‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

T o‘rtinchidan, kichik biznes korxonalarining xom ashyo va 
m ateriallardan foydalanish, tayyor m ahsulotlarni sotish im k o ­
n iy atlarin i k en g ay tirish , tashkil qilish u ch u n m ayda ulgurji 
bozo rlar, y arm ark alar tizim in i kengaytirish, ulgurji b o zo rla r 
qoshida moddiy-texnika ta’m inoti, ijara, saqlash, transport xizmati 
ko'rsatish bo'lim larini tashkil etish yo'llari orqali savdo mexa- 
nizm larini takom illashtirish zarur.
6.2. Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishda 
banklarning roli
B ozor iq tiso d iy o tig a o 'tilis h i tufayli m a m la k a td a yangi 
moliyaviy siyosat ishlab chiqildi va hukumat tom onidan real hayotda 
am alga oshirilm oqda. Jam iyatdagi har bir iqtisodiy faoliyatning 
boshlanishi davlatning yaqindan turib bergan moliyaviy yordam i 
tufayli rivojlanib, takom illashib boradi. Jum ladan, kichik biznes 
va xususiy tadbirkorlikni qo 'llab -q u w a tlash d a banklarning rolini 
oshirib borishga alohida e’tibor beriladi.
K ichik biznes va xususiy tadbirkorlik korxonalarining asosiy 
faoliyati b anklar bilan ch am b arch as bog 'liq b o 'lib , u la r olib

---

borayotgan faoliyat xom ashyoni sotib olish, ishlab chiqarilgan 
tovarlar, ko'rsatiladigan xizm atlarga haq to 'lash , ishlovchilam i 
ish haqi bilan ta ’m inlash, turli toifadagi korxonalar, firm a va 
boshqalar yuridik shaxslar bilan b o 'lad ig an iqtisodiy m u n o sa- 
atlar, y a’ni olingan foyda va d aro m ad d an soliq to 'lash , tran spo rt, 
kom m unal x izm atlar uch un to 'lo v lam in g barcha turlari banklar 
orqali, o ‘z navbatida, olinadigan kreditlar va boshqa hisob-kitoblar 
ham banklar orqali am alga oshadi.
A lo h id a t a ’k id lash kerakki, m a m la k a tim iz m u staq illik k a 
erishgunga q ad ar bank va banklar bilan b o ‘ladigan turli iqtisodiy 
m unosabatlar un ch alik oshkora etilm as edi. Jahon xo‘jaligining 
m u him xo'jalik yuritish qismi b o 'lg an kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlik korxonalarini barcha faoliyati banklar bilan b o g 'lan - 
ganligi bugungi ku n da ham m aga m a ’lum dir. Shuning u ch u n ham
rivojlangan m am lakatlarda, m asalan, A Q Shda bank tizim ining 
faoliyati nihoyatda rivojlangan bo'lib, tadbirkorlikning aktiv iqtiso­
diy faoliyat yuritishida banklar barcha m ulk shaklidagi korxonalarga 
kompleks ravishda xizm at ko'rsatadi.
Bugungi kunda m am lakatim iz 30 ta bank faoliyat yuritib, 
shundan 3 tasi davlat banklari, 13 tasi aksiyadorlik tijorat banklari, 
9 tasi xususiy banklar, 5 tasi xorijiy kapital ishtirokidagi b anklar 
hisoblanadi (6.2.1-rasm).
0 ‘zbekiston Respublikasidagi 
banklarning tarkibi 
(2010-yil 1 yanvar holatiga)
X orijiy k a p ita l 
is h tiro k id a g i b a n k la r
X ususiy b a n k la r
A k tsiy ad o rlik tijo ra t 
b a n k la ri 
D avlat b a n k la ri
d o n a
6.2.1-rasm.
0 ‘zbekiston Respublikasidagi banklarning tarkibi.

---

Keyingi yillarda tijorat banklari faoliyatining kengayib borishi 
o 'z navbatida ular to m onidan berilayotgan kreditlar, banklardagi 
depozitlar va um um iy kapital hajmiga ham sezilarli ta ’sir etm oqda 
(6.2.1-jadval).