Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

3D - kitob yaratish

Interaktivnosti kismida 4 turdagi interaktiv elementlarni yaratish mumkin: kitob (Kniga), glossariy yoki katalog (Katalog), savol-javob (Vopros­otvet), vakt shkalasi (Vremennaya shkala). Interaktiv elementlar yordamida ixtiyoriy matnli yoki grafik axborotlarni osonlik bilan tizimlashtirish mumkin.

Interaktiv kitob yaratish uchun Interaktivnosti bulimida Kniga tanlaniladi.

Dastur avtomatik tarzda 3D- maketini yaratadi.

iSpring dasturi interfeysi Microsoft Office dasturlarining interfeysigauxshash bulib, ekranning yukori kismida lenta maydoni mavjud. Bu maydon turtta vkladkadan iborat: kniga, dizayn, vid va spravka. Xar bir vkladka tarkibida shu vkladkaga mos buyruklar mavjud.EAT resurslarini yaratishda keng ishlatilib kelinayotgan dasturiy ta’minotlardan biri Ispring dasturi hisoblanadi [http://www.ispringsolutions.com]. Odatda, taqdimotni o‘tkazishga tayyorlanish jarayonida aksariyat hollarda Microsoft PowerPoint dasturiy ta’minotidan foydalaniladi. Ammo bunday taqdimotlar faqat mazkur mahsulot formatidagina bo‘lishi mumkin (ppt, pptx). Hozirgi vaqtda internet texnologiyalarining rivojlanishi va o‘z navbatida, masofali ta’lim turining paydo bo‘lishi natijasida taqdimot fayllarini internet brauzerining o‘zida onlayn ravishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish uchun flash (swf) formatida yoki HTML 5 texnologiyasi asosida yaratilgan fayl bo‘lishi kerak. Hozirga kelib, PowerPoint dasturida tayyorlangan taqdimotdan flash-rolik shakllantirish imkoniyatini beruvchi dasturlar yaratilgan. Mahsulot iSpring deb nomlanadi va iSpring Free, iSpring PRO va iSpring Presenter kabi variantlarga ega [http://www.ispringsolutions.com]. Mustaqil ekspertlarning fikriga ko‘ra, bugungi kunda mazkur mahsulot tezligi, bir formatdan boshqa formatga konvertatsiyalash sifati va optsiyalar soniga ko‘ra eng yaxshilaridan biri hisoblanadi. iSpring nafaqat flash-taqdimotlarni yaratishga, balki ta’lim jarayonida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan roliklar tayyorlashda, xususan, ularga turli shakldagi so‘rovlar, elektron testlarni ham kiritgan holda o‘zaro interaktiv bog‘lanish imkoniyatini ham beradi.

iSpring quyidagi imkoniyatlari mavjud:
• tаqdimot fayllarini bir necha (exe, swf, html) formatlarda konvertatsiyalash imkoniyati;
• taqdimot kontentiga tashqi resurslarni (audio, video yoki flash fayllarni) kiritish imkoniyati;
• taqdimot kontentini muhofaza qilish: parol yordamida ko‘ra olish, taqdimotga «himoya belgi»si qo‘yish, taqdimotni faqat ruxsat etilgan domenlardagina «aylantirilishi»;
• video qo‘shish va uni animatsiyalar bilan sinxronlashtirish;
• elektron test(nazorat)larini yaratish va natijalarini elektron pochtaga yoki masofaviy o‘qitish tizimiga (LMS) uzatib berish imkoniyatini beradigan interaktiv matnlar yaratish uchun vosita o‘rnatilgan (Quiz tugmachasi);
• masofaviy o‘qitish tizimida foydalanish uchun SCORM/AICC — mos keluvchi kurslarini yaratish;
• taqdimot dastur darajasida aylantirish uchun ActionScript API;
• videotasvirni yozish va uni taqdimot bilan sinxronlashtirish;
• YouTube’ga joylashtirilgan roliklarni taqdimot tarkibiga kiritish imkoniyati.



iSpring dasturining interfeysi

EAT resurslari ichida kiruvchi ma’lumotnomalar va lug‘atlarni yaratish uchun iSpring Kinetics dasturini keltirish mumkin.

iSpring Kineticsning quyidagi asosiy imkoniyatlari mavjud:
• birоr-bir fan bo‘yicha elektron ko‘rinishdagi qulay bo‘lgan glossariy, ma’lumotnoma yoki lug‘at yaratish;
• vaqt shkalasini yaratish;
• 3 o‘lchovli kitob yaratish;
• FAQ yaratish mumkin.



iSpring Kinetics dastur imkoniyatlari

Stranitsa blokida kitob sax,ifalarini yaratish x,amda yaratilgan sax,ifalar nusxasini kupaytirish (dublirovat) yoki mavjudlarini uchirish. Shrift bloki turli shriftlardan foydalanish imkoniyatini beradi x,amda matnni tax,rirlash uskunalaridan tarkib topgan. Risovanie bloki yordamida mos buyruklar yordamida kitobning birinchi sax,ifasiga tasvir va personaj kuyish mumkin

EAT resurslari ichida kiruvchi elektron nazorat turlarini yaratish uchun iSpring QuizMaker dasturini keltirish mumkin.

iSpring QuizMaker quyidagi asosiy imkoniyatlari mavjud:
• tаrmoqlangan testlar yaratish imkoniyati (adaptatsiyalashtirilgan testlarni yaratish) imkoniyati;
• ikki, uch, to‘rt yoki besh javobli yopiq test topshiriqlari, ulardan biri to‘g‘ri, ikkitasi haqiqatga yaqinroq turidagi topshriqlari;
• bir necha to‘g‘ri javobli yopiq test topshiriqlari;
• ochiq test topshiriqlari;
• o‘xshashlikni aniqlashga yo‘naltirilgan topshiriqlar;
• to‘g‘ri ketma-ketlikni aniqlashga mo‘ljallangan topshiriqlarni yaratish imkoniyati.



3-rasm. iSpring QuizMaker dasturining interfeysi

1.2 VeralTest

Ko'rib chiqilayotgan navbatdagi paket - VeralTest - orqa testni yaratish va ko'p foydalanuvchili kompyuter sinovlarini tashkil qilish dasturlari to'plami (sayt - http://veralsoft.com/veraltest.shtml). Ushbu tizimda test sinovlarining quyidagi turlari yaratilishi mumkin - yopiq (bitta javobni tanlang va bir nechta javoblarni tanlang), matnli javobni kiriting, raqamli javobni kiriting, muvofiqligi uchun savollar.

VeralTest dasturiy ta'minot to'plami ikki nashrda taqdim etiladi:

VeralTest Express. Oldindan o'rnatish va sozlashsiz har qanday kompyuterda bajarilishi mumkin bo'lgan mustaqil mustaqil ishlaydigan testlarni (exe testlari) yaratishga imkon beradi. VeraTest Express to'plamining tarkibi: TestEditor test muharriri va test natijalarini ko'rish uchun ResultViewer dasturi.

VeralTest Professional. Ekspres nashrning barcha funktsiyalarini qo'llab-quvvatlaydi. Bundan tashqari, paketga test sinfi (TestServer dasturi) kiradi, bu sizga kompyuter sinfida testlarni tashkil qilish imkonini beradi yoki mahalliy tarmoq korxonalar. Bunday holda, testlarga veb-brauzer orqali kirish mumkin (masalan, Internet Explorer, Gugl xrom, Mozila Firefox). Ushbu nashr shuningdek, TestAdmin ma'muriy dasturini o'z ichiga oladi, uning yordamida siz foydalanuvchilarni ro'yxatdan o'tkazishingiz, ularni guruhlarga birlashtirishingiz, test natijalarini ishlatish, ko'rish va chop etish uchun testlarni tayinlashingiz mumkin.

Ushbu dasturiy ta'minot tizimlaridan tashqari, ko'plab boshqa tizimlar mavjud. Jadvalda test tizimlarini yaratish va ularni taqqoslash uchun ba'zi vositalarning xarakteristikalari ro'yxati keltirilgan.

Ushbu turdagi dasturlarga nisbatan samaradorlikni hisobga olish juda qiyin, chunki shaxsning (testlarni tuzadigan o'qituvchi va testga javob beradigan talabaning) ta'siri katta. Agar samaradorlik test sinovlari tezligi nuqtai nazaridan ko'rib chiqilsa, unda bu ko'rsatkich ko'proq darajada kompyuter tarmog'i orqali axborot uzatish tezligiga, test topshiriqlari soniga bog'liq.

Imkoniyatlarni yuqoridagi tavsiflash va taqqoslashdan ko'rinib turibdiki, ko'rib chiqilgan dasturiy mahsulotlar turli xil fanlarda, ham gumanitar, ham texnikada (matn, grafik, musiqa, multimedia bilan ishlash qobiliyati tufayli) sinov uchun ishlatilishi mumkin.

Agar har bir xususiyatning mavjudligi uchun 1 ball beradigan bo'lsangiz, unda MOODLE ko'rib chiqilayotgan tizimlardan 22 ball, UniTest System - 15, "Test Constructor" - 11, INDIGO - 14, VeralTest - 12 ( ekspress versiyasi) va 16 (Professional versiyasi).

Sinovni qaytarib yuborish tartibi, kompyuter tarmog'i orqali o'zaro ta'sirlashish tizimi va boshqa omillarni hisobga olgan holda MOODLE, INDIGO va VeralTest tizimlari eng ilg'or imkoniyatlarga ega. Amaliyotda o'quvchilarni sinovdan o'tkazishda ko'pincha ushbu tizimlar qo'llaniladi.

Xulosa

Dasturiy vositalarning sifat ko'rsatkichlarini baholash amalga oshirilishi mumkin turli xil usullar va usullari. Maqolada keltirilgan ISO 9126 standarti tamoyillariga asoslangan sifatni baholash usuli quyidagilarga imkon beradi:

Dasturiy ta'minot paketlarining sifatini baholash turli xil tizimlar sifat ko'rsatkichlari;

Texnik spetsifikatsiyalarni ishlab chiqishda dasturlarning sifatini belgilash va uni hayot tsiklining barcha bosqichlarida boshqarish, ya'ni. dasturiy ta'minot tizimlari to'g'risida to'liq bo'lmagan ma'lumot bilan sifatning minimal darajasini baholang, bu sifat ko'rsatkichlarining allaqachon olingan qiymatlari bilan erishiladi

1. 
   Mutaxasislik fanlarni o’qitishda ta’limiy elektron resuslar yaratish.
   

Zamonaviy o’quv electron nashrlarni tahlil etish ularning murakkab tuzilishga ega bo’lib, kassifikatsiyaga muxtojligini ko’rsatdi. Elektron o’quv nashrlar klassifikatsiyasi asosida ham o’quv, ham electron hamda dasturiy vositalar klassifikatsiyalarining umumiy metodlari yotadi:
O’quv nashrlari quyidagi turlarga bo’linadi:
- o’quv jarayonidagi ahamiyati va o’rnini belgilovchi funksional xususiyatiga ko’ra;
- maqsadiga ko’ra;
- taqdim etiluvchi axborot xarakteriga ko’ra;
- matnning tashkil etilishiga ko’ra;
- ifoda etilish shakliga ko’ra .
Elektron nashrlar quyidago turlarga bo’linadi:
- bosma ekvivalentining mavjudligiga ko’ra;
- asosiy axborot tabiatiga ko’ra;
- maqsadiga ko’ra;
- tarqatilish texnologoyasiga ko’ra;
- elektron nashr va foydalanuvchi orasidagi muloqot xarakteriga ko’ra;
- davriyligiga ko’ra;
- strukturasiga ko’ra .
 Xozirgi vaqtda  o’quv nashrlarining to’rt xil turdagi nashrlarni o’z ichiga oluvchi tipologik modeli mavjud bo’lib, bularga:

• 
  Dasturiy-uslubiy (o’quv rejasi va dasturlari);
  
• 
  O’quv-uslbiy (uslubiy ko’rsatmalar, yo’riqnomalar);
  
• 
  O’qituvchi (darsliklar,o’quv qo’llanmalari, ma’ruza matnlari);
  
• 
  Yordamchi (praktikumlar,masala va mashqlar to’plamlari).
  

Shu bilan birga bu guruxga nazorat qiluvchi elektron o’quv nashrlari bo’lmish -   test dasturlar va berilganlar bazalarini kiritish mumkin.Tuzilishiga ko’ra electron nashrlar bir tomli (bitta axborot tashuvchida joylashtirilgan) va ko’p tomli (har bittasi alohida axborot tashuvchiga joylashtirilgan nomerlangan ikki yoki undan ortiq mustaqil elektron nashrlar)
Shunigdek bir xil formatda chiqariluvchi bir necha tomlarning majmuasidan iborat seriyali nashrlar ham mavjud.