‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

larning sotilishi korxona faoliyati m oliyaviy natijalarini aniqlashga 
im kon beradi.
H isobot davrida xaridorlarga ortib j o ‘natilmagan m ahsulotning 
qiymati va firma ichidagi aylanma sotish hajmiga kiritilmaydi.
M ahsulotning sotilishidan tushgan tushum korxona to m o n i­
dan ishlab chiqarilgan m ahsulotlar, bajarilgan ishlar, k o ‘rsatilgan 
xizm atlar uchun olinadigan pul mablag Manning hajmi. Bu korxona 
xarajatlarini qoplash va darom adlar ni shakllantirish mablagMa- 
rining asosiy m anbaidir. A sosiy m ahsulotni sotishdan tushgan 
tushum dan tashqari, korxona boshqa sotishlardan ham da sotishdan 
tashqari operatsiyalardan tushum lar olishi m um kin.
Tadbirkorlik faoliyati jarayonida m od d iy ishlab chiqarish 
sohasida yaratilgan s o f darom adni aks ettiruvchi foyda korxona 
faoliyatining eng m uhim um um lashtirilgan k o‘rsatkichi hisobla­
nadi. Tadbirkor ham m a vaqt foyda olishni maqsad qilib q o ‘yadi, 
am m o ham m a vaqt ham foyda ololm aydi. Agar tushum tannarxga 
teng boMsa, unda faqat m ahsulot ishlab chiqarish va sotish xarajat­
larining o 'm in i qoplashga erishiladi. Tushum dan oshib ketuvchi 
xarajatlarda korxona salbiy moliyaviy natija k o ‘radi, bu uni murakkab 
m oliyaviy ahvolga solib qo'yadi, bankrotlik ham istisno emas.
M ahsulotlarni sotishdan olingan foyda (zarar) q o'sh im ch a 
qiym at so lig ‘i va aksizsiz m ahsulot sotishdan tushgan tushum va

---

m ahsulotlar ning tannarxiga kiritilgan ishlab chiqarish va sotish 
xarajatlari o'rtasidagi farq sifatida aniqlanadi. Keltirilgan ta’rifdan 
foyda korxonaning o'z mahsulotlari (ishlari, xizm atlari)ni talab va 
taklif asosida vujudga kelgan narxlar b o ‘yicha sotishdan hosil bo'lgan