qilgan voqealaiga ulanib ketadi. Bolaning hikoya va ertaklami eshitishga
juda ham qiziqishi, hikoya va ertaklami tinglayotganida bolalaming
tajribasini orttiradigan va xayolini o ‘stirishga yordam beradigan xilma-
xU va aniq tasawurlar hosil bo‘lishini ko‘rsatadi.
f Bolalar xayolining o‘sishida nutqning ahamiyati yana shundaki,
nutq bolaning yangi taassurotlar hosU qUishi va uni boyitishi bUangina
cheklanib qolmay, balki u miyada hosil bo‘lgan yangi-yangi
obrazlami so‘zlar bUan ifodalashga yordam beradi. Masalan, ikki
yarim yoshlardagi qizcha derazalardagi pardalar hUpirab va quyosh
nurlarining shu’lalaridan tovlanib turganini ko‘rib, o‘zini polga
tashlaydi va
qarang, oyi, go‘yo dengizga o ‘xshaydi. Men
cho‘milayapman...” deydi. Bola nutqida shu go‘yo so‘zining paydo
bo‘lishi juda ham xarakterlidir. Bola xayolidagi vaziyatni shu so‘z
bilan ifodalaydi, real narsalar bilan xayolidagi narsalami bir-biridan
ajratadigan bo‘ladi.
Bolalar xayolining dastlabki rivojlanishida ular o‘yinining roli
juda kattadir. Ulaming yoshi ulg‘aygan sari ular o‘yinining mazmuni
ham o ‘zgarib boradi. Ikki yoshga to‘lish oldidan bolalar o ‘yinida
muhim o‘zgarishlar ro‘y beradi. Manpulyatsiya o‘yinlari bilan bir
qatorda tasviriy o‘yin elementlari ham paydo bo‘ladi. Bola turmushda
ko‘rgan ish harakatlarini o‘z o‘yinida aks ettiradi. Masalan bola
q o‘g ‘irchog‘ini “ovqatlantiradi”, yotqizib “uxlatadi”, uni
“erkalaydi”, “aig‘imchoqda” uchiradi. Bola katta bo‘lgan sayin o‘yinda
katta yoshli kishilaming harakatlariga taqlid qilish tobora ko‘p o‘rin
egallay boshlaydi. Ayni vaqtda o‘yinlar murakkablashib, mazmuni
Do'stlaringiz bilan baham: |
