Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti


Frazema tarkibidagi so`zlarning tushib qolishi


Download 0.63 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/79
Sana09.01.2022
Hajmi0.63 Mb.
#263521
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   79
Bog'liq
frazeologik birikmalarning paydo bolish yollari va ularning ozbek tilidagi muqobillarini tadqiq etish usullari (1)

Frazema tarkibidagi so`zlarning tushib qolishi 

Ellipsis hodisasi frazemalarda ko`p uchraydigan tashqi formani takomillashtiruvchi vosita 

sanaladi. Masalan, “o`ylab, o`yiga yetolmaslik” frazemasining “o`yiga yetolmaslik” varianti ham 

ellipsis asosida yuzaga kelib, shakily o`zgaradi, xolos. Bu hodisa umumtil frazemasiga semantik 

jihatdan  ham,  grammatik  jihatdan  ham  ta`sir  o`tkazmaydi:  “Yusuf  alamli  o`ylarining  tagiga 

yetolmasdi”  [44;289].  Gapdan  frazemaning  tushib  qolgan  “o`ylab”  qismi  anglashilib  turibdi. 

Frazemalarning  hatto  birikmadan  iborat  komponenti  ham  ellipsisga  ham  uchrashi  mumkin. 

Masalan,  yozuvchi  umumtildagi  “yer  yorilmadi,  yerga  kirib  ketmadim”  frazemasini  shaklan 

o`zgartirib,  “Uyatdan  yerga  kirib  ketmaymanmi?”[89;125]  tarzida  qo`llagan.  Bunday  holda 

frazemaning  birinchi  qismi  transformatsiyaga  uchragan  va  bunda  yozuvchi  qaysi  frazemaga 

ishora  etayotganini  tashlangan  komponentsiz  ham  anglab  olish  mumkin.  Frazemalarning  bu 

tarzdagi  transformatsiyasida  til  elementlarining  tushib  qolishi  ularning  ma`nolariga  putur 

yetkazmaydi, balki stilistik mahsuldorlikka erishiladi. 


Download 0.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling