Zamonaviy elektor yuritma elementlari, robotlar va manipulyatorlar

Monipulyator va sanoat robotlarini adaptive dasturli boshqarish sistemalari.

O`z o`zidan moslashuvchi adaptive sistemalarni paydi bo`lishi axborot oqimi soni bo`yicha SDB klassifikasiyasini kengayishiga olib keladi. Ma`lum kriteriyalar bo`yicha ishlov berishni o`zgaruvchan shartlariga avtomatik ravishda moslashadigan adaptive SDB (ASDB) lar paydo bo`ladi, boshqaruvni va bosh teskari bog`lanishlar bilan aniqlanadi.
O`z o`zidan mostlashuvchi avtomatik boshqarish sistema (ABS) larda boshqaruvchi ob`ektlarni parametrlari, uni hususiyatlari va ishlash sharoiti noaniq bo`ladi. Ular ishlash davomida ko`zda tutilmagan holatda o`zgaradi. Bunday holatlarda effektiv boshqarishga erishish uchun ish davomida ob`ekt xarakteristikasi to`g`risida axborotlar yig`iladi.
O`z o`zidan moslashuvchi ABS larda yig`ilgan axborotlar asosida boshqarishdan qo`yilgan maqsadga erishish uchun rostlagichlarni ustavlari yoki parametrlari o`zgartiriladi.
O`z o`zidan tashkil qilinuvchi ABS larda ko`rsatib o`tilganlar bir qatorda sistema strukturasi shunday o`zgaradiki, natijada boshqarish maqsadi yuksak darajada bajariladi.
Birinchi turdagi o`z o`zidan boshqarish maqsadi sifatida ba`zi-bir statik sifat ko`rsatkichini ekstremumga erishish ko`zda tutiladi. Ekstremum soxasidagi vazifani ta`minlash uchun rostlagichga beriladigan topshiriq avtomatik ravishda o`zgaradi.
Ikkinchi turdagi o`z o`zidan moslashuvchi sistemalarda sifat ko`rsatkichi sistemani dinamik hususiyatlari bilan ifodalandi.
Sifat ko`rsatkichini ekstremumiga erishish ABS parametrlarini (rostlagichlarni kuchaytirish koeffisienti va vaqt o`zgarmaslarini va teskari aloqani) avtomatik ravishda o`zgarishi orqali amalgam oshiriladi.
O`z o`zidan moslashuvchi bunday sistemalar o`z o`zidan moslashuvchi, korrektlanuvchi sistemalar deb ataladi (yoki parametrlari o`z o`zidan rostlanuvchi sistemalar).
Bunday adaptive o`z o`zidan moslashuvchi avtomatik boshqarish sistemalari statik robotlari va monipulyatorlarni asosiy boshqarishi sistemalari bo`lib hizmat qiladi.
Xulosa
Men bu mustaqil ishimda Zamonaviy elektor yuritma elementlari, robotlar va manipulyatorlar haqida o`rgandim, ularning kelib chiqishi, funksiyalari , pirinsiplari haqida keng ma`lumotga ega bo`ldim. Sanoat robotlari va monipulyatorlar asosan salomatlik uchun xavfli hamda zararli va mehnat sharoiti og`ir bo`lgan uchastkalarda qo`llanilar ekan. Ular yana ma`lum vositalar bilan mexanizasiyalash hamda avtomatlashtirish qiyin bo`lgan ishlarni bajarish uchun ham qo`llanilishi maqsadlidir.
Ular mahsulotlarga turli ishlov berish bilan bog`liq bo`lgan asosiy operasiyalardan tashqari, ikkinchi darajali bo`lgan operasiyalarni, yani tayyor mahsulotlarni uzatish va harakatlantirish, mahsulotlarni yig`ish, ularga qoplama surtish, payvandlash kabilarni ham avtomatlashtirish imkonini berar ekan. Men shular haqida batafsil tushunchaga ega bo`ldim.

Adabiyotlar ro`yhati:

1. А.С.Каримов ва бошкалар. Электротехника ва электроника асослари. Т. «Укитувчи» 1995 йил.
2. А.Я.Шихин и другие. Электротехника. М. «Высшая школа» 1989 год.
3. А.Рахимов. Электротехника ва электроника асослари .Т. «Укитувчи» 1998 йил.
4. А.И. Холбобоев, Н.А.Хошимов. Умумий электротехника ва электроника асослари. 2000 йил.
5. В.В.Паушин и другие. Основа автоматики вычислительный 4 микропроцессорной техники.Т. 1989 год.
Foydalanilgan internet saytlari:

1. 
   https://elib.buxdu.uz/index.php/pages/referatlar-mustaqil-ish-kurs-ishi/item/12651-sanoat-robotlarini-avtomatlashtirilgan-elektr-yuritmalari
   
2. 
   https://elibrary.namdu.uz/Elektr%20yuritma%20asoslari.%20Xoshimov%20O,%20Saidaxmedov%20S.pdf