik o ‘zgarganda
Q ' + 2 5 W l
Q'„ = —
----------
- 1 0 0
(281)
Pl
1 0 0 - W '
Ikkita qattiq, suyuq va gazsim on yoqilg‘i u ch u n quyi yonish issiqligi 
quyidagi ifodadan aniqlanadi:
Q k , , =
v. 
Q'P +( l - v {) Q'p2
(282)
163
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bu yerda v f — aralashmadagi bir yoqilg‘ining massaviy ulushi;
Q k — aralashmadagi birinchi yoqilg‘ining yonish issiqligi, kJ/kg, к J /
nm ';
Q[ —
ikkinchi yoqilg‘ining yonish issiqligi, kJ/kg, k J/n n v .
H ar xil yoqilg‘ilarning issiqlik bahosini solishtirish u c h u n “shartli” 
yoqilg‘i tushunchasidan foydalaniladi. Yonish issiqligi 29300 kJ/kg ga 
teng b o ‘lgan yoqilg'i shartli yoqilg'i deyiladi.
Natural voqilg‘i sarfidan shartliga quvidagi ifodadan o ‘tkaziladi:
V „ =VE
bu yerda Vsh va V mos ravishda shartli va natural yoqilg'i sarfl, kg/s; 
E — yoqilg‘ining issiqlik ekvivalenti quyidagi ifodadan aniqlanadi:
01
E = ———
(283)
2 9 3 0 0